Alþýðublaðið - 03.11.1966, Síða 4

Rltstjórar: Gylfl Gröndal (áb.) og Benedikt Gröndal. — Rltstjóraarfull-
trúl: EiBur GuOnnson. — Síœar: 14300-14903 — Auglýsingasiml: 14906.
ASsetur AlþýSubúsiS viS Hverílsgötu, Reykjavik. — Prontsmlöja AlþýSu
blaöfilns. — Askriftargjald kr. S5.00 — 1 lausásölu kr. 7.00 elntakiO,
Utgefandl AlþýSuflokkurina.
Kaupmenn og kaupendur
Fyrir nokkru birti Alþýðublaðið frétt þess efnis, að
ákveðinn heildsali í' Reykjavík hefði neitað að selja
smásöluverzlun vörur á þeirri forsendu, að smásalinn ;
legði ekki nógu mikið á umrædda vörutegund. Vakti
þessi frétt skiljanlega talsverða athygli, enda bar hún
vitni furðulegu og torskiljanlegu hugarfari.
Nú hefur það gerzt, að nokkrir kaupmenn hafa bund
izt samtökum og hótað viðskiptabanni á ákveðin heild-
sölufyrirtæki, ef þau ekki hættu að selja vörur til
pöntunarfélaga, sem starfa allmörg bæði hér í borg-
inni og í ýmsum bæjum og kauptúnum.
Eru kaupmenn gramir mjög í garð pöntunarfélaga,
er selja vörur sínar á heildsöluverði til félagsmanna.
Pöntunarfélög hafa verið starfrækt á ýmsum vinnu-
stöðum og þá einkum í þeim tilgángi að gera hag-
kvæmari innkaup og drýgja þannig tekjur þeirra, sem
í félag-inu eru. Hafa pöntunarfélög starfað í áratugi,
án þess að til slíkra ráðstafana væri gripið, sem kaup-
menn hóta nú.
Pöntunarfélögin eru á vissan hátt keppinautar kaup-
mannanna, en ef þau hafa nú allt í einu farið að blóm-
gast verulega eftir að hafa starfað víða í áratugi, get-
ur það meðal annars gefið til kynna, að smásöluverzl-
unin þurfi endurbóta við á einhverjum sviðum.
Það hefur lengi verið vitað, að þörf er ýmissa endur-
bóta í íslenzkri smásöluverzlun og þar mætti að skað-
lausu bæta reksturinn til muna með aukinni hagræð-
ingu, og áreiðanlega, eins og margir hafa raunar bent
ó mætti því fólki eitthvað fækka, sem við smásölu-
verzlunina starfar, án þess að það kæmi niður á þeirri
þjónustu, sem innt er af höndum við almenning.
Furðulegt er til dæmis, að í nýjum verzlanamiðstöðv-
um, sem nú rísa, skuli enn vera ein verzlun fyrir
hverja vörutegund, sérstök mjólkurbúð, sérstök brauð
búð, sérstök kjötverzlun og sérstök nýlenduvöruverzl-
un. Það þarf ekki mikla spekinga til að sjá að öll gæti
þessi verzlunarstarfsemi farið fram í einni og sömu
verzluninni og nieð færra starfsliði en nú tíðkast.
Fróðir menn hafa spáð því, að fólki eigi eftir að fækka
við þessi nauðsynlegu þjónustustörf eftir mikla aukn
ingu undanfarin ár, og mun það áreiðanlega koma á
daginn.
'Í’vímælalaust er það röng stefna, sem kaupmenn
halfa nú tekið í þessu máli. Ólíkt skynsamlegra hefði
•yerið til dæmis, að bjóða almenningi afslátt, ef keypt
er talsvert magn af vörum, eða ef verzlað er fyrir á-
kv sðna upphæð. Slíkt hefði verið í anda frjálsrar sam
ke 3pni og áreiðanlega hefðu margir kunnað að meta
þao betur en að kaupmenn skuli nú hóta viðskipta-
bapni á þau heildsölufyrirtæki, sem selja pöntunarfé-
lögum varning.
Sjálfsagt er, að eðlileg verkaskipting ríki með heild
sölum og smásölum, en slíkt á auðvitað engan veginn
að útiloka starfsemi pöntunarfélaga.
4 3. nóvember 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
B-fc<%i4/%FUIlMAT!C
RAFHA-HAKA Fullmatic þvær,
þegar þér óskið. 12 fullkomin
þvottakerfi. Engar áhyggjur —
ekkert erfiði. Aðeins snúa ein-
um snerli og þér eruð örugg um
rétta þvotta-aðferð. Yður getur
eltki mistekizt. Verð aðeins kr.
21.500. — Greiðsluskilmálar.
