Dagur - 03.02.2001, Blaðsíða 7
LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 2001 -7
Það kom sér heldur ekkert illa
þegar ég var strákur að fylgjast
með því hvernig faðir rninn
vann. Hafi ég einhvern tíma
haft rómantískar hugmyndir um
starf rithöfundarins þá hurfu
þær við að fylgjast með vinnu-
lagi pabha. Hann sat við og vann
mjög skipulega. Ég gerði mér því
snemma ljóst að ritstörf eru
mikil vinna."
- Ertu búinn að velja skriftirn-
ar sem aðalvinnu þína?
„Tvímælalaust."
- En þú gerðir það ekki áður,
eða hvað?
„Þörfin fyrir að skrifa var alltaf
þarna. Aður fyrr réði ég mér
ekki eins mikið og ég geri núna.
Núna hef ég ekki við neinn að
sakast nema sjálfan mig ef ég bý
ekki til þann tíma sem ég þarf.
Það er alveg klárt mál að öttnur
vinna verður að lúta fyrir skrift-
unum."
- Og þetta er ekkert erfitt val?
„Það er mjög auðvelt.'1
- Aðalpersónan í Slóð fiðrild-
anna er kona, fannst þér þegar
þú skrifaðir þá bók að þtí þyrftir
að setja þig sérstaklega inn t hug-
arheitn konu eða hugsaðirðu
bara utn að þií værir að skrifa
um manneskju?
„Ég hef mikið verið spurður
um þetta fyrir vestan og útskýr-
ingar manns eftir á eru næstum
því eins mikill skáldskapur og
bækurnar sjálfar. Maður gerir
sér ekki alveg grein fyrir því
hvernig persóna verður til. En
ég held að ég geti sagt í fullri
einlægni að ég settist ekki niður
og hugsaði: „Nú er kominn tími
til að skrifa um konu". Sköpun
Di'su var ekki áhlaup heldur
kom hún til mín eins og sögu-
efni gerir, tók sér bólfestu í koll-
inum og lét mig ekki í friði fyrr
en hún var komin á blað. Hún
réð ferðinni frá upphafi og ég
leit ekki öðruvísi á en svo að ég
væri að segja sögu og miðla rödd
konu sem hafði fullskapast í
kollinum á mér og eignast þar
sitt sjálfstæða líf, Ásdís er
manneskja og kona og konur eru
engar kynjaverur. Maður byrjar
ferilinn í móðurkviði og sem
hetur fer á maður ekki hara
samskipti við karlmenn í lffinu.
Hinsvegar verð ég að segja um
Ásdísi að enginn karakter minna
hefur verið jafn lengi að hverfa
úr huga mér.“
- Notarðu persónur sem þi't
þekkir úr raunveruleikanum í
skáldverk þín?
„Éögmál skáldskaparins ríkir
vitaskuld en maður notar alltaf
eitt og annað og í Slóð fiðrild-
anna notaði ég ýmislegt úr móð-
urfjölskyldu minni. Mamma var
dóttir héraðslæknis á Kópaskeri
og fór í Verslunarskólann. Ég
notaði mikið bréf hennar til for-
eldra sinna og bréf þeirra til
hennar. Þetta gerði ég til að ná
ákveðinni undirstöðu, hafa fast
land undir fótum. En lífshlaup
móður minnar var gjörólíkt lífs-
hlaupi Ásdísar. 1 samskiptum
Ásdísar við móður sína, sem eru
erfið, hafði ég uppsprettu ann-
ars staðar frá, úr því sem við
köllum hið raunverulega líf.
Maður notar semsagt eitt og
annað. Ég segi sturidurh að
maður noti eyfað af einum og
augað af öðrum."
Hverfulleiki og blekking
- Vitneskjan um hverfitlleika lífs-
ins er mjög áberandi í verkum
þtnum, sú hugsun aö lífið sé stutt
og það eigi að nyta það vel. Er
þetta nokkuð sem þú fórst
snemma að veltáfyrir þér?
„Smásaga sem ég skrifaði tví-
tugur og birtist í Níu iyklum
fjallar um þetta efni sem ég held
að hafi snemma orðið mér hug-
leikið. Svo er það þannig að eftir
því sem maður eldist því hraðar
finnst manni tíminn líða. Oll
þekkjum við að það eru komin
jól að nýju og okkur fannst síð-
ustu jól vera nýliðin. Þetta ber
alltaf að dyrum hjá mér: að
maður verði að nýta tímann, að
enginn sé eilífur og það þýði
ekkert að segjast ætla að gera
hlutina seinna."
- Trúirðu því að dauðinn sé
endalok?
„Ég veit ekki hverju skal trúa.
Menn lifa í minningum annarra.
Trúi ég á framhaldslíf? Ég er
ekki viss um það. Allavega ætla
„Innblástur í mínum
huga er í hlutfalli við
það sem maður er bú-
inn að hafa fýrir hlutun-
um. Ef maður er að
leggja sig fram og ein-
beitir sér þá veitist
manni það sem ég vil
kalla náðarstundir.
