Tölvumál - 01.04.1992, Qupperneq 9

Apríl 1992
Um útflutning á hugbúnaði
Ágúst Úlfar Sigurðsson, ritstjóri
íslenskir
hugbúnaðarlistamenn
Löngum hefur íslenska listamenn
dreymt um að hljóta slíkan frama
að þeir rnættu lifa af listiðkun
sinni einni saman. Nokkrir hafa
náð því marki, en þó eru þeir
fleiri, sem ekki hafanáð svo langt.
Aðeins örfáir listamenn hafa
fengið alþjóðlega viðurkenn-
ingu og geta selt verk sín utan
íslands, stundað útflutning á
hugverkum sínum.
Listsköpun og hugbúnaðargerð
vil ég flokka saman sem hugverk.
Hagsmunamál hugbúnaðarfólks
og listamanna eru því að mörgu
leiti þau sömu, sem sjá má af
eftirfarandi:
* Hugverk er einatt erfitt að
mæla eða tjá í tölum á vit-
rænan hátt. Málverkið er
sjaldan selteftirflatarmáli eða
bókin eftir þyngd, þótt þessa
eiginleika megi auðveldlega
mæla. Það eru aðrir eigin-
leikar verksins, sem skipta
máli. Sama gildir um hug-
búnað. Hann er oftast keyptur
vegna þarfar, sem betur má
lýsa með orðum en tölum.
* Kostnaður við gerð hugverks
liggur einkum í vinnulaunum.
Hráefnis- og tækjakostnaður
eru oftast léttvægir, en kynn-
ingar- og auglýsingakostn-
aður getur orðið verulegur.
* Eitt og sama hugverkið má
skrá á mismunandi miðla, sem
hægt er að fjölfalda og dreifa.
Dæmi:Pappír, segulmiðlarog
plastskífur
* Höfundarréttur, einkaleyfi og
afnotaréttur eru hugtök til að
tryggja hag listamanna, höf-
unda og eigenda hugverka.
Þau eiga ekki síður við um
hugbúnað en myndlist, tónlist
og bókmenntir. Afbrot, svo
sem ólögleg fjölföldun og
hvers konar hugverksstuldur,
bitna jafnan bæði á lista-
mönnum og hugbúnaðar-
listamönnum.
Þarf að tína til fleiri atriði? Ég
held ekki. Skilin milli list-
sköpunar og hugbúnaðargerðar
verða sífellt óljósari. Ekki bætir
úr skák að margir listamenn hafa
tekið töl vutæknina í þjónustu sína
til hagræðingar við list-
sköpunina.
Nú er unnið að smíði laga um
höfundarrétt og skyld mál.
Hugbúnaðarhöfundar eiga þar
verulegrahagsmunaaðgæta, sem
ekki mega gleymast.
Viðskiptajöfnuður
Þar sem erlendur markaður er
miklu stærri en innlendur er
sjálfsagt fyrir íslenska listamenn
og hugbúnaðarsmiði að reyna
að selja afurðir sínar erlendis.
Nokkur hugbúnaðarfyrirtæki hafa
náð talsverðum árangri og er það
ánægjulegt.
Erfitt er að meta hversu áreið-
anlegar opinberar tölur um hug-
búnaðarviðskipti eru, eneftirþví
sem helst má ráða úr verzl-
unarskýrslum síðasta árs var
fluttur til landsins hugbúnaður
fyrir 267 milljónir króna, en frá
landinu fyrir tæpar 5,7.
Fyrirgreiðsla
Nokkuð hefur verið gert af hálfu
opinberra aðila til aðstoðar við
útflutning. NefnamáÚtflutnings-
ráð Islands og Iðnlánasjóð að
öðrum ólöstuðum. Útflutnings-
ráð veitir ýmsa þjónustu, og ættu
allir, sem eru í alvarlegum hug-
leiðingum um útflutning, að leita
þangað og kynna sér þá þjón-
ustu, sem í boði er. I kynningarriti
Útflutningsráðs, sem væntanlega
fer víða um lönd eru nefnd 14
íslensk fyrirtæki, með 147
starfsmenn, sem vilja selja
hugbúnað til útlendinga. Því
miður kemur ekkert fram um eðl i
hugbúnaðarins og öll hugbún-
aðarfyrirtækin eru saman í eins
konar ruslakistuflokki (Other
products - Miscellaneous). Hér
má svo sannarlega gera betur.
Um starfsemi Iðnlánasjóðs og
annarra lánastofnana kunnum við
ekki að greina. Að sjálfsögðu
þarf að fara varlega með
ráðstöfun á almannafé. Þeir sem
ráðstafa af sjóðum landsmanna
til atvinnuuppbyggingar ættu
eftirleiðis að skoðahugbúnaðar-
gerð sem raunhæfan kost.
I þessu hefti Tölvumála er safn
aðsendra greina um útflutning
hugbúnaðar. Vonandi geta þeir
sem ganga með drauma urn út-
flutningeitthvaðlærtafþeim. Ef
einhverjir geta bætt um betur
tökum við fúslega við fleiri
greinum um þetta efni til birtingar
seinna. Málið er alls ekki útrætt,
við erum rétt að byrja. Greinahöf-
undum og öðrum, sem hafa lagt
okkur lið færum við bestu þakkir
og óskum þeim góðs gengis á
víðáttum hinna erlendu markaða.
9
Tölvumál