Dagur - 03.02.2001, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2001 - 5
Hugmyndirnar
þuita að virka
„Um listina“ er yfirskrift
sýningar Hlyns Helga-
sonar myndlistarmanns,
sem hann opnar í Lista-
safni ASÍ við Freyjugötu
klukkan tvö í dag. Sýn-
ingin er í þremur hlutum
og í hverjum hluta er
Ijósi varpað á listina í lífi
samtímans.
„Já, hugmyndin að sýningunni
var að íhuga stöðu listarinnar í
dag,“ segir Hlynur. „Það er í sjálfu
sér ekki svo mikið félagslegt við-
fangsefni, þó sum verkanna séu
félagsleg Iíka. Og listin er auðvit-
að félagsleg í eðli sínu. Reyndar
eru verkin allt að fjögurra ára
gömul. Þetta hefur verið lengi að
gerjast."
Hlynur notar margvíslega miðla
í list sinni, málverk, Ijósmyndir,
myndhönd, hljóðupptökur og vef-
inn.
,Já, mér finnst að maður eigi
að tjá sig á fjölbreyttan hátt. Láta
tjáninguna mótast af hugmynd-
inni en ekki gefa sér fyrirfram
tjáningarmöguleikana."
- Þannig að þú notar bara það
sem þér dettur í hug?
„Já, alla miðla sem mér finnast
skemmtilegir. Maður verður að
hafa gaman af þessu líka.“
Mvndin á
bakvið yfirborðið
I Asmundarsal sýnir Hlynur svo-
nefnd ferlismálverk, þar sem
áherslan er lögð á sjálfa athöfnina
„að mála málverk" en ekki á
áferðarfallegt yfirborð sem hylur
vinnuna að baki.
„Þau eru máluð eftir ákveðnu
kerfi, þannig að pensillinn rennur
alltaf þvert yfir flötinn, það eru
engar pensilstrokur aðrar en þær
sem kerfið segir til um. Svo eru
þetta þunnir litir sem mynda lag-
skiptingu og staflast hvetjir ofan á
aðra þannig að þú sérð sögu mál-
verksins. En þar með dettur sjálft
yfirborð málverksins út, því þetta
eru bara gegnsæ lög og yfirborðið
er ekkert annað en samnefnari af
öllum lögunum. Venjulega er
endanlega niðurstaðan sú að
vinnan á bak við yfirborðið er
hulin.“
- Skipuleggurðu þá fyrirfram
hvemig þií ætlar að gera hvert
verk?
„Reglan er bara sú að ég nota
jafn mikið af lit í hverja blöndu,
og síðan gerist þetta á löngum
tíma. Eg mála eina umferð í einu
á gólfinu, læt hana þorna, svo
nokkrum dögum seinna gríp ég í
það, tek aðra liti, og útkoman
ræðst af þessari reglu. En útkom-
an verður samt að vera falleg eða
aðlaðandi þannig að fólk nenni
að skoða það sem er á bak við.“
Málverk án teikningar
- En geturðu þá nokkru ráðið um
útkomuna þegar þú fy'lgir þessum
ákveðnu regluin?
„Jú, ég hef ákveðið val. Ég vel
hvaða liti ég nota hverju sinni og
hvaða leið ég ætla að fara yfir
flötinn í það og það skiptið. Og ég
vel auðvitað hvenær ég hætti. En
ég get ekki teiknað í málverkið.
Flest málverk eru teikning líka,
menn eru að teikna með penslin-
um. Þessi málverk eru algjörlega
án teikningar."
- Hvað segir þetta um lislina?
„Þetta er í sjálfu sér bara listin
og lffið, listin er lífið. Listin er
þörf til þess að gera eitthvað, og
með því að skrásetja þá aðgerð
finnst mér það segja eitthvað um
listina sjálfa. Þessa hvöt sem ligg-
ur þarna að baki.“
Eitt af því sem kemur sterkt
fram í þessum málverkum er lík-
ingin við minnið. „Maður málar
lag, og annað ofan á og svo sífellt
fleiri. Lögin eru áfram til staðar
en þau verða alltaf örlítið huldari
af næsta lagi sem kemur yfir. Svo
hverfur eitthvað alveg, og verður
óskýrt með tímanum."
Lýöræðislegur skúlptúr
I grylju safnsins er sýning á „lýð-
ræðislegum ljósmynda- og
hljóðskúlptúr" sem heitir Stöpull
og Qallar um lítinn stöpul sem
lengi hefur staðið ónotaður áð
baki listasafnsins.
„Þetta verk er svolítið í sam-
hengi við önnur verk sem ég hef
verið að gera undanfarið,“ segir
Hlynur. „Þá hef ég verið að búa
til verk úr skoðunum almennings.
Ég gerði til dæmis verk á mótum
Miklubrautar og Lönguhlíðar,
sem var veflistaverk. Ég talaði \dð
íbúa við hornið og spurði þá um
álit þeirra á að búa á þessum
stað. Þetta voru vídeó tekin úr
stigaganginum, þannig að það
sást fordyri fólksins, og svo fylgdi
hljóðið sem var stutt brot af því
sem fólk sagði um það hvernig
væri að búa á þessum stað.
