Vísir - 07.01.1964, Blaðsíða 7

VlSIR . Þriðjudagur 7. janúar 1964.
Lýsing á jbv/ hvernig
skemmtun breyttist í
skelfingaræði, þar sem
130 manns létu lífið.
var farinn að brenna fyrir neð-
an hann og afréð að hringja
ekki að sinni neyðarbjöllu, fyrr
en séð væri hvað hættulegt
þetta væri. En þá gerðist það
að neyðarbjöllukerfið fór sjálf-
krafa að hringja vegna hitans
á brunastað, en ekki veittu
menn því mikla athygli, því að
það var ekki sterkur bjöllu-
hljómur, heldur fremur lágt
suð líkt og í þjónustubjöllu.
Jgn þá gerðist annað atvik í
stóra danssalnum, sem
gerði fólkinu bylt við. Reykur
barst upp í salinn. 1 einu vet-
fangi greip fólkið æði. Kona
ein, sem var í salnum lýsir
þessu svo: „Við höfðum verið
að skemmta okkur, að dansa og
syngja. Allt í einu tók ég eftir
þvf að fólkið þaut yfir f annan
enda salarins og varð troðning-
ur. Ég hélt í fyrstu að það
hefði verið komið með brauð-
samlokur eða sælgæti, sem
fólkið sækti svo í, en skyndi-
Iega varð mér Ijóst, að eldur
var kominn upp í skipinu.
— Við vorum í fyrstu hepp-
in, klefi okkar var skammt frá
og ég og maðurinn minn fórum
f björgunarvestin. Síðan héldum
við út að björgunarbátnum
húsinu. Fólk hljóp í æði út af
skemmtistöðunum, allt var á
fleygiferð um þilförin, hjón
týndu hvort öðru og komust
ekki til svenklefa sinna, þar
sem eldurinn hindraði för. Kon-
ur vöktu börnin, sem sváfu og
klæddu þau og sumir hafa ljót-
ar sögur að segja af þjónustu-
Iiðinu, það veitti fólkinu litla
sem enga aðstoð, en ruddist
sjálft upp í björgunarbátana.
Þess voru mörg dæmi, að skip-
verjar notuðu tækifærið til að
ráðast inn í vínstúlkurnar og
fá sér áfengi. Kona meðal far-
þeganna lýsir þessu svo:
„Ég fór ásamt hundruðum
annarra að stóra barnum og það
sem ég sá þar hneykslaði mig.
Hópur manna úi áhöfninni,
sennilega um tylft, sat þar við
barinn og var að drekka áfengi
beint af stút. Þetta voru allt
Grikkir, þeir voru háværir og
hlæjandi. Ég reiddist, gekk að
einum þeirra og sagði honum
að hann ætti að vera frammi á
skipinu að berjast við eldinn,
en ekki að drekka. Hann hló þá
bara upp í opið geðið á mér, tók
síðan enn' einn gúlsópa af
flöskustútnum. Þetta virtíst ó-
trúlegt, hér vár enginn maður
númer 19. Það hafði verið efnt
til björgunaræfingar fyrsta dag-
inn sem við vorum á skipinu. Þá
hafði allt farið skipulega fram
og rólega, konurnar og börnin
staðið fremst og næst bátnum,
karlmennirnir fjær en nú þegar
eldur var kominn upp, var þetta
allt öðru vfsi. Fólk reikaði fram
og aftur. Það var eins og eng-
inn væri til að stjórna neinu.
Við vorum send niður í matsal,
síðan skipað að fara upp aftur.
Það var eins og allir væru að
gefa fyrirskipanir, ekki bein-
línis öngþveiti en stjórnlaus
ruglingur og skortur á æfingu.
— Ég var þurr f hálsinum og
maðurinn minn fór inn f næstu
vínstúku að sækja mér vatn að
drekka, sfðan hef ég ekki séð
hann, þvf að rétt á eftir var
okkur konunum skipað að fara
í lffbát nr. 17 og hann settur
niður."
'P'arþegarnir hafa margar sög-
ur að segja af uppnáminu,
sem varð á skipinu, eldurinn
virtist breiðast mjög fljótt út
og verst var fumið og skipu-
lagsleysið hjá sjómönnunum.
