Tölvumál - 01.03.1994, Blaðsíða 18

Mars 1994
Frá orðanefnd
Eftir Sigrúnu Helgadóttur
Hér að framan er grein eftir John
Toohey um OLE. I henni koma
fyrir heiti á ýmsum nýjum hug-
tökum sem fylgja nýjum for-
ritunaraðferðum. Ritnefnd
Tölvumála bað orðanefndina um
aðstoð við að finna íslensk heiti
fyrir sum þessara hugtaka a.nr.k.
Þegar við fórum yfir greinina til
þess að finna þau hugtök sem
ekki áttu íslensk heiti sáurn við
að þar voru einnig gamlir
kunningjar sem okkur hafði ekki
tekist að gefa heiti sem fólk vill
nota. Viðgerðumþvínýjaatlögu
að sumunr þeirra. Þar sem John
ákvað að nota tillögur okkar í
grein sinni þykir mér rétt að fylgja
sumum þeirra úr hlaði með
skýringum.
document, documentation
Þegar önnur útgáfa Tölvuorða-
safns var undirbúin eyddi orða-
nefndin miklum tíma í að finna
heppileg heiti fyrir þessi hugtök.
Niðurstaða varð sú að doc-
umentation "allt sem skrifað er
um tiltekið verkefni" skyldi heita
verkskjöl og sögnin document
yrði þá að semja verkskjöl. Aður
en Tölvuorðasafnið kom út
höfðum við séð að sögnin að
skjala var notuð fyrir document.
Það er frekar óheppileg notkun
þeirrar sagnar. Samkvæmt
Orðabók Menningarsjóðs merkir
hún "þvaðra, masa, tala af
ábyrgðarleysi; gorta, stæra sig
af, gambra”. Þar er einnig til
skjalari ‘sá sem skjalar, gambrari,
málugur maður, lygari, gortari’.
Þegarmenn semja verkskjöl vilja
þeir örugglega ekki gera neitt af
þessu. Stundum eru tekin gömul
orð sem lítið eru notuð og þeim
gefin ný merking. Gott dæmi um
þetta í tölvutækninni er skjárinn.
En þá er æskilegt að garnla og
nýja merkingin séu að minnsta
kosti ekki andstæður.
Við ákváðum því að gera nýja
atlögu og kom þá fram sú hug-
mynd að documentation skyldi
heita skjalbúnaður og document
væri að skjalbúa. Skjalbúnaður
er þá til samræmis við vélbúnað
og hugbúnað. Kerfi eru þá vel
eða illa skjalbúin eftir atvikunr.
object
Sú venja hefur skapast að object
í forritun sé kallað hlutur og
object oriented programming
hefur verið kallað hlutbundin
forritun. Orðanefndin hefurekki
komið að þessu máli fyrr en nú
og þá fannst okkur þetta hlutatal
allt saman dálítið vafasamt.
En til er önnur hefð um þýðingu
á object, þ.e. viðfang, og hefur
það orð verið notað í heimspeki
og fleiri greinum. Okkur finnst
að notkun orðsins object í for-
ritun sé nær þeirri merkingu en
að kalla eigi það hlut. Samsetn-
ingar með object yrðu þá þýddar
á eftirfarandi hátt:
object - viðfang
object oriented programming
- viðfangsforritun
Object Linking and
Embedding, OLE - tenging
og innbyrðing viðfangs
object linking - tenging
viðfangs
linked object - tengt viðfang
embedded object - innbyrt
viðfang
object model-
viðfangseiningalíkan
object moniker - viðnefni
object conversion -
sniðbreyting viðfangs
object server -
viðfangamiðlari
solution provider, component
provider
Samkvæmt texta Johns eru þetta
forritarar. Solution provider býr
til sérhæfð kerfi úr stöðluðum
tilbúnum einingum sem com-
ponent provider býr til. Okkur
datt helst í hug að solution pro-
vider mætti heita heildarforritari
og component provider eininga-
forritari. Component sof'tware
yrði þá einingahugbúnaður. I
þessu sambandi er einnig talað
um off-the-shelf-components
sem okkur flaug í hug að kalla
búðarforrit.
18 - Tölvumál