Dagur - 17.10.2000, Blaðsíða 12

12- ÞRIÐJVDAGVR 17. OKTÓBER 2000
SO^tr
FRET TASKYRIN G
TUbúnirmeð 50
GUÐMUNDUR
RÚNAR
HEDDARSSON
Innistæða hjá Norður-
áli vegna stækkunar
álversins. Samanlögð
stærð álvera stefnir í
940 þúsirnd tonn. Ótt-
ast um lífríki Hval-
fjarðar. Ýmsir virkj-
anakostir. Óheppileg
þróim
Áform Norðuráls um að stækka
verksmiðjuna í allt að 300 þús-
und tonn hefur valdið nokkrum
titringi í stjórnkerfinu, m.a.
vegna þess að erfitt getur reynst
að útvega nógu mikla raforku
vegna þessarar stækkunar. Áætl-
að er að þessi stækkun Norðuráls
geti kostað 45-50 milljarða
króna. Á sama tíma er verið að
vinna að áformaðri virkjun Kára-
hnjúkavirkjunar vegna álvers í
Reyðarfirði og athugun á orku-
frekri vetnisframleiðslu.
Á hinn bóginn geta aðrir en
Landsvirkjun haft áhuga á því að
virkja vegna stóriðjuframkvæmda
eins t.d. Orkuveita Reykjavíkur,
Hitaveita Suðurnesja og RARIK.
Ef þessi stóriðjuáform ganga eftir
verða í landinu þrjú álver sem eru
samtals um 940 þúsund tonn að
stærð, 480 þúsund tonna álver á
Reyðarfírði, 300 þúsund á
Grundartanga og 160 þúsund í
Straumsvík. Þótt einhverjum
kunni að hrjósa hugur við þessari
framtíðarsýn eru aðrir sem sjá
ekkert athugavert við þetta, svo
framarlega sem eitthvað sé upp
úr þessu að hafa. Umhverfis-
verndarsinnar benda hins vegar á
að í þessum stóriðjuáformum
verða stjórnvöld að taka tillit til
sjónarmiða alþjóðasamfélagsins
vegna Kyotó-bókunarinnar þar
sem takmörk séu fyrir losun gróð-
urhúsaloftegunda út í andrúms-
loftið til verndar lífríkinu.
í 240-300 þúsund tonn er talinn
verða um 45-50 milljarðar króna.
Tómas bendir á að Columbia
Ventures sé m.a. nýbúið að selja
verksmiðjur sem það átti í Banda-
ríkjunum, auk þess sem eigið fé
Norðuráls sé mjög hátt. Af þeim
sökum sé innistæða fyrir þessum
framkvæmdum og því tækifæri til
að nýta það til uppbyggingar á
svæði félagsins við Grundar-
tanga. Þá segist hann ekki vita
annað en að stækkunin eigi að
rúmast innan núverandi aðal- og
svæðisskipulags á Grundartanga.
Hins vegar gæti þurft að breyta
deiliskipulagi.
Tómas segir að sölusamningar
fyrirtækisins séu mjög hagstæðir,
enda sé það með fastan samning
til 13 ára við stóran kaupanda.
Samkvæmt þeim samningi fær
Norðurál ákveðið gjald fyrir að
breyta súrálinu sem þessi kaup-
andi útvegar í ál. Þess utan sé
heimsmarkaðsverð á áli í meðal-
lagi. Hann segir að áætlanir fyrir-
tækisins geri ráð fyrir að þessi
stækkunaráform geti orðið að
veruleíka haustið 2004. Hins veg-
ar muni það ekki taka nema í
mesta lagi 2 ár að byggja vegna
stækkunarinnar. Framvindan
veltur aftur á móti mest á því
hvernig gangi að fá nægilega
mikla orku fyrir svo stóra verk-
smiðju.
