Dagblaðið Vísir - DV - 05.12.1981, Blaðsíða 4

4
DAGBLAÐIÐ & VÍSIR. LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1981.
Tuttugu ár frá síð-
asta Drangeyjarsundi
Sjórínn við ísland er sjaldnast fýsi-
iegur til sundiðkana, að flestra dómi.
Flestir iáta sér nœgja að dást að
honum úr öruggri fjarlægð en hraust-
menni dýfa fingri ofan í eða
kannski stóru tánni ef mikið liggur
við og teljasf meiri menn á eftir. Það
er einnig almennt talið að menn geti
ekki hafst víð i sjónum norður af
landinu lengur en 2—5 mínútur, án
þess að fá krampa.
Engu að siöur er það staðreynd að '
til er íslandsmeistari i Drangeyjar-
sundi. Og það er ekki Grettir! is-
landsmeistarinn heitir Axel Kvaran
og metið var sett í september 1961,
eða fyrir rúmum tuttugu árum. Alls
hafa sex menn þreytt Drangeyjarsund
og er Grettir þá meölalinn.
Drangey getur vart talist freistandi
viökomustaður fyrir sundmenn.
Eyjan er svo sem falleg og umhverfið
einnig en sjórinn umhverfis er með
eindæmum kuldalegur. Enda hefur
sú saga, að Grettir hafi synt til lands
úr eyjunni, löngum þótt heldur lygi-
leg þó svo Grettir hafi veriö heljar-
menni.
í tilefni þess að tuttugu ár eru liðin
frá þvi að íslandsmet var sett i
Drangeyjarsundi ræddi DB&Visir við
Íslandsmethafann, Axel Kvaran, sem
nú vinnur hjá Skilorðseftirliti ríkis-
ins, og Eyjólf Jónsson, sundkappa og
logregluþjón.
Eyjólfur er eini maðurinn sem vit-
að er að hafi þreytt Drangeyjarsund i
tvigang. Báðir hafa kapparnir synt
ótal Viðeyjarsund og einnig hafa þeir
synt frá Vestmannaeyjum til lands.
Þá hefur Eyjólfur reynt við Ermar-
sundið tvívegis en var óheppinn og
mistókst það.
Þetta eru viötöl við tvo frækna
íþróttagarpa og upprifjun á íþrótta-
grein fyrir hraustmenni en íþrótt
þessi hefur legiö i láginni i nærri tvo
áratugi.
-ATA.
1 „SJI ÓB< Sde ■ ■ INS
0 IGH DEI IVEI LLA RO^ JNN INUR IAN
■ 1 LC )GR EGI LUNI <IAR”
— segjr Axel Kvaran, íslandsmethafi í Drangeyjarsundi
„Við vorum nú aldrei að velta fyrir
okkur einhverjum mettímum sérstak-
lega. Það þurfti að taka tillit til svo
margra þátta, eins og vinda, strauma
og hitastigs sjávarins. íþróttafréttarit-
ararnir hugsuðu hins vegar aðeins um
sentimetrana og sekúndurnar,” sagði
Axel Kvaran en hann setti íslandsmet i
Drangeyjarsundi 3. september 1961,
eða fyrir rúmum tuttugu árum.
„Mér skilst þó að ég hafi verið eitt-
hvað fijótari í förum en aðrir en þá er
þess að geta að ég synti þetta i hvínandi
vestanroki, sem bókstaflega henti mér
áfram.
Þar á móti kemur reyndar að öldu-
gangurinn gerði mér dáiítið erfitt fyrir
með því að kaffæra mig í nær hverju
sundtaki.”
öfúfft Drangeyjarsund
Axel fór svokallað „öfugt Drangeyj-
arsund”, því hann synti úr landi til
Drangeyjar, en upprunalegt Drangeyj-
arsund, sem Grettir á heiðurinn af, var
eins og menn vita farið úr Drangey til
lands.
Á þessum tuttugu árum sem liðin eru
frá sundi Axels Kvaran hefur enginn
hætt sér syndandi út í Drangey og lítið
hefur farið fyrir löngum sundum í sjón-
um. Á sjötta áratugnum voru sjósund
hins vegar töluvert algengt.
