Vísir - 01.11.1966, Blaðsíða 7

VÍSIR. Þriðjudagur 1. névember 1966.
Afmælið sem ég gleymdi

Þúfnabaninn að störfum.
Nú eru Fossvogsblettimir h,ver
af öörum að fara í íóöír og eftir
2-3 ár eru komnir þar skrúögarðar
um hús í síað túna. Sennilega
veröur þá ekkert eftir óbyggt á
þessum slóðum nema Gróörarstöð
Skógræktaifélags Reykjavikur,
vonandi verður henni hlíft. Mörg-
um, sem eru að byggja í Fossvogi,
finnst þar djúpt niður á-fast, en hitt
hugleiða fc'klega fáTr hvemig þar
var umhorfs fyrir 45 árum: óræst-
ar, þýfðar og óræktaðar mýrar. Þó
var framræsta, að opnum skuröum
hafin Sfandinu næst Hafnarfjarðar-
vegi. Líklega sem eins korrar at-
vinnubótavinna?
En 26. júlí 1921 „buldi við brest
ur“ þama suöur í Fossvogi. Þá
hófst þar jarðTæktarvinna með
Þúfnabananum, er svo var nefndur.
Nafnið er ágætt dæmi um nýsköp-
unarmátt íslenzkrar tungu, jjað
kom eins og „þjófur úr heiðskíru
lofti“ átaka- og lærdómslaust. Nú
munu menn sem nú eru ungir og
sjá mikla og margvíslega tækni
daglega og á hverri eykt, hugsa
sem svo, að það hafi sennilega
ekki verið stórt í sniðum né tækni
tökum sem þarna var á ferð 1921.
Fáir muna nú, né vita hvað Þúfna
banarnir voru, og því síður hugsa
menn út. í, að þarna voru stórir
hlutir að gerast daginn þann fyr-
ir 45 árum.
í bókinni ..Búvélar og ræktun,“
sem rituð er 1949 segir svo um
! úfnabanana:
„Hvemig vélar voru Þúfnaban-
arnir?“
Þúfnabanarnir vom jarðtætarar
af stærstu gerð, sem smíðaðir hafa
verið, — Þúfnabanarnir, eða Land-
baumotor Lanz, eins og þeir voru
nefndir á þýzku, voru smíðaðir f bú
vélavérksmiðju Heinrich Lanz í
Mannheim, að mestu eftir tillögu-
teikningum ungversks vélfræðings
Karl Köszegi. Traktorinn sjálfur,
sem var fjórhjóla, vó 6.6 smálestir.
Framhjólin voru 100 cm há og
80 cm breið, en ökuhjólin 200 cm
há og 135 cm breið. Tætarinn var
festur aftan við traktorinn og var
á tveimur 100 cm háum hjólum,
svo aö vélin öll var á 6 hjólum og
miðhjólin hæst og mest. Heildar-
lengd vélarinnar var 6.32 metrar
stöð Skógræktarfélags Reykjavíkur
um þar sem Þúfnabaninn hóf aö .
róta um þúfunum 26. júlí 1921, en |
annars staðar þar um slóðir eru
reykvfskir borgarar í óþa önn aö j
grafa fyrir húsum, framtíðarheimil- ;
um sínum f hinni ört vaxandi höfuð
borg.
Hið liðna er fljótt aö gleymast,
hin fyrstu tveggja metra breiðu
„plógför" Þúfnabanans eru horfin
og gleymd.
Sjálfur gleymdi ég að ganga á
staðinn 26. júlí í sumar, haföi ætl-
að mér það, og þess vegna kemur
þessi litla grein réttum þremur
mánuðum á eftir tímanum.
Reykjavík 27. okt. 1966.
Árni G. Eylands.
ítalskir fiskimanna-
söngvar í Naustinu
I
Enzo Gagliardi, ftalski söngv-
arinn, sem fyllíi( Naustiö viku
eftir viku fyrir tveimur árum,
er kominn bangað aftur, og ætl
ar að syngja bar næstu vikurn
ar. Prógramið er svipað og áð-
ur, allt frá óperuaríum yíir í
fiskimannasöngva frá Napólí.
AÓmantísk lög eru yfirgnæfandi
enda henta bau vel kvöldstemn-
ingunni í Nausti.
„Mest gaman hafði ég af að
syngja fyrir börnin og gamla
fólkið, þegar ég var hér síðast,“
sagði Gagliardi í samtali við
Vísi. „Ég kann vel við að
syngja hér í Nausti, og bað er
tilbreyting. að koma hingað.
Ég er raunar töluvert tengdur
Norðurlöndum, því að ég er
kvæntur danskri konu. Annars
syng ég aðallega í Napólí, Flór-
enz og á Caprí, þar sem ég syng
um ferðamannatímann, aðallega
á „La Pigna.“
Enzo Gagliardi lærði hjá
Enzo Aita í Napólí. Hann kom
fyrst fram sem söngvari 1952,
og hefur síðan sungið víða á
Ítalíu og út um heim. Þekktast-
ur er hann fyrir þjóðsöngvana
frá Napólí, en hann Ieikur sjálf
