Vísir - 10.06.1968, Blaðsíða 9

V1SIR . Mánudagur 10. júní 1968.
9
8. skoðanakönnun V'isis: Viljið Jbér, að Islendingar gerist aðilar að Friverzlunarbandalaginu, EFTA?
Meirihluti fólks hefur ekki myhdað
sér skoðun um aðiid að EFTA
— EN ÞEIR, SEM HAFA SKODUN, VILJA YFIRLEITT AÐILD
• Þaö hefur verið mikið rætt
að undanfömu, hvort ís-
lendingar ættu að sækja um að
ild að fríverzlunarbandalögum.
Nú eru í Evrópu þrjú slík meg
inbandalög og standa fslending
ar utan þeirra allra, enn sem
komið er. Margir hafa reynzt
því fylgjandi, aö við yrðum með
iimir í einu þessara bandalaga
það er Fríverzlunarbandalaginu
eða EFTA, eins og þaö er
skammstafað. Málið hefur um
skeið verið f athugun hjá stjóm
völdum.
D í skoðanakönnun, sem Vísir
hefur beitt sér fyrir kemur
í ljós að meirihluti fólks hefur
ekki gert málið upp við sig og
flestir vita lftið um bandalagið.
Hins vegar vill yfirgnæfandi
meirihluti þeirra, sem á annað
borð hafa myndað sér skoðun,
Fólk tók könnuninni yfirleitt
mjög vel. Eins og fram kemur
af töflunni, höfðu, margir enga
hugmynd um, hvaö Fríverzlun-
arbandalagiö væri, en þeir voru
fleiri sem lítiö höfðu um máliö
hugsaö, þótt þeir heföu heyrt
pess getiö. Miklu fleiri svöruöu
játandi en neitandi. Geröu sum-
ir grein fyrir sjónarmiöum sín
um, til dæmis Akureyringur
einn, sem taldi fsland svo mikiö
í „útstáelsi" hvort eö væri, að
sjálfsagt væri að demba sér í
þetta líka. Aörir voru fylgjandi
aðild, ef þjóöin gæti haldið
sjálfstæöi sínu, þrátt fyrir hana.
Margir töldu aöild æskilega, ef
atvinnuhættir geröu hana nauð
synlega, og nokkrir töldu hana
óhjákvæmilega, ef fslendingar
ættu ekki að dragast aftur úr
Svör alls 163 — 80 karlar og 83 konur
Með aðiBd 53 eða 32%
Móti aðild 13 eða 8%
Óvissir 97 eða 60%
Með prósentutölu þeirra, sem afsfóðu hafa
i málinu, litur taflan þannig út:
Með aðild 80%
Móti aðild 20%
að af slíkri aðild verði, ef við-
unandi skilmálar nást. Báðar
þessar aðalniðurstöður eru mjög
athyglisveröar.
Fríverzlunarbandalagiö EFTA
var stofnaö í maí 1960. Með-
limir voru sjö ríki: Bretland,
Noregur, Svíþjóð, Danmörk,
Portúgal, Austurríki og Sviss. f
júní 1961 varð Finnland auka-
meðlimur. Aðalmarkmiö banda
lagsins var frá upphafi að af-1
nema alla tolla (þaö er verndar
tolla) á iönaðarvörum i viö-
skiptum milli rikja innan þess.
Þessu marki var náð í desember
1966. Ennfremur hefur banda-
lagið þaö markmiö, að hin þró-
aöri ríki aöstoði hin vanþróaðri
við þróun fiskveiða og land-
búnaðar, þótt afnám tollanna
hafi ekki náö til slíkra vara -
hingaö til.
Spuming Vísis var borin upp
við samtals 163 aöila 80 karla
og 83 konur, sem búa í Reykja
vík, Seltjarnarnesi. Kópavogi,
Hafnarfirði, Garðahreppi og Ak
úreyri. Á þessu •svæöi býr meiri
hluti þjóöarinnar, svo að allgóö
heildarmynd heföi átt aö fást
af skoðunum fólks í landinu.
Hringt var í símanúmer á á-
kveðnum stöðum í símaskrá.
Var sagt, aö könnunin væri
framkvæmd á vegum frétta-
stornunar í Reykjavík, en ekki
skýrt frá hver hún væri, unz
svörin voru fengin. Var það til
þess aö hafa ekki áhrif á svörin.
