Dagur - 14.02.2001, Blaðsíða 13

MIDVIKUDAGUR 14. FEBRÚAR 2001 - 13
gur óbreyttu kerfi
á því í september. Enn á ný vék Sverrir að fjölskyldufyrirtæki formanns Framsóknarflokksins, fyrrum sjávarútvegsráðherra.
Hann benti á að auðlindamálin
væru ekki afgreidd innan flokks-
ins, þau yrðu rædd á komandi
flokksþingi. En Kristinn var mjög
afdráttarlaus í málflutningi sín-
um. Setja á í stjórnarskrá ákvæði
um þjóðareign og taka ætti upp
hagnýtingarrétt gegn gjaldi fyrir
hin tímabundnu afnot.
Kristinn sagði útilokað að fram-
lengja núverandi kerfi án breyt-
inga. A síðasta flokksþingi Fram-
sóknarflokksins hefði verið álvkt-
Guðjón Arnar Kristjánsson,
segir að „hingað tii hafi
kvótabraskið verið eyðibyggða-
stefna."
að að óeðlilegt væri að einstakir
aðilar gætu fénýtt endurnýjanleg-
ar auðlindir í eigin þágu og nauð-
svnlegt væri að koma í veg fyrir
slíkt. Kristinn sagði að takmarka
þyrfti að sumir útvegsmenn
hefðu tekjur af öðrum útvegs-
mönnum, þannig að einn hluti
þeirra þyrfti að greiða hinum
hlutanum verulegt fé. Byggðarlög
yrðu illa úti og ekki hægt að
byggja upp stöndugar útgerðir ef
menn þyrftu að greiða óhemju fé
Svanfríður Jónasdóttir, Samfylking-
unni, sagði nauðsynlegt að skýra
réttarstöðu eigenda auðlindarinnar
með stjórnarskrárákvæði
til annarra útvegsmanna á öðrum
stöðum.
„Sú leið að framlengja núver-
andi ástand er ekki viðunandi.
Það verður að breyta þessu. Það
verður ekki gert nema með því að
innkalla heimildir af þeim sem
hafa þær fyrir og endurúthluta á
jöfnum grundvelli. Það er engin
önnur leið til til að jafna stöðu
manna og til menn hætti vera
leiguliðar annarra manna," sagði
Kristinn.
Páll Pétursson
sagðist alltaf hafa verið andvígur
veiðileyfagjaldi. Það væri skattur á
landsbyggðina.
,?Hagræða sig í hel“
Arni Steinar Jóhannsson, vinstri
grænum. sem sæti á í kvóta-
nefndinni, sagði starfið hafa verið
heillavænlegt skref, sem ekki
breytti því að auðsöfnun ætti sér
stað á fárra manna hendur og
byggð að hrynja víða um land.
„Þjóðin sættir sig ekki lengur við
kvótakerfið". Skýrsla væri eitt, en
hitt eftir sem væri notkun stjórn-
valda á skýrslunni. „Stefnan er
eftir og þar stendur hnífurinn í
kúnni". Benti hann á að ekki væri
hægt að tala um sátt ef almenn-
ingur „þarf sífellt að fara í mál við
stjórnvaldið til að gæta réttar
síns".
Arni taldi að í orkugeiranum
stefndi í sömu vandamál og með
sjávarútveginn. „Við höfum alls
ekki rætt þessi mál öll í þaula,
þannig að ljóst sé hvar þingmenn
og þingflokkar standa". Arni sagði
að hann og hans flokkur teldi
nauðsynlegt að gera grundvallar-
breytingar á fiskveiðistjórnunar-
kerfinu. Menn væru nú „að hag-
ræða sig í hel".
Byggðakvóti
„iimihaldslaust hjal“
Guðjón Arnar Kristjánsson,
Frjálslyndum, sagði að Vestfirð-
ingar hefðu löngum haft litlar
mætur á kvótakerfinu. Ekki síst
nú þegar fiskveiðirétturinn væri
seldur burt í stórum stíl og sjó-
menn og fiskvinnslufólk sæti eft-
ir réttlaust. „Hingað til hefur
kvótabraskið verið eyðibyggða-
stefna," sagði Guðjón og taldi
nefndina ekki á réttri leið að boða
framseljanlegar aflaheimildir og
alls ekki að setja alla báta undir
kerfið. Ef bátarnir færu undir
kerlið væri náðarhöggið fallið og
ríkisstjórninni þá að „takast að
leggja af byggð með því að drepa
niður frumkvæði og kraft íbú-
anna".
Tómas Ingi Olrich, Sjálfstæðis-
flokki, taldi að allt tal um byggða-
kvóta væri innihaldslaust hjal.
Kvóti yrði ekki tekinn af einu
byggðarlagi til að aflienda öðru.
Gjaldtaka væri skattur af lands-
byggðinni sem spillti stöðu út-
vegsins.
