Dagur - 23.12.2000, Blaðsíða 18

JÓLALÍFIÐ í LANDINU
18 - LAUGARDAGUR 23. DESEMBER 2000

Fræknir flugkappar. Stjórn Flugsafnsins
á Akureyri í flugskýlinu þar sem safnið er
t/l húsa. Frá vinstri talið; Sigurður
Aðalsteinsson, Haukur Jónsson, Svanbjörn
Sigurðsson, Kristján Víkingsson og
Arngrímur B. Jóhannsson.
mynd: sbs.
Wa’ i V i V
: ; 1
1 /
Flugsafnið tekur flugið
Flugsafnið á Akureyri
geymir margan dýrgrip-
inn úr íslenskri flugsögu.
Nú hyggja forráðamenn
þess á frekari landvinn-
inga með húsakaupum
og öðru. Flugsafnið er að
taka flugið.
Saga flugsins á Islandi spannar
ekki marga áratugi, en er engu að
síður merk. Halda má því f’ram
með nokkrum sanni að munum
og minjum sem tengjast þessari
sögu hafi ekki verið haldið til
haga sem skyldi, sem kannski er
skiljanlegt því í erli nútímans
huga fæstir að því að dagurinn í
dag er orðin að sögu á morgun.
En nú hafa nokkrir flugáhuga-
menn norðan heiða tekið hönd-
um saman og hafa sett upp Flug-
safnið á Akureyri, þar sem er að
finna gamlar flugvélar sem eiga
sér inikla sögu að haki og einnig
er í safninu fjöldi mvnda og ann-
arra merkra muna úr íslenskri
flugsögu.
Vagga flugsins á Akureyrí
„Mér finnst að mörgu leyti rök-
rétt að llugsafni sem þessu sé val-
inn staður á Akureyri," sagði
Svanbjörn Sigurðsson, sem er
formaður stjórnar safnsins. „Hér
var árið 1937 stofnað Svifflugfé-
lag Akureyrar, sem er enn starf-
andi og er einn aðila að Flugsafn-
inu. I sviffluginu og þar með fé-
laginu hófu margir þeirra kappa
sem sfðar urðu frægustu flug-
stjórar landsins feril sinn og þar
get ég meðal annars nefnt Jó-
hannes Snorrason og Arngrim Jó-
hannsson. - Það var svo sama árið
og Sviflugfélagið var stofnað sem
Agnar Koofod Hansen, þá korn-
ungur flugmaður, kom hingað
norður og fékk Vilhjálm Þór,
kaupfélagsstjóra KEA og fleiri
menn hér í bænum, í lið með sér
til þess að stofna flugfélag. Þetta
var Flugfélag Akureyrar, sem síðar
varð Flugfélag Islands. Það er því
Gamlar minningar rifjaðar upp. Angrímur Atlantastjóri við stýrið á
Beehcecraft H-45 á Akureyri, en þessi flugvél var á sinum tíma I eigu Tryggva
Helgasonar sem rak Norðurflug á Akureyri. mynd: -sbs.
um mikla stækkun skýlisins þar
sem hægt væri að koma mörgum
af kjörgripunum úr íslenskri llug-
sögu lýrir. Segir hann að áhugi
ráðamanna á að styrkja þetta
framtak blási mönnum kappi í
kinn, en ekki síður mikill áhugi
fófks á því að skoða safnið.
Þær flugvélar og sviflugur sem
nú þegar eru komnar í skýli Flug-
safnsins á Akureyri eru sjö talsins,
þar á meðal fjórar sviflugur og sú
elsta er frá árinu 1937. Af ein-
stökum flugvélum má meðal ann-
ars nefna vél sem ber skráningar-
stafina TF - LBP sem er af gerð-
inni Auster MK 5A árgerð 1944.
Þessi flugvcl var flutt hingað til
lands gagngert til sjúkraflutinga
og var hún í eigu Björns Pálsson-
ar, en er nú í eigu Sigurðar Aðal-
steinssonar. Saga hennar var sögð
í grein hér í Degi sl. sumar. - Af
Endur fyrir löngu. Þessi mynd var tekin á árunum fljótlega eftir stríð, hér er
verið að setja í gang flugvél af gerðinni Tiger Moth DH 82 sem ber skráning-
arstafina TF-KBD. Nú vinna Akureyringarnir Kristján Vikingsson og Viðir
Gíslason að endursmíði þessarar frægu flugvélar.
engin fjarstæða að scgja að vagga
flugsins á Islandi sé að mörgu
leyti hér á Akureyri," segir Svan-
björn.
