Vísir - 31.01.1964, Qupperneq 7

VÍSIR . Föstudagur 31. janúar 1964.
■ » ■yy. uwhhíwmiwviraniim-.
Hr. ritstjóri:
Hjálögð grein birtist í ára-
mótablaði stúdenta er fjallaði
um Hallgrímskirkju. Þar sem
greinarkorn þetta misfórst í
meðförum, leiðréttingar úr próf-
örk komu ekki fram og greinin
ofan í kaupið birt nafnlaus án
míns vilja leyfi ég mér að óska
eftir birtingu þess í blaði yðar.
Egill J. Stardal.
Tjað verður að teljast með
meiri háttar léttúð af al-
þingi því er nú situr að ætla' á
næsta fjárhagsári að fleygja
heilli milljón króna fjárveitingu
í hússkrímslið sem teygir ófull-
gerðar angalýjur sínar mót
himni af beztu útsýnishæð
Reykjavíkur og mun eiga að
rísa f minningu og bera nafn
sálmaskáldsins dýrðlega, er and-
aðist líkþrár og flestum yfirgef-
inn í koti einu uppi á Hvalfjarð-
arströnd. Líklega mun nú fæst-
um orðið kunnugt hver fyrstur
átti hugmynd þá, að reisa skáld-
inu jafnfáránlegt minnismerki,
sem kirkju þessari er ætlað að
verða, og án efa munu afkom-
endur hans sverja af sér hlut-
deild alla í þessu hermdarverki
í níunda lið. Það er út af fyrir
sig strax deiluefni, hvort nokk-
ur þörf sé á að reisa sr. Hall-
grími eitt eða annað minnis-
merki. Hann hefir reist sér sjálf
ur meðal okkar þann baqta-
stein með verkum sínum, sem
óbrotgjarn mun standa meðan
Islendingar skilja sitt gamla
mál, og víst væri meiri þörf að
sjá til þess að unglingum lands-
ins væri gefinn kostur á að
nema málfar sitt að einhverju
leyti af snilidaróði þessa mikla
harmaskálds í stað þeirrar hrá-
blautu flatmælgi er þeir nema í
skólum í dag. Beri samt ein-
hverja brýna nauðsyn til þess að
minningu sr. Hallgríms sé reist
musteri virðist viðeigandi, að
það rísi á stað þeim er hann
þjónaði, þjáðist og orti fegurst,
— — nefnjlega að Saurbæjar-
stað, enda hefur mér og mörg-
um skilizt, að kirkja sú, er þar
rís, hafi átt að bera nafn hans.
Hvaða erindi á séra
Hallgrímur á Skóla-
vörðuholtið.
Haligrímskirkja hjá einhverj-
um tilteknum söfnuði í Reykja-
vík er álíka smekkleysa og ef
einhver „dellumeikari“* vildi
óður og uppvægir reisa kirkju
kennda við Jóu Arason suður á
Miðnesi <:ða Gvendargóðakirkju
norður á Sléttu. Hvað sögulegt
eða trúarlegt á að réttlæta það,
að sálum þeim er búa í nágrenni
* Afsákið reykvískuna, en
mér var ógerlegt að finna betra
orð yfir þessa manntegund,
þrátt fyrir daglanga leit í Blön-
dal og víðar.
rimur
Skólavörðuholtsins skuli öðrum
fremur trúað til að varðveita
minningu höfundar Allt eins og
blómstrið eina. Ekki lesa þeir
Passíusálmana öðrum fremur
svo vitað sé. Ekki átti járn-
smíðaneminn Hallgrímur, hringj
arasonur frá Hólum, stefnumót
við Guddu sína á þeim slóðum.