„Eyjólfur sundkappi Jónsson var
aðalmaðurinn í þessu. Það vakti at-
hygli þegar hann lagði í Viðeyjarsund,
því hann var slæmur í fæti og haltraði
niður 1 sjávarborð, en synti svo eins og
selur í köldum sjónum.
Þegar Eyjólfur gekk í lögregluna
vaknaði mikill sundáhugi hjá sam-
starfsmönnum hans, sjóböð urðu eins
og hver önnur della innan lögreglunn-
ar. Áður höfðu menn fjölmennt í laug-
arnar eftir vaktir en nú fóru menn í
Nauthólsvíkina — jafnvel í svarta
myrkri klukkan þrjú á næturnar!”
Ekki spurning um hreystí
— Nú virðist það ekki aðlaðandi
hugmynd að leggjast til sunds í köldum
sjónum hér við land og að synda til
Drangeyjar norður í Dumbshafi virðist
ofurmannlegt afrek. Voruð þið sérstak-
lega hraustir í lögreglunni fyrir tuttugu
árum?
„Við vorum hraustir, já, já,” sagði
Áxel og hló. „Annars er þetta ekki
spurnmg um hreysti heldur æfingu og
þjálfun. Menn fara ekki fyrirvaralaust í
sjóinn og synda þar í marga tíma. Það
þarf að venja sig við kuldann, botn-
laust dýpið og öldurnar. Ef menn eru
ekki vel þjálfaðir þá getur illa farið.
Einu sinni ætluðum við til dæmis að
synda yfir Skerjafjörðinn sjö félagar úr
lögreglunni, og voru menn misvel undir
sundið búnir. Þarna voru á ferðinni
hraustir kappar og nokkrir keppnis-
menn i sundi, sem ætluöu að ljúka
sundinu 1 einum spretti, en gerðu sér
ekki grein fyrir kuldanum og öldunum,
sem voru heldur hærri en gengur og
gerist 1 Sundhöllinni. Útkoman varð
misjöfn en við sem höfðum hæfilegt
spiklag utan um okkur spjöruðum
okkur betur.
Engin frægöarför
Þetta Skerjafjarðarsund varð sem
sagt engin frægðarför. Einn fór að æla
á miðri leið, annar var dreginn upp
hálfrænulaus og settur í baðkar á
næsta bæ og hitaður þar upp. Enn ann-
ar missd áttirnar og stefndi á haf út og
varð ég að synda á eftir honum og ná
í hann. Þá var honum orðið svo kalt að
hann hafði enga stjórn á hreyfingum
sínum lengur.
Þegar upp úr sjónum kom var
mörgum orðið svo kalt að þeir voru
hreinlega ósjálfbjarga af skjálfta. Og
þá meina ég ekki smátitring heldur
hristust þeir svo ofsalega að þeir höfðu
enga stjórn á sér. Þetta sýnir hvað
undirbúningur og þjálfun eru mikilvæg
atriði 1 þessari fþróttagrein.”
— Hvernig var svo með sjálft
Drangeyjarsundið?
„Ég ædaði að synda Drangeyjar-
sundið í ágústíok. Við vorum búnir að
bíða þarna um hrið, nokkrir aöstoðar-
menn, þar á meðal Eyjólfur Jónsson, og
ég. En vegna veöurs var aldrei hægt að
leggja í hann. Við vorum í raun og veru
hættir við, þegar okkur datt í hug að
fara öfugt Drangeyjarsund, það er frá
Reykjadiski og út í Drangey.
Það var kannski orðið helst tíl
mikið liðið á sumarið, snjóað hafði í
fjöll og orðið fjandi kalt. Þess má
reyndar geta að tíl varnar kuldanum
bar ég á mig svokallaða ullarfeití, eða
lanolín og það gerðum við yfirleitt í
lengstu sundunum.”
Leiðsögubátur
í vandræðum
— Hvernig gekk svo sundið. Varstu
kaldur eða þreyttur?