Úthoð SMURT BRAUÐ
Tilboð óskast um sölu á 30.000 m3 af fylling- arefni komnu í grunna iðnaðarbygginga á SNITTUR
svæði IÐNGARÐA hf. BRAUÐSTOFAN
Útboðslýsingar má vitja á skrifstofu vora, Vesturgötu 85.
Sóleyjargötu 17, virka daga nema laugardaga,
milli kl. 9 og 12. Sími 16012.
HF. ÚTBOÐ og SAMNINGAR. Opið frá kl. S-23,3e.
★ LANDBÚNAÐARMÁLIN.
Landbúnaðarmálin valda mörgum höfuð-
verk um þessar mundir. Ekki einungis bændum
sjáifum, lieldur líka neytendum og ríkisstjórninni.
Ríkisstjórnin horfir á eftir nokkrum hundruðum
milljóna króna árlega úr ríkissjóði í uppbætur og
niðurgreiðslur á landbúnaðarvörur og þykir það
að vonum mikið fé. Neytendur kvarta yfir háu
verði á landbúnaðarafurðum, og smjörfjallið fræga
er á allra vörum sem skýrt dæmi um skipulags-
leysi í framleiðslumálum landbúnaðarins. Telja
margir, að forustumenn bænda hafi sofið á verðin-
um og jafnvel beinlínis leitt bændur á villigötur
í þessum efnum. Meðal annars hvatt þá til að
auka kúabúin og mjólkurframleiðsluna, þangað til
í óefni var komið. Fara bændur ekki dult með
þetta og þykjast illa sviknir af sínum leiðtogum.
Og lái þeim hver sem vill. Sjálfir hafa bændur
við mörg vandamál og verkefni að glíma, fleiri en
smjörið og mjólkina, og þurfa að fylgjast vel með
á ýmsum sviðum, ef ekki á illa að fara. Þeir þurfa
til dæmis a@ kynna sér vel allar nýjungar í tækni
og vélaframleiðslu landbúnaðarins, jarðvinnslu og
búfjárhirðingu, en einnig þurfa þeir eða þeirra
forsvarsmenn að fylgjast með kröfum neytenda
um framleiðsluvörurnar liérlendis og erlendis og
haga sér eftir því. Gott dæmi um það er gærusalan.
★ GRÁU GÆRURNAR.
Gærusalan hefur ekki valdið miklum h0)’-
aða hér meðal almennings, allt hefur snúizt um
kjötið og mjólkurafúrðirnar, en gæruverðið hefur
þó einnig áhrif á annað landbúnaðarvöruverð., Nú
á síðustu árum hefur eftirspurn eftir gráum gær-
um aukizt mjög mikið og verð á þeim mun nú all-
miklu hærra en á öðrum gærum eða sem nemur
um kr. 40,00 á kg. Meðalgæruþungi á landinu mun
nú nálgast 3 kg. og samsvarar verðmunurinn þvi
um kr. 120.00 á dilk. Þetta eru ekki eins miklir
smámunir og margur kynni að halda í fljótu bragði.
Þess munu nokkur dæmi, að liaustinnlegg frá einu
búi sé 500—1000 dilkar og mundi þá tekjuaukn-
ingin af gærunum nema hvorki meira né minna
en 60—120 þúsundum króna af slíkum búum á ári.
Samkvæmt upplýsingum Framleiðsluráðs
landbúnaðarins var slátrað 772.503 fjár í slátur-
húsum á öllu landinu í fyrra, en að líkindum eitt-
hvað meira í haust. Að viðbættri heimaslátrun yrði
tala sláturfjár því um 800.000. Það mundi sam-
svara ca. 2.400.000 kg. af gærum. Verðmunur á
ársframleiðslu af gærum á öllu landinu mundi þá
nema fast að 100 miUjónum króna gráu gærunum
í vil. Sjá allir, að hér er ekki um neitt fimm aura
hark að ræða.
Ýmsir framtakssamir bændur munu nú þegar
vera farnir að gefa þessu gaum og rækta grátt
fé, en þó ekki almennt. En það er vandalaust og
tiltölulega fljótlegt. Erfðafræðingar hafa fyrir
löngu rannsakað ýtarlega eftir hvaða lögmálum
háralitur erfist og þarf því ekki að fara í neinar
grafgötur með það. Niðurstöður eru fyrir hendi
og tiltækar hverjum sem hafa vill. Raunar hafa
fjárbændur kunnað á þessu nokkur skil í aðalat-
riðum allt síðan á dögum biblíubóndans Labans
og mislita fjárins, sem Jakob kom sér upp í
vinnumennskunni hjá honum, eftir að hann hafði
unnið fyrir sinni heittelskuðu árin góðu þar
austur frá.
Gráu gærurnar eru aðeins eitt dæmi af
mörgum um það, livað nauðsynlegt og þýðingar-
mikið er fyrir bændur að fylgjast vel með öllum
nýjungum og tileinka sér það, sem til heilla horf-
ir, fljótt og vel. — Steinn.