Dagur - 11.07.1998, Qupperneq 8

24c — LAVGARDAGUR 11. JÚLÍ 1998

LÍFIÐ t LANDINU
Halldóra Bjarnadóttir er hjúkr-
unarfræðingur og framkvæmda-
stjóri Krabbameinsfélags Akur-
eyrar og nágrennis, og hefur
fengist við að skrifa pistla um
kynlíf. Halldóra hefur verið að
mennta sig í kynfræði, m.a sat
hún í stjórn Kynfræðifélags Is-
Iands árin 1992-94; þar er hóp-
ur fagfólks: hjúkrunarfræðingar,
læknar, geðlæknar, sálfræðingar,
kvensjúkdómalæknar.
Brynja Óskarsdóttir er félags-
ráðgjafi hjá fæðingadeild Fjórð-
ungssjúkrahússins á Akureyri og
Krabbameinsfélaginu, en vinnur
líka við neyðarmóttöku vegna
nauðgana.
Hvenær er maður tilbúinn að
byrja?
- Er kynfræðsla næg í skólun-
um?
H: „Eg ætla að byrja á
því að þakka fyrir þessar
góðu og málefnalegu
spurningar sem bera
vott um hve meðvitað
og ábyrgt ungt fólk
er í dag.
Kynfræðsla er
mismunandi eftir
skólum. Það
skiptir líka máli
hvaða kennarar
fást til þess að
fræða krakkana
en það er til mjög
gott efni, sem
heitir „Lífsgildi og
ákvarðanir". Þar
sem komið er mjög
fallega inn á þessa
fræðslu, getnaðar-
varnir, kynsjúkdóma,
félagslegu og tilfínn-
ingalegu hliðina, því það
vill oft gleymast að kynlíf er
Iíka yndislegt tjáningarform á
ást og virðingu.
Sum orð um kynfæri geta
virkað stuðandi, þannig að
venjulega kemur bekkurinn sér
saman um orð í kynfræðslutím-
um. Getnaðarlimur karlmanns
er þá oftast kallað tippi eða lim-
ur og kynfæri konunnar sköp,
leggöng, píka eða bara kynfæri
kvenna. Hér höfum við komið
okkur saman um að kalla kyn-
færi karlmanns; limur og kyn-
færi kvenna bara sem slík. Þetta
fer eftir því hvað maður treystir
sér til, en þegar maður talar um
kynlíf verður maður að vera op-
inn og frjáls með þau orð sem
eru notuð.“
- Hversu gamlir eru unglingar
þegar þeir byrja að sofa hjá?
H: „Það er persónubundið,
allt í sambandi við kynlíf er
mjög persónubundið."
- fíyrja unglingar að sofa hjá
áður en þeir eru tilbúnir til þess?
H: „Þessu verður hver og einn
að svara fyrir sig, en þegar þú
treystir viðkomandi, þykir vænt
um hann og ert kominn í náið
samband þá er maður kannski
tilbúinn."
B: „Viðkomandi verður að
bera virðingu fyrir að ég, sem
stelpa, geti sagt nú vil ég ekki
meira í bili, við getum athugað
aftur seinna. Treysta því að
mörkin séu virt.“
H: „Þetta hefur bæði með per-
sónuleika og þroska að gera. Þú
hlustar öðruvísi þegar þú eldist,
IJj1 ;■ •Í/ÍJ Í’j'éiffí tí, Q i,
Kynlífereittafleyndardómum lífsins og varumræðuefnifyrirskömmu í
útvarpsþætti á Frostrásinni. Halldóra Bjamadóttir og Brynja
Óskarsdóttir svömðu spumingum frá ungufólki úrframhaldsskólum
og tíunda bekk og sköpuðu skemmtilega ogfræðandi umræðu um
kynlífunglinga. Dagurbirtirhluta úrumræðunum.
en stúlkur fá venjulega
meira útúr kynlífi
síðar á ævinni
heldur en
strák-
ar.“
að fínna bilið þar á milli.
Það hefur sýnt sig
að konur alast
upp við
óá-
Kynlíf
imglinga
og áfengi
- Af hverju örvast sumt
kvenfólk meira undir áhrifum
áfengis? Er kynlif unglinga al-
gengast áfylleríum?
B: „Ahrif áfengis minnka
hömlur, en ekkert ffekar hjá
konum heldur en körlum. Bæði
kynin geta örvast meira undir
áhrifum en
annars."
H:
„Kannski að
fólk sleppi
fram af sér
beislinu."
- Þora stelp-
ur ekki að
segja nei?
