Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.1981, Síða 16

!6
DAGBLAÐIÐ& VÍSIR. FIMMTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1981.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Nærrí tvö ár f rá innrás Sovétríkjanna í Af ganistan:
Rauði herínn ráðþrota
gagnvart skæruliðunum
—aðalvopna-
birgöir
afganskra
skæruliða eru
hertekin
sovézkvopn
ingjaflokkum” þykir þvert á móti
benda til þess að árásin hafi verið
meiriháttar áfall fyrir stjórnina.
Sigur skæruliðanna er sagður mest
að þakka foringja þeirra í Pansjir,
Ahmad Shah Massoud, 27 ára verk-
fræðistúdent sem nú er hylltur sem
þjóðhetja í Afganistan. En skærulið-
arnir eru auk þess mun betur vopnum
búnir en þeir voru fyrir ári síðan og er
það ekki sízt að þakka vopnum sem
þeir þafa hertekið frá sovézka hern-
um. í viðtali við blaðamann banda-
ríska blaðsins International Herald
Tribune sem nýkominn er frá Afgan-
istan segir Massoud að sú herstjórn-
arlist skæruliðahreyfingarinnar felist
nú aðallega í því að koma í veg fyrir
að Sovétmönnum takist að draga
saman mikinn liðsafla til stórsóknar,
með því að gera sífelldar árásir á heri
þeirra frá öllum hliðum. Með því sé
hægt að þreyta þá og drepa niður
baráttuþrekið. Massoud segir að
þegar skæurliðarnir hafi yfir nægi-
lega miklum vopnum að ráða muni
þeir sækja að sovézka hernum inn í
borgirnar. Blaðamaðurinn segir að
Massoud hafi getið sér svo mikinn
orðstír fyrir skipulagshæfileika sina
og þekkingu á skæruhernaði að
honum hafi verið líkt við kúbanska
byitingarforingjann Ché Guevara.
Árangur Massouds og hins þúsund
manna skæruliðahóps hans, Jamiat
Islami, þykir hafa sýnt að afganskir
stjórnarandstæðingar eigi mikla
Síðan innrás Sovétríkjanna hófst í
Afganistan í desember 1979hefurhin
harða andstaða hinna 80 þúsund ibúa
Pansjirdals, sem er um 60 kílómetr-
um fyrir norðan höfuðborgina
Kabul, sífellt vakið sovézka hernáms-
liðinu og stjórnarher Bubraks Kar-
mal meiri áhyggjum. í augum fiestra
Afgana er Pansjirdalurinn miðstöð
skæruliðahreyfingarinnar í landinu.
Sovézki herinn hefur gert fjórar til-
skæruliðum sem beittu herteknum
sovézkum vopnum. Samkvæmt
heimildum vestrænna diplómata og
hershöfðingja innan afganska hersins
varð sovézki herinn fyrir miklu
manntjóni í árásinni og missti auk
þess mikið magn vopna. Sú stað-
reynd að stjórnin í Kabul hefur í út-
varpi og sjónvarpi lýst árásinni sem
miklum sigri stjórnarhersins í barátt-
unni gegn „and-múhameðskum ræn-
Sovézkur brynvagn í Afganistan
raunir til að gera út af við skæruliða-
hreyfinguna í dalnum, en nánast með
engum árangri. Fyrstu árásina gerðu
þeir i apríl 1980 og aftur í ágúst sama
ár. Þriðja árásin var síðan gerð í
janúar síðastliðnum og að henni lok-
inni hafði hernum tekizt að leggja um
fjóra fimmtu hluta allra húsa, verzl-
ana, skóla og bænahúsa i þessum 100
kilómetra langa dal í eyði. En mann-
fallið var lítið og því var undirbúin
önnur árás um miðjan ágúst síðast-
liðinn. Stjórn Bubraks Karmals safn-
aði saman um 15 þúsund manna her-
liði sovézkra og afganskra hermanna
og með stuðningi 1.500 herflutn-
ingatækja og aðstoð sprengjuþotna
var sprengjunum Iátið rigna yfir þau
þorp í dalnum sem grunuð voru sér-
staklega um stuðning við skærulið-
ana.