Hann er ekki grafinn þar nærri,
og reyndar engir nema einhverj-
ar tvær ótíndar glæpamann-
eskjur, sem dysjaðar voru þar
öðrum til viðvörunar.
orðið einna verst úti. Og ekki
mun þar bæta úr, ef þar skal
rísa steinsteypuferlíki, byggt
eftir þeirri kúnst, sem eitt sinn
réð lögum og lofum um stíl op-
inberra bygginga. Virðist hún
helzt verða í því fólgin að aka
saman ókjörum af steinsteypu,
gera úr því fyrirferðamikla hálf-
blinda kastala, þar sem þung-
búið sniðleysi helzt í hendur
við fálmandi tilraunir að líkja
eftir þeim náttúrusmíðum, þar
sem íslenzk þjóðtrú vistaði
bergþursa, álfa og annað ill-
þýði. Að þessum handarbaks-
vinnubrögð loknum hafa stund-
um komið ótal torræð spursmál
hversu gera mætti hið innra
nothæft.
Bygging sú sem rísa á við
Skólavörðuholt myndi senni-
lega þykja merkileg náttúru-
smíð væri hún úr massívu
stuðlabergi og stæði austur
á Síðu, en sem kirkja, hol að
innnn ætluð mannlegum ver-
um mun hún að vísu vekja
furðu og líkan hennar ætti
að geymast eins og góð
dæmis vansi að geta ekki bent
túristum á stóra kirkju sem
tákn upp á stórhuga framtak,
eða jafnvel kristilegt hugarfar,
þó þær standi meir en hálftómar
flesta messudaga. Þessi spurn-
ing leiðir svo af sér aðra há-
guðfræðilegs eðlis, hvort maður
nútímans hafi eitthvað með
kirkjubyggingar að gera; hvort
hin eilífa Ieit mannsandans að
æðri tilgangi lífsins og kirkju-
smíðar eigi eitthvað skylt;
hvort það sé í anda boðanda
fagnaðarerindisins að hrófa upp
himinháum musterum prjáls og
hégómadýrðar, hlýða þar síðan
á atvinnuprédikara, klædda í
stéttarbúning menntamanna frá
miðöldum, vinna fyrir kaupi
sínu.
Sáluhjálparatriði?
Mannskepnan er íhaldsöm I
eðli sínu á allar helgiathafnir, og
nútímamaðurinn hefur kosið að
varðveita fjölda siðvenja krist-
inna, flestar hverjar í raun
réttri arf úr forneskju og heiðni
TU1W LA.N'pAKOTSKIKK.)U

REYKrTAVÍKXJK APÓTEK Verzlurxl
-CL
idrwrs
Mynd þessi úr Stúdentablaðinu sýnir samanburð á Hallgrímskirkju, Hótel Borg og Reykjavfkurapó-
teki. Skástrikaði flöturinn í hægra horni myndarinnar er kórkjallarinn, þar sem messað hefur verið
undanfarin ár..
Umdeild fegurð!!
En það er ætíð menningar-
auki að reisa fagrar tilkomu-
miklar kirkjur, kann einhver að
segja. Ójá, það er auðvitað
menningarauki að allri fegurð
og fallegar kirkjur geta auðvit-
að verið hin mesta prýði. Hér
verður ekki reynt að gera sér-
staka grein fyrir fegurðaraukn-
ingu þeirri sem yrði af Hall-
grímskirkju í væntanlegri mynd,
né af fyrirkomulagi Skó/a-
vörðuholtsins. Aðeins má geta
þess að í öllum þeim skipulags-
glundroða, sem hefur eyðilagt
hið fallega bæjarstæði Reykja-
víkur, hefur Skólavörðuholtið
skrýtla, komandi kynslóðum
til aðhláturs.
Túristabeita .<•
eða hvað.
Sú spurning krefst úrlausnar
hvort vakað hafi fyrir for-
sprökkum Hallgrímskirkjuævin-
týrsins, að íslendingum beri
sóma síns vegna að hefja há-
reistar kirkjusmíðar til þess að
eiga eitthvað í likingu við hin
miklu miðaldamusteri evrópskra
þjóða, t. d. Péturskirkjuna í
Róm, Maríukirkjuna í París,
Soffíukirkju Miklagarðs svo
eitthvað sé nefnt. Það sé til
effir Egil Jónasson Sfardal
í daglegu lifi sínu. Þess vegna
byggjum við fjöldann allan af
hæfilegum kirkjum í dag, laun-
um jafnvel presta úr sameigin-
legum ríkissjóði. En hvorjt veg-
urinn til sáluhjálpar liggur í náð
armeðölum kirkjunnar er orðið
samvizkuspursmál hvers og
eins. Bygging risamustera til að
státa af i líkingu við miðalda-
kirkjur er hins vegar anachron-
ismus af óskynsamlegustu teg-
und. Við skulum byggja litlar
kirkjur en fleiri á sjálfur Mon-
tani að hafa sagt fyrir eigi
mörgum árum, þá kardináli.