Hagkvænmi stærðarinnar
Tómas M. Sigurðsson fram-
kvæmdastjóri tækni- og umhverf-
issviðs Norðuráls segir að helstu
forsendur fyrir stækkunaráform-
um fyrirtækis séu vegna hag-
kvæmni stærðarinnar. Hann
minnir á að það hafi alltaf legið
fyrir að verksmiðjan yrði stækkuð
í 180 þúsund tonn. Hins vegar sé
talið að hagkvæmasta einingin
verði um 240 þúsund tonn, sem
með tækninýjungum verður ígildi
300 þúsund tonna álvers til
lengri tfma litið. I því samhandi
séu menn þegar farnír að huga að
umhverfismati og því hvernig sú
stækkun geti orðið að veruleika í
áföngum með tilliti til raforkuöfl-
unar og er byrjað að ræða það
mál við Landsvirkjun. Sem kunn-
ugt er þá er verið að stækka verk-
smiðju Norðuráls úr 60 þúsund
tonnum í 90 þúsund tonn og er
búist við að þeim framkvæmdum
verði lokið í byrjun næsta sumars.
Áætlaður kostnaður vegna stækk-
unarinnar úr 90 þúsund tonnum
Góður tíml fyrir hagkerfið
Getum hefur verið að því Ieitt að
með útspili sínu hafi Norðurál
verið að tr)'ggja sig í forgangsröð-
inni með tilliti til raforku vegna
hugsanlegs keppinautar í álveri á
Reyðarfirði. Af þeim sökum sé
þaða engin tilviljun að áform
þeirra hafi komið fram stuttu eft-
ir að aðalforstjóri Norsk Hydro
kom hingað til lands til viðræðna
við stjórnvöld vegna Reyðaráls.
Tómas vísar þessu á bug og segir
að þarna sé um tvö aðskilin mál
að ræða, enda séu þeir ekki í
kapphlaupi við einn eða neinn. I
því sambandi bendir hann á að
milli ríkisins og Norðuráls sé í
gildi ákveðinn fjárfestingarsamn-
ingur. Auk þess sé þarna um að
ræða fyrirtæki sem sé til staðar í
landinu, sem sé að reyna að byg-
gja sig upp á þann hátt sem hag-
kvæmastur sé. Síðast en ekki síst
mundi stækkun Norðuráls koma
á góðum tíma fyrir hagkerfið í
landinu og koma að nokkru leyti í
veg fyrir þá lægð sem spáð er að
muni verða áður en áhrifa fer að
gæta að hugsanlegu álveri fyrir
austan. Enda miðast allar áætlan-
ir Norðuráls að því að vera búnir
með sfna stækkun áður en fram-
kvæmdir fyrir austan eiga að ná
hámarki.
Álverið á Grundartanga. Á það eftir að stækka veruiega á n
marka sem kveðið sé á um í
starfsleyfi verksmiðjunnar. Þá séu
þau mörk þau þrengstu sem
þekkjast í heiminum. Af þeim
sökum telur hann að Norðurál
standi sig afskaplega vel í þeim
málum.
Óttast áhrif á lífríMð
Anna Guðrún Þórhallsdóttir for-
maður Sólar í Hvalfirði segir að
Síðast en ekki síst
mundi stækkun Norð-
uráls koma á góðum
tíma fyrir hagkerfið í
landinu og koma að
nokkru leyti í veg fyr-
ir þá lægð sem spáð
er að muni verða áður
en áhrifa fer að gæta
að hugsanlegu álveri
fyrir austan.
