Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.1982, Qupperneq 12

12
DV. ÞRIÐJUDAGUR 5. OKTOBER1982.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
'Aðstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍOUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 84411.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI 19.
Áskriftarverð á mánuði 130 kr. Verð í lausasölu 10 kr. Helgarblað 12 kr.
Víð tiöfum tromp á hendi
Ekki er ástæða til að örvænta, þótt þunglega gangi að
venjast stöðnun þjóðartekna. Margt er heilbrigt í þjóðar-
hag, svo sem full atvinna. Og ýmis ónotuð tromp geta
fært okkur góða slagi í bú, ef við höldum rétt á spilunum.
Með hinum sögulegu sáttum á vinnumarkaðinum í
sumar hefur þjóöin dregið úr lífskjörum sínum sem svar-
ar helmingi af þeirri skuldasöfnun í útlöndum, er annars
var yfirvofandi. Þetta er afar mikilvægt upphaf að nýrri
sókn þjóðarhags.
Ef stjórnvöld draga nú verulega úr þeirri fjárfestingu,
sem þau stjórna beint og óbeint, má komast langt í að
losna viö hinn helminginn af skuldasöfnuninni, án þess að
draga úr arðbærri f járfestingu, sem skilar vöxtum og af-
borgunum.
Full atvinna er það jákvæðasta í efnahagslífinu. Hún
gerir okkur kleift að hugsa um framtíðina á annan hátt en
þær nágrannaþjóðir geta, sem búa við mikið og vaxandi
atvinnuleysi. Hennar vegna getum við hugsað djarfar en
ella.
Að vísu er hér dálítið af duldu atvinnuleysi. Annars
vegar er hinn hefðbundni landbúnaður mjólkur og kjöts
og hins vegar er hinn bólgni opinberi geiri. Hvoru tveggja
er haldið uppi með óeðlilegum álögum á skattgreiðendur.
Þess sjást merki, að bændur og forustumenn þeirra eru
að byrja aö átta sig á sínum hluta vandans. Þeir eru farn-
ir að rifa seglin í hefðbundnum landbúnaði og flýta sér í
nýjar búgreinar, þar á meðal iðnað á borð við minka- og
refarækt.
Ráðamenn þjóðarinnar gera sér líka grein fyrir, að þeir
hafa ofþanið opinberan rekstur á síðustu árum. Þeir vilja
draga af því sama lærdóm og bændur eru farnir að gera.
En þeir eiga um leið manna erfiðast með að standast út-
gjaldafreistingar.
Ekki er nóg aö stöðva fjárfestingu í fiskiskipum og
draga saman seglin í hefðbundnum landbúnaði og opin-
berum rekstri. Um leiö þarf að hlúa að atvinnutækifær-
um, bæði fyrir þá, sem koma úr dulda atvinnuleysinu, og
þá sem bætast við vinnumarkaðinn.
Ranga leiðin til þess er að nota fjárhagslegt bolmagn
ríkisins til að koma á fót iðnaði, sem þegar er of mikið af í
heiminum, svo sem vinnslu á salti, sykri, steinull og hugs-
anlega stáli. Slíkt er bara ávísun á ríkisstyrk.
Rétta leiðin er að búa almennt í haginn fyrir þann iön-
að, sem þegar er fyrir, svo að hann geti aukið framleiðsl-
una og fært út kvíarnar, til dæmis í nýjar greinar. Þetta
er alténd sá iðnaður, sem hingað til hefur lifað af súrt og
sætt.
Þáttur í þessu er að jafna aðstöðu atvinnuvega í opin-
berum álögum og lánakjörum. Eymamerking í fjárfest-
ingu ætti raunar að hverfa og vextir aö verða frjálsir, svo
að fjármagnið beinist í auknum mæli í aröbærar áttir.
Ekki er síður mikilvægt, að gengi krónunnar sé jafnan
rétt skráð. Hin hefðbundna tregða á að viðurkenna stað-
reyndir og lækka gengið hefur öðru fremur ruglaö þjóð-
hagsrímið og valdið hrikalegum skaða. Á þessu sviði er
siðbótar þörf.
Bezt væri að hætta að skrá gengi krónunnar og láta
hana sjálfa um það. Jafnframt væri æskilegt að leyfa
notkun annarra gjaldmiðla innanlands til að draga úr
möguleikum stjómmálamanna á að búa til séríslenzka
verðbólgu með seðlaprentun.
Heimsins minnsta verðbólga er í Panama, sem prentar
enga seðla, hefur engan gjaldmiðil. Flestum mun finnast
slíkt nokkuð gróft. En það er kominn tími til, að við losum
okkur við verðbólguna. Og til þess þarf að hugsa djarft.
Jónas Kristjánsson.
DREIFINGAR-
KOSTNAÐUR
Lúövík Gizurarson skrifar
k jallaragrein í DV 29. september þar
sem hann m.a. útskýrir háan olíu-
kostnað útgerðar í örfáum orðum og
leysir svo vandamáhð til framtíðar í
litlu lengra máli. Það er stundum
gott að einfalda mál til skýringa en
hér þykir mér nú einum of langt
gengið í einfeldninni.
