Tölvumál - 01.10.1997, Side 19

Tölvumál - 01.10.1997, Side 19
T Ö L V U M Á legri en áður var. Það má auðveld- lega leiða rök að því að tölvuvæð- ing gagnagrunna þjóðlífsins, allt frá viðskiptavinalista vídeóleigu til lagasafna og lögregluskýrslna, auðveldi og flýti fyrir úrvinnslu sagnfræðinga til muna. Auðvelt og fljótlegt er að leita í tölvuvæddum gagnagrunnum og allt efni sem sett hefur verið inn í tölvu jafnast á við prentað efni að skýrleika. Ekkert handskrifað hrafnaspark þar. Heimildir á tölvuformi eru því oftast skýrar og auðveldar við- fangs, svo ætla mætti að sagnfræð- ingar framtíðarinnar væru í góðum málum. Það er þó háð því að hægt sé að komast að þessum þægilegu heimildum. Með hraðri þróun tölvubúnaðar og síbreytilegum for- ritum og stýrikerfum getur að- gangurinn að heimildunum lokast venjulegum sagnfræðingum all snarlega. Um leið og hætt er að nota tölvugögn í daglegu lífi og þau eru orðin „skjalasafnamatur“, hættir fólk að endurnýja fonitið sem geymir þau, svo ekki sé minnst á þá sem hreinlega losa sig við harða diskinn án þess að hirða um að geyma það sem á honum var! Áður en ár er liðið hefur hug- og vélbúnaður breyst svo mikið að það þarf sérfræðing til þess að heimta þessi gömlu tölvugögn úr helju, hafi þau ekki þegar lent á partasölu dauðadæmdra harð- diska. Vandamálið er að það er svo miklu auðveldara að breyta og týna tölvugögnum heldur en áþreifanlegri heimildum. Sagn- fræðingur í dag getur farið á skjalasafn og beðið vörðinn um fundagerðabók Lionsklúbbsins Gaupnis frá 1957, fengið hana í hendurnar og fTett í henni. Starfs- bróðir hans í svipuðum erinda- gjörðum eftir 50 ár þarf sennilega að hafa tölvufræðing við hlið sér til þess að særa fram fundargerðir dagsins í dag af fornum diskum. Og þó ... Þó að tölvur tröllríði heiminum og séu notaðar til næstum alls í dag, þá má kannski segja að þær hafi aðeins unnið hug mannsins en ekki hjarta hans. Eftir allt saman þá eru tölvur flókið og dularfullt fyrirbæri sem maðurinn treystir aldrei fullkomlega. Það má best sjá á þjóðsögunum sem fólk er sam- stundis reiðubúið að trúa, eins og þeirri um að yfirvofandi pólskipti jarðar muni eyða öllum tölvu- gögnum ájörðunni! Sannleikurinn er sá að pólskiptin taka um það bil 5000 ár og á meðan á þeim stendur er segulsvið jarðar enn veikara en venjulega. Fundargerð- um á disklingum getur því ekki stafað nokkur hætta af þessum kúnstum jarðarinnar. Það má þó geta þess að ekki þarf stórbrotin náttúrufyrirbæri til að ógna tölvu- disklingum, venjulegt umhverfi getur orðið þeim að aldurtila á fáum árum. Disklingar endast að jafnaði ekki nema nokkur ár og eru því alls ekki heppilegir sem langtímageymsla. Þar eru segul- bönd og geisladiskar mun heppi- legri kostur. Þó að þjóðsögur séu kveðnar niður þá treystir almenningur samt tölvunum sínum varlega og ef honum er annt um eitthvað á tölvu- formi er það oftast prentað út á pappír. Það má best sjá á hinum margumtöluðu pappírslausu við- skiptum sem áttu að taka við af gömlu aðferðunum og bjarga skógum heimsins. Sannleikurinn varð sá að með tilkomu tölvanna jókst pappírsnotkun í heiminum því að almenningur virðist treysta þessum aðferðum varlega (allir em að prenta út „til öryggis“). Sagn- fræðingar framtíðarinnar þurfa þá kannski ekki að ganga með tölvu- fræðing í vasanum eftir allt saman. Önnur breyting á skriflegum heimildum sem vert er að athuga er eðli þeirra. Áður er símabylt- ingin varð, voru bréfaskriftir sam- skiptaleið þeirra er ekki voru í spjallfæri og persónuleg bréf lið- inna kynslóða eru verðmætar og oft mjög notadrjúgar heimildir. Til dæmis gæti sagnfræðingur sem L reynir að lýsa daglegu lífi venju- legs fólks komist langt á bréfa- skiptum vina eða ættingja. Þegar notkun símans í daglegu lífi varð allsráðandi má segja að þessi heimildaflokkur hafi nánast horfið, sagnfræðingum til mikils ama. Á því er þó að verða mikil bót, tölv- unum að þakka. Með tilkomu ver- aldarvefsins og samskipta um tölvupóst hefur fólk farið að skrifa bréf aftur og sagnfræðingar geta á ný farið að vænta skriflegra heimilda um persónulegt líf. Ef ég tek nærtækt dærni, þá hafði ég aldrei staðið í reglulegum bréfa- skiptum við vini eða vandamenn fyrr en ég keypti mér tölvu og þeysti út á vefinn. Svo flutti ég til útlanda og þaðan er dýrt að hringja, svo ég skrifa. Nú á ég fjöl- skrúðugan bréfabunka sem mynd- ar skemmtilega dagbók um búsetu mína í öðru landi og það er ég viss um að litla dóttir mín á eftir að skemmta sér við lesturinn eftir þrjátíu ár ... en ætli ég prenti þetta ekki út fyrir hana! Enn hef ég ekki nefnt mikil- vægan heimildaflokk, sem á eftir að fara sístækkandi en það eru ljósmyndir. Þær leggja einnig drjúgan skerf að persónulegum heimildum, þar sem nánast hver maður á myndavél til þess að skrá- setja líf sitt með. Sagnfræðingar eiga því nú orðið að geta haft aðgang að gríðarlegum fjölda fjölbreytilegra mynda frá nánast öllum stigum þjóðlífsins. Vanda- málið við ljósmyndimar sem heim- ildir fyrir framtíðina er hins vegar svipað og við tölvurnar - tæknin hefur farið dálítið fram úr sjálfri sér. Á fyrri dögum ljósmyndanna voru myndatökur nær eingöngu í höndum ljósmyndara, sem nostr- uðu við þetta listræna handverk sitt og skiluðu vandaðri, endingargóðri vöru. í dag er framköllun ljós- mynda að mestu í höndum fjölda- framleiðsluiðnaðar, sem skilar mjög misjafnlega unnum myndum og framköllun á filmum hefur bein OKTÓBER 1997 - 19

x

Tölvumál

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tölvumál
https://timarit.is/publication/239

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.