ur undir þá á gítar.
1
1,
Ibúb til leigu
tveggja herbergia íbúð til leigu
í Kópavogi. Tilboð er greini fjöl-
skyldustærð sendist Vísi merkt:
Kópavogur 500.
Tætaraásinn var sívalningur, 40
cm að þvermáli, 210 cm langur, al-
settur bjúghnífum, er skáru og
tættu jaröveginn og þeyttu mold
og torfi aftur undan vélinni, er ás-
inn snerist og vann. ,,„Plógfar“
vélarinnar var þannig fullir 2 m
í hverri ferð. Aflvélin var benzín-
mótor 4 strokka. (80 hestafla og
eyddi tunnu af benzíni á dag viö
fulla vinnu.)
Þúfnabanarnir voru að öllu at-
huguðu glæsilegar og vandaðar vél-
ar, vel til þess fallnar að vinna
með þeim að nýrækt víðáttumikilla
mýra, þar sem ekki þarf aö lúta að
Iitlu og jafnara og mýkra er undir
en íslenzkt þýfi.“
Hér var því eigi svo lítiö í efni. I
Og þó að hér bæri öfugt að, vél- [
amar vantaði þá til að ræsa mýr ,
amar áöur en Þúfnabaninn tætti
þær, og þó að tækni þessi yrði
ekki til frambúðar, markaði hún
þó mikil tímamót í rætkun hér á
landi, ekki hvað minnst hér í kring
um höfuðborgina.
Um þetta segir Guðmundur
Jósafatsson í ritinu: Búnaöarsam-
band Kjalarnessþings flmmtíu ára
(1963):
„Vann vélin allt sumarið á landi
því sem nú mun taliö bæjarland
Reykjavíkur, og alls um 70 ha.
Þetta skiptist milli 25 eigenda og
vannst ha á 7 klst og 10 mín. Næsta
sumar vann hún 116 ha hjá 23 eig-
endum og ha á 7 klst og 27 mín.
Gerðust þá ýmsir stórtækir, því þá
vann hún í landi Mosfells 37 ha.
á Vífilsstöðum 30 á Lágafelli, 10
ha á Kleppi 10 ha (í annað sinn)
í Fífuhvammi 5 ha á Reykjum 5 ha
Þriðja sumarið vann hún 79 ha hjá
18 eigendum og ha þá á 6 klst og
55 mín.
Hér blasir við hvílík bylting var
að gerast, enda kom þetta hinu
mesta róti á hugi manna um land
allt. Trúlegt er þó aö sú ólga hafi
orðið róttækust um Kjalamesþing"
Og enn segir Guðmundur:
„Þúfnabaninn lagði fram sinn
skerf — og hann ómældan — til
þess að tvö hin djörfustu ævintýri
íslenzkrar ræktunarsögu. ræktun
Þorleifs Guðmundssonar ' Vífils-
stöðum og athafnir Thor Jensens
á Korpúlfsstöðum urðu að slíkum
veruleika, sem raun hefir gefiö
vitni. — En afrekin sem þarna
voru unnin, verða ekki mæld í kú
gildum. Enn síður sú trú, sem það
skóp á gildi þess auös, sem ís-
land á í gróðurmætti mýra og mela.
— Með komu hans (Þúfnabanans)
var hér gróðursettur sá meiöur, er
limríkastur hefur orðið í íslenzkri
jarðræktarsögu."
Nú breiðir lim trjánna I Gróörar
Mál öryrkja rædd á útbreið-
siufundi Sjátfsbjargar
Sjálfsbjörg, Landssamband fatl-
aöra hélt útbreiðslufund í Sigtúni
í gær, til að kynna bau málefni,
sem sambandið berst fyrir: hags-
muna- og húsnæðismál öryrkja.
Mættu um 150 manns til fundarins,
þar á meðal borgarstjórinn í Reykja
vík, Geir Hallgrímsson og félags-
málaráðherra, Eggert G. Þorsteins-
son.
Theódór A. Jónsson, formaður
sambandsins setti fundinn en síð
an ræddi Frederik Knudsen formaö
ur Landssambands fatlaðra í Dan-
mörku um húsnæðismál öryrkja
þar í landi og sýndi íitmyndir frá
ýmsum byggingum öryrkja. Þá
ræddi hann um tryggingarmál og
endurhæfingarlöggjöf í heimalandi
sínu. Iínudsen afhenti sem kunnugt
er Sjálfsbjörg 100 þús. d. kr. á
föstudag, gjöf frá styrktarsjóöi fatl
aðfa í Danmörku. Skal féð renna I
byggingu vinnu- og dvalarheimilis
Sjálfsbjargar, sem framkvæmdir
höfust við í síðustu viku.
Að lokum flutti Sigursveinn D.
Kristinsson ávarp og ræddi um mál
efni öryrkja hér á landi.
í Landssambandi fatlaðra eru
nú 10 félög fatlaðra víðs vegar á
landinu. Hver sem er getur gerzt
styrktarfélagi Sjálfsbjargar og eru
styrktarfélagar nú mn 800.

I