Flugsafnið á Akureyri er sjálfs-
eignarstofnun. Að því standa Vél-
flugfélag Akureyrar, Svifflugfélag
Akureyrar, Flugmódelfélag Akur-
eyrar, Islenska llugsögufélagið,
Flugfélag Islands, Flugleiðir,
Flugfélagið Atlanta og íslands-
llug. Stofnfé safnsins er 1,5 millj-
ónir króna, og í stofnskrá safnsins
segir að starfsvæði safnsins nái til
landsins alls. Hlutverk safnsins er
að safna, varðveita og sýna muni
sem tengjast upphafi flugs á Is-
lands, sögu og þróun þess. Einnig
er markmið safnsins að safna
myndum; „ ... og skrá sögu flugs-
ins og aðra þá þætti sem hafa
menningarsögulegt gildi fyrir
flugsöguna. Þá skal Flugsafnið
eftir atvikum fá flugminjar lánað-
ar til sýninga," segir í stofn-
skránni.
Sjö flugvélar og
hafa augastað a fleirum
Þann 24. júní sl. sumar var Flug-
safnið á Akureyri formlega opnað.
Það er til húsa í flugskýli á Akur-
eyrarflugvelli, sem síðustu ár hef-
ur verið í eigu Islandsbanka.
Stjórn safnsins hefur síðustu
misserin verið í viðræðum við vf-
irvöld um að eignast skýlið og
hafa ýmsar leiðir í því sambandi
verið skoðaðar og málið velkst
fram og til baka í kerfinu. Nú
hins vegar hyllir undir þá lausn
að safniö sjálft kaupi skýlið af
bankanum og verður kaupverðið
sem eru 12 milljónir króna greitt
á tíu árum. ,Á meðan munum við
sjálfsagt ekki mikið geta okkur
hrært," segir Svanbjörn, sem þó
hefur strax látið gera teikningar
öðrum vélum sem eru í einkaeigu
og aðstandendur safnsins hafa
augastað á að tengist safninu
með einum eða öðrum hætti eru
Cessna 140, árgerð 1947, er ber
skráningarstafina TF - AST og er
í eigu Gests Einars Jónassonar
útvarpsmanns og fleiri; vél af
gerðinni Tiger Moth DH 82 sem
er enn í endursmíði. Þessi vél
sem ber skráningarstafina TF-
KBD og er í eigu Kristjáns Vík-
ingssonar tannlæknis og Víðis
Gíslasonar, en vélar þeirrar teg-
undar voru mikið notaðar á veg-
um Flugskóla Akureyrar og sá
sem helst var þá í llugkennslunni
var Gísli Olafsson, sem í áratugi
var yfirlögregluþjónn á Akurevxi. -
En það eru ekki síður fiugvélar
sunnan heiða sem aðstandendur
flugsafnsins hafa áhuga á, vélar
sem skipa stóran sess í flugsögu
Islands og Akureyrar.
Sagan skapast
frá degi til dags
Meðal stjórnarmanna Flugsafns-
ins er Arngrímur Jóhannsson,
flugstjóri og stjórnarformaður Atl-
anta. Hann tengist sögu flugsins á
Akureyri mikið, þvf sjálfur var
hann aðeins fjórtán ára garnall
þegar hann hóf nám í sviflugi árið
1954. Og hefur æ síðan verið í
fluginu „af lífi og sál", en suður
yfir heiðar fór hann 1958 og byrj-
aði þá nám í vélfluginu.
„Flugsafnið á Akureyri er annað
ri'eggja slíkra safna á landinu, hitt
er á Hnjóti í Orlygshöfn viö Pat-
reksfjörð en vandinn við það safn
,er hve úrleiðis það er. Safn á Ak-
ureyri hefur því miklu meiri
möguleika," segir Arngrímur sem
kveðst sjá fýrir sér að á safninu
nyðra gætu ineðal annars verið
margar sögufrægar flugvélar Is-
Iendinga, og þær sem í Ifughæfu
ástandi cru yrðu gerðar út að
norðan til sýninga á flugvöllum
víðs vegar um landið. I þessu
sambandi nefnir Arngrímur meðal
annars Douglas DC 3 llugvél
Landgræðslu ríksins, sem í ára-
tugi var í eigu Flugfélags Islands.
Einnig vél sem er í eigu Flugsögu-
félags Islands og ber skráningar-
stafina TF-ORN, en sú vél sem er
um sextíu ára gömul er sömu
gerðar og fyrsta vél Flugfélags Ak-
ureyrar sem stofnað var (yrir sex-
tíu og þremur árum síðan.
„En annars eigum við líka að
huga að yngri flugvélum og mun-
um, því sagan er ekki aðcins fyrir
aftan okkur - hún er líka við hlið
okkar og skapast frá degi til dags,“
sagði Arngrímur Jóhannsson að
síðustu. -SBS.