H: „Þessi
mörk þurfa að
vera á hreinu
því það getur
endað illa ef
stelpa segir
hingað og ekki
lengra og
hann hejoir
ekki, eða vill
ekki heyra. Þá
getur henni
fundist að hún
sé tekin gegn
sínum vilja og
þá
kemur fram vafínn um nauðgun."
B: „Þegar orð stendur á móti
orði og „Eg vildi það ekki“ og
strákurinn segir þú vildir það
víst. Það er stundum mjög erfitt
Halldóra Bjarnadóttir og Brynja Óskarsdóttir.
'íuígtiti •iHlCjlUftifc
kveðni
og eitthvað í
þj óðfélagsandan-
segir að strákar
mega vera frekari. Því er stund-
um erfítt fyrir konur að vita
hvenær á að segja nei og halda
fram sínum innsta vilja.“
H: „Það veltur mildð á félags-
legum og andlegum þroska
hvort einstaklingurinn sé í raun
tilbúinn til þess
að byrja, því kyn-
líf getur verið
yndisleg upplifun
og á sama tíma
haft alvarlegar af-
leiðingar, smitist
maður af kynsjúk-
dómi eða verði
stúlka ófrísk,
mjög ung og hafi
ekki tækifæri á
aðstoð. Það er því
ágætt ráð að
horfa á strákinn
og hugsa hvort
þetta sé sá sem
þú vilt sjá öðru
hvoru það sem
eftir er. Ef þú
ferð með honum
heim og verður
ófrísk, hittirðu
hann þegar barn-
ið ykkar er skírt,
fy 4 wfigae- ip,
fermt, á afmæli o.s.frv. Hve
ánægð ertu með það?“
B: „Strákarnir geta líka hugs-
að: vilja þeir hitta þessa konu
öðru hvoru sem eftir er í sömu
erindum? Ef unglingar myndu
hugsa meira útí þessa hluti,
áður en þeir byrja að stunda
kynlíf, myndu kannski spretta
upp fleiri nunnu- og munka-
klaustur hér á landinu, eða von-
andi koma í veg fyrir einhverjar
ótímabærar þunganir.“
H: „Þau myndu kannski líka
hugsa „er ég virkilega tilbúin?"
Það yndislegasta við krakkana í
dag er hve vel gefín og klár þau
eru og þau hafa plön. Þau ætla
sér að verða hitt og þetta og þá
er spurningin, ætlar maður að
láta eina kvöldstund trufla þessi
framtíðaáform dálítið mikið?
Því er oft gott að segja:
„takk, en nei takk.““
Kymiæiii svæði lík
amans
Af hverju eru
fætumir næmir?
H: „Það er eins
og annað í kynlífi
mjög persónu-
bundið, en
fætumir geta ver-
ið mjög næmir
og fótleggurinn
innanlæris upp
að kynfærum."
- Æsast strákar
ekki við ertingu
geirvartanna, ef
svo er æsast þeir
jafn mikið og kon-
ur? Vilja strákar láta
strjúka eða erta á sér
punginn?
H: „Þetta getur verið
misjafnt frá degi til dags,
því eistun eru misviðkvæm.
Þegar maður fer að stunda
reglulegt kynlíf, þegar maður
eldist og þroskast, þá langar
mann ekki alltaf það sama frá
degi til dags.
Brjóst konunnar eru álfka við-
kvæm sérstaklega í kringum
blæðingar. Stundum er í Iagi að
snerta punginn, stundum er
hann viðkvæmur. Þetta hefur
líka eitthvað með þessa hlustun
að gera sem þarf við kynmök:
„Hvað finnst þér gott í dag.“
Fólk sem hefur lifað Iengi sam-
an lærir inn á hvort annað og
þetta læra krakkarnir smátt og
smátt. Þeim finnst þau vera
klárust allra í kynlífi, en þegar
árin líða, sjá þau hvað þau hafa
lært rnikið."
- Af hverju eru sum svæði á
líkamanum næmari en önnur?
H: „Kynfærin eru aðallega
kynnæm svæði, þá bæði limur
og pungur hjá körlum, geirvört-
urnar hjá báðum kynjum, sköp
konunnar, endaþarmurinn getur
verið mjög kynnæmt svæði, var-
irnar, munnurinn, jafnvel eyrun
og andlitið allt saman. Þessa
hluti uppgötva krakkarnir þegar
þau eru að byrja að kela og
þreifa sig áfram.“
Leggöngin
- Er eitthvað verrafyrir leggöngin
að hafa samfarir á meðan á blæð-
ingum stendur?
H: „I sjálfu sér er ekkert
hættulegt fyrir fólk f föstu sam-