„Nei, ég man aldrei eftir því að hafa
orðið neitt verulega þreyttur eftír sund,
utan einu sinni, þegar ég synti frá Sval-
barðseyri til Akureyrar. Og kuldanum
var ég búinn að venjast. Ég synti þetta
líka i vestanroki, þannig að mig bar
hratt yfir. Leiðsögubáturinn lenti hins
vegar í meira veseni en ég.
Eyjólfur var um borð 1 litlum árabát
og lenti í svo sterkum vestanvindi að
bátinn rak út fjörðinn og framhjá
Drangey. Fólk i landi sá hvað bátinn
Axel Kvaran á skrífstofu Skilorðseftirlits rfkisins þar sem hann vinnur f dag.
DV-mynd:
Axel hress og kátur f fjöruborðinu i Drangey að afloknu fræknu Drangeyjarsundi.
Ekki er að sjá að Axel, sem var 29 ára gamall þegar hann þreytti sundið, sé tiltakan-
lega þreyttur að þvi loknu.
rak og björgunarbátar voru sendir út til
að aðstoða þessa aðstoðarmenn mína.
Þeir náðu þó til eyjarinnar sjálfir og
komu í land skömmu áður en ég svaml-
aði sjálfur upp að eyjunni.
Iþróttafréttaritararnir voru ánægðir
með timann og þetta var tilkynnt sem
tslandsmet en sundið tók þrjá tíma og
þrettán mínútur. Segja má að ég hafi
synt kafsund lengst af vegna þess hve
öldurnar voru háar.”
Vestínannae yjasund
Axel Kvaran lét ekki staðar numið
eftir þetta afrek. Hann synti tvívegis
frá Svalbarðseyri til Akureyrar og
síðan synti hann Vestmannaeyjasund.
„Vestmannaeyjasundið er lengsta
sundið mitt. Ég man ekki námkvæm-
lega hversu langt það var en það var
talið heldur lengra en Drangeyjarsund-
ið, sem var sjö kílómetrar.
Hins vegar var fyrra Svalbarðseyrar-
sundið erfiðasta sundið mitt. Við reikn-
uðum með hafgolu en fengum þess í
stað sunnanvindinn beint í fangið. Ég
varð þvi að hafa mig allan við til jress
að komast eitthvað áleiöis. Sundið tók
mig um sex og hálfan klukkutíma og
eftir það var ég orðinn verulega þreytt-
ur.”
Ermarsundsdraumar
— Aldrei dreymt um Ermarsundið?
„Jú, jú, blessaður vertu. Við
Eyjólfur vorum meira að segja búnir að
leigja okkur leiðsögumann og bát eitt
sumarið og höfðum undirbúið okkur
dável en á síðustu stundu urðum við að
hætta við.
Eyjólfur reyndi hins vegar tvisvar
sinnum en var mjög óheppinn 1 bæði
skiptin. Eitt sinn lenti hann I mikilli
þoku og leiðsögumaðurinn villtist.
Eyjólfur synti þá fram á skip og spurði
tíl vegar og fékk þau svör að hann væri
kominn langt úr leið. Ennþá hefur þvi
enginn íslendingur synt yfir Ermar-
sundið.”
Axel sagði að sjósund væri holl og
góð íþrótt, sem krefðist góðra líkams-
burða og þrotlausrar þjálfunar. Því
miður hefðu fáir iðkað íþróttina
síðustu tuttugu árin en i sumar hefði
heldur rofað til, því þá synti ungur
Skagamaður Viðeyjarsund. Aðstoðar-
maður hans var að sjálfsögðu Eyjólfur
Jónsson.
En syndir Axel sjálfur ennþá?
„Eitthvað syndi ég, já, en lítið i
sjónum. Maður hefur ekki haldið sér í
nógu góðri þjálfun til þess.”
— Myndir þú treysta þér i eins og
eitt Skerjafjarðarsund núna?
„Ekki í dag, nei. En þó er aldrei að
vita nema maður taki upp á því aftur
að synda í sjónum. Ég verð fimmtugur
í vetur, og er ekki fimmtugum allt
fært?” -ATA