Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.1982, Blaðsíða 10

10
DV. FIMMTUDAGUR 21. OKTOBER1982.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Bólivía:
SILES ZIIAZO TEKUR VIÐ
VÖLDUM AF SIÐSPILLTUSTU
STJÓRNISÖGU LANDSINS
Siles Zuazo: Fagnað sem þjóðhetju, en vandamálin eru yfirþyrmandi.
— Hann lafir varla lengur en tvo
mánuði, var haft eftir blaöaútgef-
anda nokkrum í Bolivíu er Guido
Vildoso Calderón tók þar við embætti
forseta í júlí.
Og þar rataöist honum satt ai'
munni. Vildoso, 192. forsetinn í 157
ára sögu Bolivíu sat aö völdum í 58
daga.
Bændur komu sér upp götuvígjum,
námuverkamenn neituðu aö lar.'
niöur í námurnar. Kaupmenn og
verslunarfólk í borgunum La Paz,
Cochabamba og Sucre fóru í ótíma-
bundiö verkfall — og Vildoso hers-
höföingi neyddist til aö lofa aö láta
borgaralegri stjórn eftir völdin.
Þing þaö sem kosiö var fyrir 27
mánuöum fékk nú loks aö koma
saman. Hernán Siles Zuazo tók viö
forsetaembættinu sem var hrifsaö úr
höndum hans eftir blóðuga upp-
reisn hersins aö loknum kosningum
1980. Sósíaldemókratinn Zu. zo ei
alls ekki ókunnur forsetaemb.'.tluiu.
Þrisvar hefur herinn komið í veg
fyrir aö hann tæki viö þessu embætti
eftir kosningasigiu'. Hann sat þó aö
völdum í fjög.ir ár á sjötta áratugn-
um og þjóðnytiiþá m.a. tinnámum-
ar, kom á umbótum í landbúnaði og
gaf öllumfullorðnumkosningarétt.
Þjóöin fagnaði honum eins og hetju
er hann sneri aftur frá Perú, en þar
hefur hann dvaliö í útlegö. Það
veröur þó ekkert gamanmál fyrir
hann að taka viö stjórn landsins,
einræðisstjóm hersins skilur viö það
á barmi glötunar. Veröbólgan
nálgast 200%, 2/3 vinnufærra manna
eru atvinnulausir og skuld landsins
viö útlönd nemur 3,6 milljöröum
Bandaríkjadala.
Blómstrandi
kókaínverslun
Seinasta herstjórnin, sem komst til
valda undir forystu García Meza
hershöföingja, er talin siöspilltasta
stjóm í sögu Bolivíu. Hún sendi
sveitir vopnaöra manna til aö stela
öllu steini léttara úr húsum andstæö-
inga sinna. García Meza og félagar
hans viö Landbúnaðarumbótastofn-
Umsjón: Jóhanna
Þráinsdóttir
unina lögðu þúsundir hektara lands
undirsjáifasig.
Herstjórnin í Argentínu aöstoöaöi
dyggilega viö aö kæfa lýöræöiö í
Bolivíu. Hún sendi stjórn Meza einn-
ig 250 milljónir dala í aðstoö til aö
rétta landið viö, en þeir peningar
hurfu sporlaust.
Síðast en ekki síst blómstraöi
kókaínverslunin. Jafnvel ráöherrar
létu sig hafa þaö að taka þátt í þeim
arðvænlegu viðskiptum. Fíkniefna-
lögregla Bandaríkjanna telur aö á
þessum tveimur árum hafi fram-
leiöslan á kókablöðum aukist um
32.000 tonn og aö ársveltan í sam-
bandi viö eiturlyfjasöluna hafi numið
5—8 mill jörðum dala.
Siles Zuazo hefur svariö þess dýr-
an eið aö stemma stigu viö verslun-
inni meö eiturlyf og er taliö víst aö
þaö leiöi til mikilla átaka á milli hans
og hersins. Skömmu áöur en hann
tók viö völdum í síðustu viku voru 7
fíknefnaeftirlitsmenn myrtir á hinn
grimmilegasta hátt í Los Yungas, en
í því héraöi er mikil kókaínfram-
leiðsla.
Mesta vanda-
málið: Herinn
Nýi forsetinn hefur líka lofaö aö
Sovésk yfirvöld hafa þungar
áhyggjur af hjónaskilnuðum
— í Moskvu endar nær helmingur hjónabanda með skilnaði. Oftar er það konan sem fer f ram á skilnað
og kennir um drykkjuskap bónda síns
Yfirvöld í Sovétríkjunum hafa nú
þungar áhyggjur af mikilli aukningu
hjónaskilnaöa. Því nær annað hvert
hjónaband í Moskvu er dæmt til aö
fara í vaskinn og á höfuöborgin þó
ekki metið í skilnaöartíöninni.
Þessi óheillavænlega þróun var nú
nýlega tekin fyrir í málgagni stjóm-
arinnar, Prövdu, og innan Kommún-
istaflokksins hafa verið geröar álykt-
anir um aö flokkurinn veröi aö gæta
betur aö einingu fjölskyldunnar.
Einnig hafa félagsfræðingar og sál-
fræðingar fengið að hefja umræðu
um þessi mál í ýmsum sérritum þar
sem þeir benda á hugsanlegar orsak-
ir og úrbætur. Meira aö segja hafa
verið geröar tilraunir til aö ræða
sum þeirra kynferðislegu vanda-
mála sem valda oft erfiðleikum í
hjónabandinu — en umræöur um
kynferöismál hafa hingað tii verið
bannvara í Sovétríkjunum.