Svanfríður Jónasdóttir, Sam-
fylkingunni, sagði nauðsvnlegt að
skýra réttarstöðu eigenda auð-
lindarinnar með stjórnarskrárá-
kvæði - og b'ka þeirra sem hafa af-
not af henni, að þeirra réttur og
skyldur liggi ljósar lyrir,"Endur-
skoðun kvótakerfisins getur ekki
farið fram án tillits til skýrslu
auðlindanefndarinnar" sagði
Svanfríður og sagði að enginn
ætlaði sér að hlaupast undan
þeim merkjum.
„Er það gjafakvóti?“
Páll Pétursson félagsmálaráð-
herra sagði að oft hefði verið
reynt að endurskoða kvótalögin,
stundum hefði það tekist vel,
stundum sæmilega, stundum illa.
„Eg hcf alltaf verið andvígur
veiðileyfagjaldi. Það er skattur á
landsbyggðina," sagði Páll og vildi
þá frekar fyrningarleiðina. Páll
sagði hagsmuni stangast á, hags-
munir hlutabréfaeigenda hefðu
komið inn en hagsmunir sveitar-
félaga og fiskvinnslufólks verið
bornir fvrir borð. Hann nefndi at-
vinnuleysi á nokkrum stöðum og í
því sambandi að yfir þriðjungur
botnfislsafla væri fluttur óunninn
úr landi. Páll sagðist vilja fyrna
eitthvað af kvótanum og taka
aukningu á kvóta frá og festa
hana á sveitarfélögin.
Ogmundur Jónasson, vinstri
grænum, sagði sterkan frjáls-
hyggjutónn vera í skýrslunni. Nú-
verandi kvótakefi hafi leikið
byggðarlögin grátt og stuðlað að
misrétti. Hann sagði rétt að mörg
útgerðarfyrirtæki byggju við mikl-
ar álögur - en ekki frá ríkinu held-
ur frá einstaklingum sem seldu
eða Ieigðu kvóta.
Vilhjálmur Egilsson, Sjálfstæð-
isflokki, sagði varðandi veiðileyfa-
gjald, að grundvöllur þess væri að
umframhagnaður væri til staðar.
Sagði Vilhjálmur að umræðan urn
svokallaðan gjafakvóta væri á
villigötum og nefndi að hlutabréf
í Samherja hefðu verið keypt fyr-
ir 3 milljarða. „Er það gjafakvóti?"
spurði Vilhjálmur.
Slá fótuniun uiidan fólld
Lúðvík Bergvinsson, Samfslking-
unni, sagði að eina samkomulag-
ið innan auðlindanefndarinnar,
þar sem hann hefði átt sæti, var
um að auðlindirnar sameiginlegu
skyldu vera í raunveruiegri þjóð-
areign, að þær lendi ekki í hönd-
um örfárra útvalinna, sem og um
að gjald yrði greitt f\'rir nýtingar-
réttinn.
Kristinn H. Gunnarsson kom
aftur í pontu og vék sérstaklega
að orðum Vilhjálms um kaupin í
Samherja. Þar hefðu ákveðnir að-
ilar ke) pt fyrir þrjá milljarða, sem
væri ekki gjafakvóti, heldur það
sem seljandinn hafði. Kristinn
sagði að innkalla ætti allar heim-
ildir í áföngum og jafna aðstöðu
manna. Innkalla ætti um þriðj-
ung heimildanna, eða fjórðung,
3-5% á ári, og láta sveitarfélögin
fá það. „Það er engin hemja að
stjórnvöld slái fæturna undan
fólki," sagði Kristinn.
Steingrímur J. Sigfússon, vin-
stri grænum, sagði að hann hefði
lýst yfir ánægju með skýrsluna
sem slika, en rnikið verk væri
óunnið. „Það verður að fara að
bóla á einhverri endurskoðun
kvótanefndar," sagði Steingrímur
og minnti á að kjörtímabilið væri
senn hálfnað. Sagðist hann sann-
færður um að ættu minni sjávar-
bvggðir að eiga einhverja framtíð
yrði að tryggja þeim lágmarks
grunnréttindi.
Hvar eru Davíd og HaUdór?
Sverrir og Arni ráðherra luku um-
ræðunni. Sverrir sagðist sérstak-
Iega sakna nærveru foringja
stjórnarflokkanna, Davíðs og
Halldórs. Það gæti verið skiljan-
legt að Halldór þvrði ekki að vera
nærstaddur af ótta við að þurfa
að svara til um fjölskyldufyrirtæk-
ið sem mulið hefði verið undir.
Sverrir kallaði Tómas lnga „sér-
stakan þingmann Samherja á Ak-
ureyri. Hann minnti á þrjá millj-
arðana í Samherja - af hverjum
var ke)pt og á hverja dreifðust
milljarðarnir - á tiltekin hjón og
börn.
Arni sagði að umræðan og
skýrslan snérust um að ná sátt.
Taldi hann ljóst af orðum Svan-
fríðar að hún hyggðist hlaupa
undan merkjum, með því að
spyrða saman stjórnarskrárbreyt-
ingu og lagabreytingu, enda yrði
ekki hvort tveggja gert í einu,
vegna eðli stjórnarskrárbreytinga.
Sagði hann Iagabreytingar
framundan auðvitað fara eftir því
hvernig miðar í kvótanefndinni.