í samkeppni á heimsmörkuöun-
um. Þeir töldu fráleitt að vera
á móti aðild. Af hinum óvissu
svöruöu flestir eitthvaö á þessa
leiö, að þeir teldu sig ekki hafa
næga þekkingu og geröu sér
ljóst að viö veröum aö fara var-
lega sökum fámennis okkar. Af
hinum 80 körlum, sem spuröir
voru, voru 30 fylgjandi aöild,
10 á móti, en 40 óvissir. Af
83 konúm voru 23 meö, 3 á
móti en 57 óákveðnar. Eru því
mun fleiri konur, sem lítt hafa
velt málinu fyrir sér. Hins veg-
ar eru færri konur en karlar á
móti aðildinni.
Þaö veröur aö teljast mikiö
vafamál, hversu mikiö er leggj-
andi upp úr þessari könnun. Ef
til vill hafa margir þeirra, sem
svöruðu játandi eöa neitandi
lítiö um máliö hugsaö, enn sem
komiö er. Full þörf er á að
kynna þetta mikilvæga mál bet
ur fyrir öllum almenningi í land
inu. Ættu forystumenn f þjóð-
málum að taka slíkt að sér,
hver frá sínum sjónarhóli.
Til frekari skýringa á eöli
þessa bandalags og afleiðingum
þess fyrir íslendinga, ef þeir
yrðu meðlimir í því skal aö
lokum stuttlega sagt frá sjónar
miðum Þórhalls Ásgeirssonar,
.ráðuneytisstjóra, sem fram
komu i erindi hans á ráöstefnu
félagsins Varöbergs fyrir um
tveimur árum. Margt af því, er
þar kemur fram, er í fullu gildi
enn í dag, séð frá sjónarhóli
þeirra, sem eru fylgjandi aöild,
sé vissum skilyrðum fullnægt.
Hér skal ekki tekin afstaöa til
málsins, hvorki meö né móti.
S AGAN.
1 upphafi erindisins bendir
Þórhallur Ásgeirsson á, að
EFTA var í upphafi spáö stuttri
ævi, þótt þaö lifi enii. Er EFTA
var stofnað, urðu aöeins fjögur
lönd, sem voru meðlimir í Efna
hagsstofnuninni, utangarös, Is-
land, írland, Grikkland og Tyrk
land. Ræðumaður telur þaö mik
inn skaöa og óhapp, aö ísland

EFTA-LÖNDIN: Talið að of-
an: Austurríki, Danmörk,
Finnland, Noregur, Portúgal,.
Svíþjóð, Sviss, Bretland. Bæt-
ist fsland við?
geröist ekki aðili aö EFTA áriö
1961. Víst voru vandamálin
mörg, en aðalkosturinn við aöild
var skuldbindingin um skipu-
lega lækkun íslenzkra tolla i á-
föngum, sem íslenzkur iðnaöur
var þá á flestum sviðum fær um
aö mæta. Slikar árlegar tolla-
lækkanir heföu vafalaust getað
stuölað að miklu stöðugri þró-
un verðlags og kaupgjalds held
ur en við höfum upplifað síöan.
EFTA-löndin höfðu hug á, hvem
ig þau gætu náð samkomulagi
viö Efnahagsbandalag Evrópu,
EBE. Viö fórum líka að gera slfk
ar tilraunir, og fulltrúar ýmissa
hagsmunasamtaka lýstu sig all
ir, aö undanteknum fulltrúa Al-
þýöusambandsins hlynnta þeirri
hugmynd, að Island ætti aö
leita viöræöna um tengsl viö
Efnahagsbandalagiö, án nokk-
urra skuldbindinga þó. Er Bret-
ar áttu í samningum viö EBE,
var afstaða ríkisstjórnarinnar aö
biða átekta. Er þeir samningar
strönduöu, var reynt að draga
úr óhagstæðum áhrifum EFTA
og EBE á viðskipti okkar. ísland
gekk þá i tollasambandið GATT
og geröi ráö fyrir, aö afleiðingin
yröi verulegar tollalækkanir og
draga myndi úr þeim tollamis-
mun sem fór vaxandi í markaðs
bandalögunum.