Bygging hinna háreistu mustera
miðaldaklerkanna helgaðist af
nauðsyn prestastéttar þeirra
tíma á sama hátt og auðhringar
nútímans reisa ævintýralegar
Framh. á bls. 13.
JjMnn af blaðafulltrúum S.I.S.,
fyrrverandi kennari á
Laugum í söng, ritar Besw-
dikt á Auðnum langt sendi-
bréf í Tímanum í fyrradag.
Slær hann þó þann varnagla
að tæpast muni framsókna'--
blaðið ná inn fyrir Gullna hlið-
ið til hins vammlausa Þing-
eyings. Mun það orð að sönnu.
En tilraunin lofar góðu og taka
skal viljann fyrir verklð að
framsóknarmenn minnast nú
allt í einu frumkvöðla sam-
vinnuhyggjunnar og vilja hafa
samband við þá. Þar hefir
nefnilega verið vík á milli vina
ærið Iengi. Flokkurinn er fyr-
ir löngu búlnn að gleyma hug-
sjónum þingeysku bændahöfð-
ingjanna. Hann hefir orðlð hel-
tekinn af gróðahyggjunni og
fjármálabraskinu — melr en
nokkur malarbúi, alinn upp á
trosi.
S.Í.S og skilsemin.
Pétur á Gautlöndum ræðir
um hvernig fer ef tiltrúna
skortir í fyrsta hefti Tímarits
kaupfélaganna. Það eru spá-
mannleg orð. Þar segir hann:
„Þá yrði náttúrulega engin trú
mennska til; því tiltrúin ein
og ekkert annað elur upp trú-
mennskuna, orðheldnina, skil-
semina: i stuttu máli dreng-
skapinn“.
Skyldi Pétur á Gautlöndum
hafa talið það tiltrú að fela
sjóð 34 millj. króna í leyni-
reikningi úti í New Vork, sem
fslenzku rannsóknardómararn-
ir þurftu að fá dómsúrskurð
til að opna? Skyldi Benedikt
á Auðnum hafa talið það trú-
mennsku að nota þetta fé til
þess að flytja inn bila bifreiða
deildar S.l.S. og knésetja þann
ig aðra keppinauta f bflainn-
flutningnum, sem ekki áttu
neina Ieynireikninga? Skyldi
Pétur á Gautlöndum hafa tal-
ið það heiðarleik af forystu-
mönnum S.Í.S. að dylja þess-
ar 34 milljónir árum saman
úti f New York, og þykjast
ekkert muna eftir þeim þeg-
ar þeir komu fyrir réttinn?
Drengskapur í verki.
Og þá erum við komnir að
drengskapnum, sem hinum
þingeysku frumkvöðlum sam-
vinnustefnunnar var svo tíð-
rætt um og áttu sjálfir f rfk-
um mæli. Er það drengskapur
af blaðafulltrúa S.Í.S. að reyna
að þurrka stærstu fjárglæfra-
mál fslands af fótum sér með
þvf að segja með miklu Iftll-
Iæti: „Stjórnin réð fyrir fram-
kvæmdastjóra mann, sem
reyndist hinn mesti óhappa-
maður, bæði fyrir sjálfan slg
og aðra“. Þannig á að hengja
bakara fyrir smið. AUir f S.Í.S.
firmanu, Olíufélagið h/f, eru
vitanlega engilhreinir með
mjallahvíta samvizku! Það er
bara ungi forstjórinn einn, sem
reyndist „óhappamaður“! Þetta
heitir „drengskapur“ á sam-
vinnumáli.