Allt að 650 störf
Talið er að varanleg störf með
240-300 þúsund tonna álveri
Norðuráls geti orðið allt að 650
talsins. Það er töluverð fjölgun
þegar áætlað er að heildarfjöldi
starfa verði um 220 í sumar þeg-
ar stærð verksmiðjunnar verður
um 90 þúsund tonn. Tómas segir
að fólk þurfi ekki að hafa áhyggj-
ur af mengunarþættinum þótt
verksmiðjan verði stækkuð. Hann
bendir á að í gangi séu stöðugar
rannsóknir á umhverfi verksmiðj-
unnar og mælingar á útblástri frá
henni. Hann staðhæfir að allar
mælingar sýni að losun loftteg-
unda séu langt innan þeirra
út frá hagsmunum Norðuráls sé
mjög eðlilegt að fyrirtækið áformi
fyrirhugaða stækkun. I athuga-
semdum Sólar sé hins vegar bent
á að þarna sé verið að ræða um
töluvert stórt álver miðað við það
tiltölulega litla sem fyrir er á
svæðinu. Hins vegar óttast menn
áhrif þess og álag á lífríkið ef ál-
verið verður stækkað úr 180 þús-
und í 240-300 þúsund. Til að
mynda verður áhrifasvæði meng-
unarinnar miklu stærra auk þess
sem Sólarfólk telur að mengunin
verði miklu meiri. Anna Guðrún
segir að þau muni ekki sætta sig
við þessi áform. Meðal annars
séu þarna allt um kring fólk sem
stundar Iífrænan búskap, lax-
veiðiár og annað sem viðkvæmt
sé fyrir nábýli við stóriðju. Hún
segir að það hafi komið mjög illa
við margt fólk þegar það frétti af
þessum stækkunaráformum
Norðuráls í fjölmiðlum.
Formaður Sólar segir að þótt
stækkun álversins fari í umhverf-
ismat samkvæmt Iögum, þá muni
samtökin fylgjast mjög grannt
með framvindu þess. I því sam-
bandi minnir hún á að síðasta
umhverfismat sem framkvæmt
var vegna Norðuráls í Hvalfirði
hefði gengið óeðlilega hratt lýrir
sig að mati samtakanna. Meðal
annars staðhæfir hún á að það
hafi ekkert verið fylgst með
megnun í sjónum þótt kerbrotum
sé fargað í fjöruborðinu. Síðast
en ekki síst vilja samtökin að
stækkunaráform Norðuráls verði
skoðuð í samhengi við það sem
áformað sé að gera í stóriðju ann-
ars staðar á landinu. Anna Guð-
rún segir að menn gagnrýni
stjórnvöld m.a. fýrir það að Ijá
máls á því að ræða þessi áform
Norðuráls á sama tíma og verið sé
að vinna að forgangsröðun virkj-
unarhugmynda með sérstakri
rammaáætlun. Stefnt er að því að
þeirri vinnu verði lokið eigi síðar
en 2002. Þá fyrst sé hægt að
skoða það hvaða virkjunarkostir
séu til staöar og m.a. með tilliti til
almennrar raforkuþarfar og úr
hverju menn hafa að spila í raf-
orkumálum á komandi áratugum
fyrir erlenda stóriðju. Formaður
Sólar segir af þessum vinnu-
brögðum stjórnvalda að dæma
virðist sem hægri hönd þeirra viti
ekki hvað sú vinstri gerir. Hún
bendir einnig á að í iðnaðaráðu-
neytinu sé verið að vinna að því
að skoða möguleika á vetnisfram-
leiðslu sem útheimtir mikla orku.
Búðarhálsvirkjim
Forsvarsmenn Norðuráls og
Landsvirkjunar eru þegar farnir
að ræða saman þessi stækkunará-
form og eru þær viðræður á al-
gjöru byrjunarstigi. Þorsteinn
Hilmarsson upplýsingafulltrúi
Auna Guðrún segir að
þau muni ekki sætta
sig við þessi áform.
Meðal anuars séu
þarna allt um kring
fólk sem stundar líí-
rænan búskap, lax-
veiðiár og annað sem
viðkvæmt sé fyrir ná-
býli við stóriðju. IIún
segir að það hafi kom-
ið mjög illa við margt
fólk þegar það frétti
af þessum stækkunar-
áformum Norðuráls í
fjölmiðlum.
Landsvirkjunar segir að á þessu
stigi sé eldd hægt að svara því
hvort fyrirtækið geti útvegað
Norðuráli þá raforku sem áform-
að álver þarf á að halda. Verið sé
að funda með Norðurálsmönnum
þessa dagana þar sem menn vilja
fá að vita nánar um útfærslu þeir-
ra á þessum stækkunarhugmynd-