Bókasafnið - 01.08.1974, Blaðsíða 4

legra þar fyrir myndarmenn ýmsa að kunna
betur að nota minnimáttarkennd sína, —
sem flestum er nú gefin í einhverjum mæli
— í stað þess að æsa sig upp eins og mér
fannst menn gera meir þar en siður var
norðan Héraðsvatna. I átthcigum mínum
var gjarna kastað fram hálfkæringsvísu í stað
þess að leyfa sér þann munað að verða reið-
ur eða hrokafullur.
Þú laukst skólagöngu þinni d óvenju
stuttum tima og með glœsilegum árangri.
Ég man fjarska óljóst eftir skólagöngu
minni. Einhvern veginn lauk ég barnaprófi
og hafði verið þrjá mánuði alls í barnaskóla
á stangli fyrir fermingu. Fjóra mánuði var
ég í unglingaskóla á Húsavík veturinn eftir
að ég fermdist. Þar var dugandi kennari,
Benedikt Bjarnarson oddviti Húsvíkinga.
Eftir það komst ég ekki í skóla fyrr en vet-
urinn, sem ég varð 21 árs, þá fór ég að læra
til kennaraprófs, lauk Jrví prófi í Reykja-
vík 1928 og stúdentsprófi árið eftir, meist-
araprófi 1934 um vorið, doktorsprófi 1944.
Ég hef aldrei vitað, hvers vegna ég varð
þjóðsöguefni og sagt var að ég lyki nánri
með skjótari viðbrögðum en aðrir; það var
tilhæfulaust. Ég var 24 ára þegar ég tók
stúdentspróf og ég veit ekki betur en kenn-
aramenntun mætti þá nota í undirbúning
til háskólanáms ekki síður en nú á dögum,
en það fór þó eftir því lrvort menn stund-
uðu Jretta nám til þess að kunna hlutina
eða aðeins til að sleppa gegnunr próf og ég
hafði reynt að 'læra allt vel og vandlega,
annað borgaði sig ekki. Þegar ég kom í
Kennaraskólann var ég að sjálfsögðu full-
mótaður sveitanraður og mér lrefur aldrei
dottið í hug síðar, að mig skipti neinu til
eða frá að losna við eitthvað af þeirri norð-
lensku sveitamennsku, sem ég bar í mér Jrá.
Lífsskoðanir mínar voru fullmótaðar en
að vísu á Jrá leið, að persónugerð nrín var
mjög opin, dómar mínir afstæðir við breyt-
ingar hvers áratugs. Ég vissi þá fyrir, að ég
myndi aldrei verða svo gamall að ég yrði
heilsteyptur maður eða mig hætti að þyrsta
í meiri þekkingu og reynslu. Að því leyti
var ég betur undir skólanám búinn með
sveitamennsku nrína en þeir, senr voru upp-
aldir fastlega í áföngunr til hvers tiltekins
prófstigs.
Varstu st.rax dkveðinn að leggja fyrir þig
íslensk frœði eða Itomu aðrar ndmsleiðir
til greiná.?
Nóttina eftir að ég fékk að vita stúdents-
einkunn, sem gaf mér kost á að fá styrk til
utanlandsnánrs, sofnaði ég ekki blund af
áhyggjum yfir þeim vanda, sem var að velja
milli íslenskra fræða, sem voru mér hug-
leiknust og kunnust frá sveitaárunr mínum,
og þess, að fara erlendis í einhvers konar
náttúruvísindi, senr ég lagði einnig hug á,
og Jrá hefði ég væntanlega lent í atvinnu-
deildinni sælu, sem liafðist lengi við á liá-
skólalóðinni án þess að tilheyra Háskólan-
um beinlínis. Þetta val var mér erfitt, en ég
tók íslensku fræðin, þrátt fyrir það að mér
var Ijóst að þar var engin tiltekin atvinna.
Nú skullu á kreppuár litlu eftir að ég kom í
Háskólann. Þau kreppuár verkuðu auðvitað
á atvinnuhorfur menntamanna lengur en
verkamenn og sjómenn þurftu að óttast at-
vinnuleysi. Alla þá stund, sem nemenda-
fjöldi Háskólans var milli 100 og 300 var
greinilega nrikil offramleiðsla á íslenskum
menntamönnum. Að þessu gekk ég ekki
gruflandi og varð Jrví ekki fyrir neinunr
vonbrigðum þótt ég fengi enga fasta stöðu
út á meistarapróf nritt lyrr en stríði var að
Ijúka.
Hvaða atvinnu lagðir þú þd fyrir þig á
þessu tímabili?
Ég gaf út 10. bindi íslenskra fornrita árið
1940. Það var mjög ánægjulegt starf, eins og
hver einasti dagur, sem ég vann undir hand-
leiðslu Sigurðar Nordals eða í samvinnu við
36