Lítið samband var milli Zarbis
skipstjóra og þeirra sem voru
á lægri þilförum eða áttu að
stjórna lífbátunum. Fólkið í
kvikmyndasalnum heyrði fyrst
snark f eldinum, en hélt að bað
væri snark í filmunni, síðan
ruddist það út úr kvikmynda-
með valdi til að banna þeim
þetta.“
Þrátt fyrir rugling og stjórn-
leysi munu nær allir farþegarn-
ir í fyrstu hafa farið til klefa
sinna til að ífæra sig björgun-
arvestum. En loftræsingin var
góð í klefunum og_mun eldur-
inn hafa fengið súrefni við það
að klefadyr voru opnaðar og
gaus hann nú upp.
JPnn aðhafðist skipstjórinn fátt
f stjórnklefa sínum, nema
að gefa undirmönnum sínum
fyrirmæli um að reyna að
slökkva eldinn. Kl. hálftólf varð
lítilsháttar sprenging á eldsvæð-
inu og þá leyfði skipstjórinn
loftskeytamanninum að senda
fyrsta skeytið, um að eldur
væri í skipinu, en hann til-
kynnti að líklega mætti slökkva
hann.
Loftskeytaklefinn var fyrir
aftan stjórnklefann rétt yfir
stóra danssalnum, eða beint yf-
ir aðaleldsvæðinu. Reis eldurinn
nú smámsaman upp, enda var
slökkvikerfi skipsins ekki í
lagi, dælur stöðvuðust og
slökkviliðsmenn stóðu með
tómar slöngurnar móti eldinum.
Það var ekki fyrr en kl.
nærri hálf eitt, nánar tiltekið
12,22, sem loftskeytamaðurinn
Dimitris Zegenis, sendi út
fyrsta algera neyðarkallið, en
þá var reykurinn líka farinn að
smjúga inn f klefa hans. Hann
sendi skeytið út aðeins f fimm
mínútur og heyrði bandaríska
strandþjónustan í 5 þúsund km
fjarlægð skeytin. Á skammri
stundu hafði eldurinn magnazt
svo, að loftskeytamanninum
var ekki lengur vært í klefan-
um, setti hann þá framlengingu
á loftskeytatækin og stóð fyr-
ir utan klefann og sendi síðasta
skeytið:
„SOS frá Lakonia, síðasta
skeyti, ég get ekki verið
lengur í loftskeytaklefanum.
Við erum að yfirgefa skipið.
Gerið svo vel, að hjálpa þeg-
ar í stað.“
Þannig er lýsingin af einum
alvarlegasta þætti þessa sjó-
slyss. Zarbis skipstjóri hélt því
fram, þegar kom í land, ■ að
hann hefði gefið fyrirmæli um
að senda út neyðarskeyti strax
og neyðarbjöllur fóru að hringja
Björgunarstarf um morguninn, björgunarbátar og þyrilvængjur
hjá flakinu af Lakoniu.
f skipinu. Hvor frásögnin, sem
er rétt, þá er það staðreynd,
að það var ekki fyrr en á sfð-
ustu stundu, þegar loftskeyta-
maðurinn varð að flýja úr
klefa sfnum sem fullkomið
neyðarskeyti heyrðist.
fjvf næst kemur annar al-
varlegasti kafli atburð-
anna, sem olli dauða flestra.
Hann gerðist á efsta þilfari við
lífbátana. Það er staðreynd, að
björgunarbátar skipsins voru
yfrið nógir, þeir gátu tekið
1700 manns, en samtals voru
aðeins 1030 á skipinu. Ef allt
hefði tekizt vel við þá, þurfti
varla nokkurt mannslíf að tap-
ast. En þvf var ekki að heilsa,
ýmist virtust blökkir og dav-
íður vera í ólagi eða það skorti
kunnáttu og æfingu í að fara
með það. Hinir nýráðnu sjó-
menn virtust ekki kunna að
fara með þessi tæki. Hér kemur
nú nokkuð við sögu maður sá
sem stjórnað hafði skemmti-
kröftum, George Herbert. Hef-
ur honum verið lýst sem hetju
á neyðarstund. Skömmu áður
hafði hann beitt sér fyrir gamni
og gleði á grfmuballinu, nú
reyndi hann að lyfta athygli
fólksins frá hættunum og leysa
það úr örvæntingaræðinu.
Þ
egar skipsmenn sögðu farþeg
unum að fara niður í borð-
Framhald á bls 13