Tölvumál - 01.04.1993, Qupperneq 18

Apríl 1993
Vinnumiðlun,
upplýsingamiðlun og
þjónustuskrifstofa
Samkvæint reglugerðinni eiga
aðildarríkin að starfrækja
sérstaka þjónustuskrifstofu sem
gegni hlutverki aðalvinnu-
miðlunar í hverju ríki. Þessar
skrifstofur skulu hafa náið
samstarf sín í milli og við fram-
kvæmdastjórnina um ráðningu í
lausar stöður og meðferð
atvinnuumsókna o.fl. I þessum
greinum eru einnig ákvæði um
að gerðar skuli nauðsynlegar
kannanir á atvinnutækifærum og
atvinnuleysi. Þjónustuskrifstofur
aðildarríkjanna skulu senda til
þjónustuskrifstofa hinna aðild-
arríkjanna og til evrópsku
samráðsskrifstofunnar upplýs-
ingar um lífskjör og vinnuskilyrði
og ástand vinnumarkaðar sem
líklegar eru til að koma laun-
þegum frá öðrum aðildarríkjum
að gagni. Þær skulu ennfremur
miðla upplýsingum til vinnu-
miðlunarskrifstofa í sínu landi.
Þá eru einnig ákvæði um að
aðildarríkin upplýsi um vandamál
sem upp kunna að koma í
sambandi við frjálsa för fólks og
atvinnumál launþega og að gerð
séu nákvæm yfirlit yfir stöðu og
þróun atvinnulífs á tilteknum
svæðum og í tilteknum greinum.
Þessi ákvæði og fleiri munu
skerpa kröfur til starfsemi
vinnumiðlana í landinu, sem og
starfsemi Vinnumálaskrifstofu
félagsmálaráðuneytisins einkum
er varðar upplýsingastarfsemi og
samskipti við önnur lönd. En
erlend samskipti um vinnumiðlun
hefur hingað til að mestu
takmarkast við sameiginlegan
Norrænan vinnumarkað.
Félagsleg réttindi
Félagslegtöryggi
Ein veigamesta forsendan fyrir
því að fólk geti farið á milli
landa í atvinnuleit til að bæta
stöðu sína er að það njóti sömu
félagslegu réttinda og innlendir.
Evrópubandalagið hefur lagt
mikla vinnu í almannatryggingar.
Markmiðið hefur ekki verið að
samræma reglur, enda hafa þau
Evrópulönd er hér um ræðir
þróað með sér mjög ólík kerfi.
Takmarkið hefur verið að fólk
glati ekki réttindum til almanna-
trygginga. Öryggisnet það sem
almannatryggingar veita bresti
hvergi, þótt fólk fari á milli landa
í atvinnuleit.
Segja má með einföldum hætti
að það ríki, sem menn hafa
ríkisborararétt í, greiði allar þær
bætursemáunnisthafaíþvílandi,
á meðan á atvinnuleit annars
staðar stendur. Bótaþegar verða
ekki fyrir tekj utapi þótt þeir flytjist
til annars samningsríkis en þess
sem greiðir bæturnar. Þá eru
réttindatímabil flytjanleg milli
landa.
Islendingar sem fengju atvinnu
erlendis myndu ganga inn í það
almannatryggingakerfi er þar
gildir við það að hefja störf þar
í landi. Byggist það á jafnræðis-
reglunni sem felur í sér að
launafólk og sjálfstætl starfandi
eiga sama rétt lil almanna-
tryggingabóta og ríkisborgarar í
hinu nýja starfslandi.
Mjög ítarlegar reglur gilda um
allt almannatryggingakerfið, sem
m.a. fjalla um endurkröfurétt milli
samningsríkja. Slíkt skiptir bóta-
þegann hins vegar ekki máli. Ef
ágreiningur er um það hver á að
greiða bætur til einstaklings á
dvalarlandið að borga, en það
getur öðlast endurkröfurétt á það
ríki sem einstaklingurinn heyrir
undir.
Atvinnuleysisbætur
Atvinnuleysisbætur skipta miklu
máli í þessu sambandi. Þær geta
ríkisborgarar í samningsríkjum
EES fengið á meðan þeir eru í
atvinnuleit í öðrum ríkjum. A
þann hátt geta þeir framfleytt sér
meðan á atvinnuleit stendur.
Svo virðist sem reglur um skrán-
ingu atvinnulausra séu mun
strangari hér á landi en víðast
hvar annars staðar. Með því að
krefjast vikulegrar skráningar,
getur Islendingur sem er at-
vinnulaus, naumast farið úr landi
í atvinnuleit, öðru vísi en taka þá
áhættu að falla út af atvinnu-
leysisskrá. Víða um lönd nægir
að skrá sig mánaðarlega eða
jafnvel á 3ja mánaða fresti.
Viðkomandi einstaklingurmyndi
ganga inn í það atvinnuleysis-
skráningarkerfi þar sem hann leitar
að atvinnu.
Stéttarfélög og
stéttarfélagsaðild
8. gr. reglugerðar 1612/68 tryggir
að launþegar frá öðrum EES-
ríkjum skuli njóta sömu réttinda
og innlendir launþegar hvað
varðar aðild að stéttarfélögum
og njóta þeirra réttinda er aðildin
veitir. Þeir geta einnig valist til
trúnaðarstarfa fyrir sitt stéttar-
félag svo sem að vera í stjórn eða
sem starfsmaður. Hins vegar er
hægt að meina erlendum
ríkisborgurum sæti í stjórn nefnda
sem lúta ríkisrétti eða gegna
stöðu sem er bundin af ríkisrétti.
18 - Tölvumál