Hár olíukostnaður útgerðar segir
Lúðvík að liggi að verulegu leyti í því
að við höfum á Islandi þrjú olíufélög
og þrefalt dreifingarkerfi. Og
lausnin er orðrétt þessi:
„Viöskiptaráðherra ætti að beita
sér fyrir því án tafar, að olíufélögum
sé fækkað í tvö meö sameiningu
Skeljungs og Olís. Jafnframt ætti að
setja því takmörk með lögum að
olíufélögin ráðist í nýjar fjárfest-
ingar t.d. næstu tvö ár. Með þessum
spamaði mætti lækka kostnað við
dreifingu á brennsluolíu til f iskiskipa
verulega.”
Afhverju Skeljungur
og Olís?
Þarna er nú ekki verið að mikla
fyrir sér smámál. Af hverju er það
borðleggjandi að sameina eigi Skelj-
ung hf. og Olíuverzlun Islands hf ? Af
hverju ekki alveg eins einhver tvö
önnur eða jafnvel öll þrjú olíu-
félögin? Olíuverzlunin er alislenskt
félag og það eina sem selur undir
íslensku merki — OLlS — þótt það
hafi einkaumboð fyrir BP og MOBIL
olíuvörur. Skeljungur er aftur á móti
að fjórðungi til eign ,3hell”
hringsins hollenska og selur undir
þeirra merki. Með hvaða hætti við-
skiptaráðherra á að sameina þessi
félög, sem ríkið á ekki eitt hlutabréf
í, virðist ekki einu sinni vera Lúövik
umhugsunarefni.
Samvinna um
dreifingu
Þá er ekki verið að flækja máliö
ouu
Kjallarinn
Þórdur Asgeirsson
með því að útskýra það með hvaða
hætti dreifingarkostnaöur oliu á að
lækka verulega við sameiningu
tveggja félaga. Ekki lækkar
dreifingarkostnaðurinn þó hjá þriöja
félaginu við þetta, og sannleikurinn
er sá að dreifingarkostnaðurinn
myndi ekki einu sinni lækka svo
neinu máli skipti hjá hinu sameinaða
félagi.
Allri olíu er dreift um landiö frá
innflutningshöfnunum sem eru í
Reykjavík, Hafnarfirði og á Seyöis-
firði. Til þess eru aðallega notuð tvö
skip, Stapafell eign Olíufélagsins hf.
og Kyndill sameign Skeljungs og
Olís, og svo auðvitað tankbílar.
Sameining tveggja olíufélaga myndi
hvorki leiða til fækkunar skipa né
A „Dreífingartæki olíufélaganna þriggja og
birgðageymslur má segja að séu og hafi
verið fullnýttar og verður ekki séð hvernig
spara má dreifingarkostnað umfram það sem
þegar á sér stað, en á þessu sviði er mikil sam-
vinna milli allra félaganna.”
tankbíla. Þrefalt dreifingarkerfi
þýðir nefnilega alls ekki í þessu
sambandi að eitt jafnstórt sé nóg og
hinum tveimur því ofaukið. Þrefalt
dreifingarkerfi þýðir hér miklu
fremur einungis það að tækin eru
merkt þremur mismunandi
merkjum.
Dreifingartæki olíufélaganna
þriggja og birgöageymslur má segja
að séu og hafi verið fullnýttar og
verður ekki séð hvernig spara má
dreifingarkostnað umfram þaö sem
þegar á sér stað, en á þessu sviöi er
mikil samvinna milli allra félag-
anna.
Þótt samkeppni um olíuviðskipti sé
hörð veit ég ekki um nokkurt dæmi
þess að hún hafi leitt af sér hækkun á
olíuverði til neytenda. Hins vegar
má benda á fjölda dæma um sam-
vinnu olíufélaganna sem leitt hefur
af sér betri þjónustu og betri verð-
lagningu fyrir neytendur.
Olíufélögin hafa t.d. öll þrjú afnot
af innflutningsbirgðageymslunni á
Seyðisfirði þótt hún sé að öllu leyti
eign Olís. Þaðan er gasoh'u dr ei ft um
alla Austfiröi og víðar og er auðséð
að mikið lækkar það dreif ingarkostn-
að miðað við að dreifa allri gasohu
hinna félaganna tveggja frá Reykja-
vík eða Hafnarfirði. Samvinna er
milh ohufélaganna um birgða-
geymslur t.d. á Homafirði, Eskif irði,
Siglufirði og miklu víðar allt um
landið þar sem augljóst er að það
leiöi til sparnaöar. Sama má segja
um flutninga og jafnvel afgreiðslur
til neytenda en ég læt hér staöar
numiö.
Lúövík Gizurarson, sem er lög-
maður, leggur til í grein sinni að með
lögum verði sett takmörk viö því að
olíufélögin ráðist í nýjar fjárfest-
ingar t.d. næstu tvö ár. Þessa tillögu
er mér alger ofraun aö rökræöa. Eg
hreinlega get ekki sett mig inn í
svona þankagang og skil ekki málið
né heldur hvemig það á að leiða til
ódýrari og einfaldari ohudreifingar.
Eg vil að lokum geta þess aö í verð-
reikningi á gasohu nemur
dreifingarkostnaöur um 12% af
útsöluverði og hlýtur það að teljast
lágt við þær aðstæður sem við búum
við í þessu landi.
1. október 1982,
Þórður Ásgeirsson,
forstjóri
Olíuverzlunar Íslands hf.