Annað verk gerði ég á Hlemmi
síðastliðið sumar. Þá talaði ég við
forstjóra eða forstöðumenn stofn-
ana í kring og bað þá að segja
mér hvað þeim fyndist um þróun
mannlífs á Hlemmi. Úr þessu bjó
ég til textahringi sem ég málaði á
stéttina og síðan var hægt á vefn-
um að fá mynd af fólkinu og
raddir þar sem það sagði frá,“
segir Hlynur.
„Þetta hér er líka staðbundið
verk. Þessi stöpull er leifar frá því
Ásmundur og kona hans voru
hérna, en hann hefur ekki verið
notaður lengi og stendur bara
þarna eins og gamalt minjamerki
liggur við, er næstum orðinn það
eftir allan þennan tíma. Ég tók
myndir af sjónarhorni fólks í ná-
grenninu af stöplinum og bað það
um að segja mér hvað það vildi
gera við þennan stöpul. Þannig
að fólkið er í raun og veru með
orðum að búa til skúlptúr um
stöpulinn. Ég skapa umgjörðina
en fólkið skapar innihaldið. Og
svo í þriðja lagi er ég með myndir
sem teknar eru úr sömu átt en
nær stöplinum þannig að hann
sést, því á mörgum myndanna sér
maður ekki stöpulinn," segir
Hlynur.
„Ég vildi líka fá fólkið inn í
þetta hús, tengja þetta fólk inn í
safnið. Margt af þvf hefur ekki
komið inn í þetta hús árum sam-
an.“
Miklabraut
og Ondólfsstaðir
Þriðji hluti sýningarinnar er sýnd-
ur í tveimur sjónvarpstækjum.
„Já, ég er með tvö vídeóverk í
herbergi þar sem eru sýnd mál-
verk eftir Kristján Davíðsson. I
öðru verkinu er mynd í
miðramma sem teldn var þegar
keyrt er frá Artúnshöfða eftir
Miklubraut út á Granda. Hljóðið
er bara tónlistin sem var í útvarp-
inu á þeim tíma sem ég var að
taka myndina. Bak við þetta eru
klipptar senur sem teknar eru á
táknrænum stöðum í borginni,
byggingum og ýmsu sem bregður
íyrir. Þetta er svona mynd í mynd,
myndirnar koma á bak við
miðrammann þar sem ferðin eftir
Miklubrautinni sést. Þetta er því
ferð í eina átt en síðan skjóta
ýmsar hugsanir upp kollinum á
bak við. Hitt vídeóið er mynd sem
tekin var á Norðurlandi, í eldhús-
inu á Öndólfsstöðum og þar er
allt mjög einfalt. Miðmyndin er
tekin út um gluggann af um-
hverfinu þar. A bak við er svo
mynd sem tekin er af ferðalagi í
tólf mínútur hringinn í kringum
herbergið sem er gamalt lúið eld-
hús. Þarna er því öðru vísi sýn á
Iífið, þessi rólegi tími meðan hitt
er í eilífri spennu.“
Hversdagsleikinn
í öðru Ijosi
- Listin xnrðist ganga mikið út á
það núna aðfá hugm)nidir, ferskar
hugmyndir, koma með öðru xrisi
sýn á alls konar hluti.
„Já, hún gerir það dálítið. Að fá
örlítið að hræra í hlutunum, sýna
þá frá öðru sjónarhorni. Hluti
sem eru kannski hversdagslegir í
eðli sínu. Aðeins að upphcfja þá
getum við sagt. En hara aðeins,
ekki mikið.“
- Halda þessum hversdagsleika
um leið?
„Já, halda tengingunni við það
sem við könnumst við sem hvers-
dagslíf. Ég held að það sé voða-
lega mikilvægt að listin verði
aldrei of Ijarlæg. Jafnvel þótt hún
komi með þessar hugmyndir sem
fólki finnast fjarlægar, þá verður
þetta alltaf að vera lagskipt. Auð-
vitað þarf að hafa djúpar hug-
myndir því annars er hún ekkert
nema yfirborðið, en eins og mál-
verkið þarf að vera lagskipt þá
þarf listin að vera líka aðlaðandi á
einhvern hátt þannig að fólk hafi
einhverja ástæðu til þess að setja
sig inn í þessar hugmyndir. Hún
þarf að vera á mörgum plönum til
þess að virka. Og það er kannski
galdurinn við þetta. Það er ekkert
mál að gera flott yfirborð, en
spurningin er hvernig hefur það
einhver áhrif. Og svo er á hinn
bóginn ekkert mál að gera list
sem er gífurlega útpæld og hrika-
lega flókin en enginn skilur neitt í
neinu. Þetta eru kannski frábærar
hugmyndir, en það fer alltaf í
taugarnar á mér þegar fólk er að
gera listaverk sem er bara fyrir
listamenn, sem fólk tengir sig ekk-
ert við. Þótt það geti verið mjög
góðar hugmyndir sem slíkar.'1
- En fólk þarf þá að hafa ein-
lxvem aðgang að hugmyndunum.
„Já, vissulega, en samt sem
áður, hugmyndin er sú að gera
þetta samt. Fólk kemur inn á sýn-
ingu og sér fyrst yfirborðið, en svo
rýnir það nær og þá þarf að vera
eitthvað sem vekur áhuga. Svo
verður fólk auðvitað að vera með
einhvern bakgrunn, hafa eitthvað
til að byggja á. Þetta er svipað og í
bókmenntum, fólk leggur ekkert
beint í Laxness. Þú getur auðvit-
að reynt það, en þá þarftu að
leggja miklu meiri vinnu í það.“
-c;b