Hlutirnir veitast manni
léttari og maður fær
hugmyndir sem geta
skipt sköpum. Náðar-
stundirnar eru sem bet-
ur fer margar og eru af-
leiðingar fyrirhafnar.“
ég ekki að haga lífi mínu eins og
ég fái annað tækifæri."
- I bókum þínum eru- vtða per-
sónur sem lifa af ýmsum ástæð-
um í blekkingu. Hefurðu kynnst
mörgufólki setn lifir þannig?
„Já, já. Menn reyna að þekkja
stjörnur og atóm og allt þar á
milli en kannski er erfiðast að
þekkja sjálfan sig. Það er sann-
arlega ekki hlaupið að því og
blekkingar auðvelda fólki oft líf-
ið. En blekkingar eru margskon-
ar og það er til dæmis alveg
óþarfi að velta því endalaust íyT-
ir sér að lífið endi í dauða. Mað-
ur verður ansi niðurdreginn ef
maðurinn einblínir á þá niður-
stöðu, þá skiptir ekkert máli því
maður drepst hvort eð er.
Þannig að blekkingar geta
stundum komið sér vel.“
- Ntí hafa Islendingar sérstakt
dálæti á löndum sínum sem
vegnar vel t útlöndum. Ert þii
aldrei í vafa um hverjir eru raun-
verulegir vinir þtnir og hverjir
eru bara viðhlæjendur?
„Nei, það geri ég mér alveg
ljóst, ekkert síður erlendis en
hér heima. Einhver spurði mig
um daginn hvað ég héldi að
menn þyrftu að hafa til að bera í
þessu viðskiptastússi. Þeirri
spurningu og þinni get ég svarað
með því að það sakar ekki að
menn séu góðir mannþekkjarar."
Þjóðfélag andstæðna
- Þú býrð t Bandaríkjunum og
manni finnst mjög oft að skugga-
hliðar þess þjóðfélags sétt ansi
margar.
„Ég er.búinn að búa í Banda-
ríkjunum í nítján ár en heima-
höfninn er alltaf Island. Hér eru
ræturnar og hér erum við mikið,
bæði á sumrin og þegar tækifæri
gefst og hver veit hvort við verð-
um ekki meira hér þegar fram
líða stundir.
Ég hef búið í New York í ell-
efu ár og New York er nokkuð
sérstakt fýrirbæri, eiginlega
þjóðfélag út af fyrir sig. Þarna
eru miklar andstæður, maður
sér auðlegð og fátækt hlið við
hlið, maður sér menntun og fá-
fræði horfast í augu og maður
horfir á þessa óskaplegu bók-
stafstrú sumra sem halda á bibl-
íunni i annarri hendi og byssu (
hinni. Stundum er þetta hið
furðulegasta þjóðfélag. En það
er líka margt gott um það að
segja. Innflytjendur njóta til
dæmis fleiri tækifæra þarna en
víða annars staðar. Það spyr
enginn: Hverra manna ertu? Þú
þarft ekki að sýna ættartréð.
Þetta er innflytjendaþjóðfélag og
mótast af því en á sama hátt er
það líka frumstætt og óskaplcga
einfeldningslegt á margan hátt."
- Hvenær kemur næsta skáld-
saga út?
„Ef Guð lofar næ ég kannski
að Ijúka uppkasti á þessu ári og
þá finnst mér nauðsynlegt að
hafa ár til að leggja hlutina frá
ntér, koma að þeim aftur,
snurfussa, hugleiða og krukka í
textann. Ég neita að láta nokkra
jólamarkaði stjórna þvf hvenær
ég lýk bókinni og það eru for-
réttindi að þurfa þess ekki.“
- Um hvað er sú bók?
„Ég er nú svo hjátrúarfullur
þegar ég er að skrifa að ég vil
ekki ræða efnið mikið. Þvf er
alltaf hvíslað að manni að mað-
ur eigi ekki að ganga að því vísu
að maður hafi allt í hendi sér.
En í sambandi við þessa sögu
fékk ég efnivið í hendurnar sem
tók mig traustatakí, og lét ritig
ekki í friði fyrr en ég byrjaði að
eiga við hann. Kvöld eitt sat ég
með manni sem ég þekki fvrir
vestan og hann sagði mér mágn-
aða sögu af fjölskyldunni sem ég
er að setja á blað. Ég hef þurft
að viiina þó riökkra heimildar-
vinnu við samningu þessarar
bókar, enda gerist sagan fyrr á
öldinni. Bókin verður auðvitað
skáldskapur en kveikjan er mjög
eindregin. Við sjáum hvað úr
verður en vonandi lýk ég henni
á næstu tveimur árum."
„Ég neita að láta nokkra jólamarkaði stjórna því hvenær ég lýk bókinni og það eru forréttindi að þurfa þess ekki.“