VANDAMÁLIN.
í 6. grein EFTA- sáttmálans
eru fjáröflunartollar undanþegn
ir, óg því aðeins skylt aö fella
niður vemdartolla. Þótt þetta
virðist lítið í fyrstu, ætti að vera
unnt aö hafa af því verulegar
hagsbætur. Um ákvæöi sáttmál-
ans um atvinnurekstur er þaö
aö segja, aö túlka ber það svo
að aðildarríki EFTA geta á
sama hátt og áöur haft fulla
stjóm á því, hvaöa erlendir að-
ilar fá atvinnurekstrarrétt-
indi í hverju landi.
Þá ræddi Þórhallur Ásgeirs-
son sérstaklega um vandamál
vegna aöildar íslands. Um
vandamál iönaöarins mætti
benda á tvö óvanalega myndar-
leg fýrirtæki, Kassagerö Reykja
vikur og Hampiðjuna, sem risiö
hafa hér upp án tollvemdar og
staðizt samkeppni viö innflutt
ar vörur í áratugi. Fyrir þessi
fyrirtæki væri aðild aö EFTA
stuöningur en ekki áfall. Ýmiss
konar þjónusta og vörur yröu
þeim ódýrari vegna tollalækkun
ar og aukinnar samkeppni.
Til aö auðvelda öörum fyrir-
tækjum aölögunina kæmi helzt
til greina:
1. Aö lækka hráefnlstolla í
fyrstu meira eöa fyrr en toll á
fullunnum vörum.
2. Að veita fyrirtækjum styrk,
lán eða tækniaðstoð til hagræö-
ingar og framleiðsluauknlngar.
3. Aö auka samvinnu milli inn-
lendra fyrirtækja f skyldum
greinum.
Um viðskiptin við Austur-
Evrópu: „Til skamms tíma
myndi ég ’ hafa talið, að jafn-
keypisviðskiptin væru erfiöasta
vandamál okkar samfara þátt-
töku i fríverzlunarbandalagi. En
á fáum árum hafa viðskipti okk
ar við Austur-Evrópu tekið svo
m-J 13. síöa
I \
(tesm
Teljið þér, að ísland eigi
að sækja um aðild að
F ríverzlunarbandalag-
inu, EFTA?
Blaðið spurði fólk á fömum
vegi.
Ólafur Mariusson, kaupmaður:
„Þetta er mjög langsótt og snú-
iö mál, sem þarf að kynna bet-
ur. Sennilega kæmi til greina að
taka þátt í bandalaginu að ein-
hverju leyti, en íslenzkur iönað-
ur hefur oft farið halloka fyrir
innflutningi erlendra iðnaðar-
vara. Á það til dæmis við um
fataiönaöinn."
Sverrir Elíasson, bankamaður:
„Máliö hefur of lítiö veriö kynnt
til þess að hægt sé aö mynda
sér ákveöna skoðun. Hins vegar
höfum við lagt of mikla áherzlu
á iðnað, sem er aukaatriði, en
of lítið lagt upp úr t. d. fiski
sem hráefni fyrir iðnað. Ullar-
iðnaður og skógerö hafa tekizt
vel hérlendis. Aðild að EFTA
gæti oröiö hagkvæm."
Þorvarður Jónsson, yfirverkfræð
ingur: „Ef til vill væri bezt aö
sækja um aukaaöild, þar sem
við eigum erfitt meö að full-
nægja skilyrðum fullrar aðildar.
Varast veröur, að erlend atvinnu
fyrirtæki nái tökum á markaðn-
u. . hér, sérstaklega í fiskiðn-
aöi.“
Jón Ólafsson, sjómaður: „Við
eigum að taka þátt í öllu al-
þjóðasamstarfi, sem viö hö-gn-
umst á. Erlendu fjármagni hér á
landi verðum viö að ráða sjálfir.
Háir tollar erl'endis hafa mjög
háð fisksölu og þarf aö bæta
úr því.“
Isleifur- Gissurarson, leigubíl-
stjóri: „Já. Viö þurfum að fá
lækkaöa tolla á þeim vörum,
sem viö flytjum út. Ég tel, að
iðnaður hér sé sambærilegur
viö iðnað í EFTA-löndunum.“