Tímaritiö Literaturnaya Gazeta
hefur líka fjallaö um máliö í óvenju
opinskárri skýrslu þar sem segir aö
tala hjónaskilnaða í Sovétríkjunum
hafi rúmlega þrefaldast á síðustu 20
árum.
í Moskvu skilja 46 hjón af hverjum
100, í Odessa 52, í Eystrasaltsborg-
inniRiga56.
Tímaritiö segir aö í 70% allra
tilfella sé þaö konan sem fer fram á
skilnað. 40% nefna ofdrykkju bónda
síns sem skilnaðarorsök.
Ungar stúlkur
fáfróðar um kynlíf
og getnaðarvarnir
— Karlmönnunum hættir til aö
varpa af sér allri ábyrgð á fjölskyld-
unni og vilja fremur halda sig á bör-
um en heima hjá sér, segir Sofiya
Kulaeva, hjónabandsráögjafi í
Moskvu.
Hún segir lika að næst á eftir
drykkjuskapnum kæmi grimmd sem
skilnaöarorsök — en grimmdin er oft
afleiðing af drykk juskapnum.
Sérrit nokkurt sem fjallar um
félagslegar rannsóknir vill þó halda
því fram aö oftar megi rekja rætur
hjónaskilnaöa til dýpri vandamála
eins og óánægju meðkynlífiö.
Þaö gaf í skyn að þaö væru einkum
konur sem kvörtuðu undan þessum
vandamálum sem mætti svo aftur
rekja tii drykkjuskapar manna
þeirra. En þaö vildi líka koma sök-
inni á þá miklu vanþekkingu, sem
ungt fólk í Sovétríkjunum hefur á
kynferöismálum. Taldi ritið engan
vafa á því aö ástæðan fyrir svo mik-
illi vanþekkingu væri mótþrói íhalds-
samra skólayfirvaida og Sovét-
manna yfirleitt gegn kynfræðslu í
skólum.
önnur sovésk blöö hafa nýlega
tekiö í sama streng og segja að alltof
margar ungar stúlkur veröi vanfær-
ar af því aö þær vita lítiö sem ekkert
um kynlíf og ekkert um getnaðar-
vamir.
Félagsfræðingur í Moskvu sem
ekki vill láta nafn síns getið telur þó
að ein meginástæöan sé sú aö hjóna-
bandið byggistá röngumgrundvelli.
— Ungt fólk hefur fá tækifæri til aö
hittast í einrúmi, segir hún. — Svo
þaö giftir sig til aö geta notið kynlífs
yfirleitt.
Einnig gefur giftingarvottorö
miklu meiri möguleika á því aö ungt
fólk fái eigið húsnæði. Ogift fólk verð-
ur oft aö bíöa þess í 10 ár eða meira
aö yfirgefa foreldrahúsin vegna hús-
næðisskorts.
Algengt að grípa
til fóstureyðingar
En jafnvei þessi sérrit fara var-
lega í sakirnar þegar minnst er á
kynferðismál. Þau fara ekkert út í
smáatriði og veita hvorki fræöslu né
huggun.
Félagslegar rannsóknir hafa sýnt
aö aöeins tæplega 20% sovéskra
kvenna er kunnugt um þær getnaöar-
vamir sem nú eru fáanlegar í heim-
inum. Enda mundi þaö varla hjálpa
þeim mikiö aö vita um þær. Getnað-
arvarnapillur eru aðaliega innflutt-
ar frá Ungverjalandi og A-Þýska-
landi. Þær em þó af afar skornum
skamti og ein algengasta aöferöin til
aö losna viö óæskilegar bameignir er
því fóstureyöing.
Félagsfræðingurinn ónafngreidi
segir aö þaö sé ekki óalgengt að
konur gangi í gegnum 6 fóstureyðing-
ar eöa fleiri og þaö skildi eftir sig
líkamleg og sálarleg áhrif sem kæmu
í veg fyrir aö þær nytu kynlífsins í
hjónabandi sínu.
Hjónabandsráögjafar hafa aftur á
móti tekiö þann pól í hæðina aö leysa
vandamáliö með því aö koma í veg
fyrir hjónavígslu. Eins og t.d. Sofya
Kulaeva, sem stjórnar einni af
„hjónavígsluhöllunum” í Moskvu.
Sagöi hún aö starfsmennirnir reyndu
að hafa augun opin fyrir „líklegu
vandamálafólki” þegar sótt væri um
vígsluleyfi.
— Viö reynum aö telja þeim hug-
hvarf, sérstaklega ef hjónaefnin eru
afar ung og virðast óþroskuö, segir
hún. — Ef okkur líst illa á þetta reyn-
um viö aun.k. aö fá þau til að bíöa í
nokkra mánuði.
Sérfræðingar telja aö það verði þó
langt aö bíða þess að unnt veröi aö
ræða þessi mál opinskátt og hrein-
skilnislega í Sovétríkjunum. Einnig
álíta þeir aö þaö þurfi aö grípa til
ýmissa hagnýtra ráöa tii að draga úr
þessari þróun. Eins og t.d. aö
minnka húsnæðisekluna sem gerir
hjónabandiö svo f reistandi fyrir ungt
fólk og hefja markvissa baráttu gegn
áfengissýki sem kemur svo mörgum
hjónaböndum á kaldan klaka.
(Reuter)