Þrátt fyrir að sovézki herinn næði
tveimur þorpum á sitt vald í árásinni
var hann fljótlega hrakinn burt af
Þessi gæti veríð frá því i fyrri heimsstyrjöldinni og dugir væntanlega skammt gegn
skriðdrekum og eldflaugum Rauða hersins.
Skæruliðar í Pansjír.
t
Vopnaiðnaður skæruliðanna er frumstæður. Hér er verið að endurhlaða skothylk-
in með púðri.
möguleika á að verjast árásum
sovézka hersins og stjórnarhersins,
þrátt fyrir yfirburði þeirra síðar-
nefndu í mannfjölda og vopnabún-
aði. Afganski stjórnarherinn er álitinn
telja um 20 þúsund manns en Sovét-
ríkin hafa auk þess 85 þúsund manna
herlið til styrktar honum. En stjórn-
arherinn er sagður næstum óvirkur
vegna skorts á baráttuanda og mikils
liðhlaups.
Árangur skæruliðanna þykir ekki
sízt því að þakka að þeir hafa sýnt
mikla samstöðu þrátt fyrir að rótgró-
inn innbyrðis ágreiningur sé ríkjandi
milli hinna ólíku ættflokka í landinu.
Sjö helztu skæruliðahreyfingarnar,
sem allar hafa aðsetur sitt i Peshawar
í Pakistan, hafa samræmt aðgerðir
sínar gegn sovéthernum, með einni
undantekningu. Skæruliðahreyfingin
Hezbi Islami hefur neitað að taka
þátt í sameiginlegum aðgerðum og
þar að auki átt í bardögum við
skæruliða Massouds. Svo virðist að
Hezbi Islami hafi meiri áhuga á að
styrkja stöðu sína í innbyrðis valda-
tafli skæruliðahreyfinganna en að
kollvarpa hinni sovézku leppstjórn
Karmals.
Massoud rekur nú þjálfunarbúðir
fyrir skæruliða í Pansjir og segist nú
þegar hafa þjálfað um 5 þúsund
manns víðsvegar af landinu. Honum
til aðstoðar eru liðhlaupar úr
afganska stjórnarhernum sem kenna
nýliðum grundvallaratriði skæru-
hernaðarins á tveggja mánaða
námskeiðum. En vopnaskorturinn
háir enn skæruliðunum, þrátt fyrir
það sem þeir hafa komizt yfir af
sovézkum hergögnum. Skæruliðarnir
hæðast að þeim orðrómi að þeim
berist vopn frá Egyptalandi, Banda-
ríkjunum og Kína. Þeir segja að þau
vopn sem komi utanlands frá séu
keypt í Pakistan og smíðuð þar. Ef
vopnasendingar berist annars staðar
frá þá séu þær stöðvaðar í Pakistan
og þeim skipt fyrir þarlend vopn.
Þeir telja að Pakistanar mati krókinn
á þessum vopnaviðskiptum en sjálfir
hirði þeir aðeins ruðurnar og því
verði að koma vopnasendingum
beint inn í Afganistan ef þær eiga að
koma aðgagni.
Þrátt fyrir að algert styrjaldar-
ástand ríki í Pansjir og að skærulið-
arnir lendi í bardögum við sovézka
herinn að meðaltali á tveggja vikna
fresti, þá gengur lífið að miklu leyti
sinn vanagang. Bændurnir vinna á
ökrunum og hús eru byggð upp eftir
sprengjuárásirnar. Vinnan í námun-
um, þar sem unnir eru emeraldar og
rúbinsteinar, heldur enn áfram, enda
mikilvægasta tekjulind íbúanna.
Komið hefur verið á fót sjálfstæðu
samgöngukerfi, þar sem hertrukkar
plægja götuslóðana á eldsneyti úr
yfirgefnum sovézkum skriðdrekum.
Pansjir er að verða eins og sjálfstætt
ríki innan Afganistan sem innheimtir
skatta og sér um varnir sínar út á við.
Með innrásinni í Afganistan eru
Sovétríkin búin að skapa nýtt Víet-
nam, þau berjast vonlausri baráttu
með gífurlegum herstyrk gegn þjóð
sem lætur ekki kúgast.
(Endursagt úr Intern. Herald Tribune).