Dagblaðið Vísir - DV - 03.02.1983, Qupperneq 36

36
DV. FIMMTUDAGUR 3. FEBRUAR1983.
DÆGRADVÖL
Ástin þverr
og barsmíð-
ar aukast
- þegar eiginkonan aflar meiri
tekna en maðurinn
Hversu margar íslenskar f jölskyldur
gætu komiö sér þaki yfir höfuð, ef
karlinn einn ynni utan heimilis, en
konan annaðist verkefni innan stokks
eins og tíðkaðist fyrrum? Þær fjöl-
skyldur eru trúlega ekki mjög margar.
Satt að segja virðist ungu fólki veitast
nógu erfitt að eignast íbúðir þó að bæði
hjónin vinni utan heimilis og dragi ekki
af sér—það gerir hvort tveggja,
stanslaus og kerfisbundin skerðing
lifskjara síðan 1978 og ekki síður há-
vaxtastefna og verðtrygging lána.
Það er tangarsókn kvenna út á vinnu-
markaðinn, sem gerir okkur kleift aö
halda ennþá uppi sæmilegum lifskjör-
um almennt, hvað sem síöar verður.
Annað mál er það, að þessi tangarsókn
hefur dregið á eftir sér margháttaðan
vandamáladjöful; uppeldi bama hefur
stundum verið látið sitja á hakanum,
fjölskyldan hefur gliðnað sundur
vegna vinnuálags og vanrækslu á
heimilinu, taugastreitan veldur
sundurlyndi og skilnuðum.
Bandarískir fræðimenn hafa vakið
máls á sérstökum vandamálum sem
upp spretta í f jölskyldum, þegar eigin-
konan hefur hærri menntagráðu eða
aflar heimilinu meiri tekna en hús-
bóndinn.
Siggi Sveins og Stína
Charlton Homung við háskólann í
Suður-Karólínu nefnir dæmi: Hann
Siggi Sveins stundaði námið af alúð og
eftir margra ára strit lauk hann
doktorsprófi í sagnfræði. Því miður
hefur þjóðfélagið enga sérstaka þörf
fyrir fleiri sagnfræöinga, svo aö Siggi
fær hvergi starf við sitt hæfi. Hann
reynir að hafa ofan af fyrir sér með því
að aka leigubíl, en heldur er hann
beiskur í lundu yfir skiptunum. Með
konu hans Stínu gegnir öðm máli; hún
tók verslunarskólann og fór að vinna í
banka, spjaraði sig býsna vel og þó aö
menntun hennar sé ekki ýkja mikil er
hún orðin deildarstjóri yfir viðskipta-
lánum í bankanum og gæti þess vegna
haldið áfram að hækka í tign á þeim
vettvangi.
Þaö er skiljanlegt aö stráknum
sámi, segir Homung. Hann hefur lagt
hart að sér og uppsker næstum ekkert,
en svo hlýtur hans heittelskaða umbun
langt umfram erfiði — það er honum
tvöfaldur skellur.
Fólskuframferði
Nú myndu margir álykta aö Siggi
Sveins megi þó vel við una aö konan
skuli spjara sig og draga björg í bú af
slíkum krafti, en reyndin er nú önnur.
Rannsóknir gefa heldur dapurlega
mynd af þess konar hjónaböndum:
hjónin ástunda hvers kyns fólskufram-
ferði hvort gagnvart öðru, svívirða
makann, bölva og ragna, fara í fýlu,
kasta hlutum og brjóta húsmuni. Þeg-
ar konan gegnir opinberu embætti eða
starfi framkvæmdastjóra er meðal-
fjöldi meiriháttar ofbeldisverka á
heimilinu, með hníf eða byssu, 1,78 á
DÆGRADVÖL
UFSHÆTTIR
Baldur Hermannsson
ári, en aðeins 0,04 þegar bóndinn gegn-
ir slíkumstörfum.
Homung hefur rannsakað og fylgst
með heilsufari 1038 karlmanna um
langt skeið, og hann hefur komist að
þvi aö körlum er ellefu sinnum hættara
við andláti af völdum hjartasjúkdóms,
þegar þannig háttar í f jölskyldunni, að
konan spjarar sig betur en karlinn.
Þessir hjaríasjúkdómar komu til af
streitu, sem eiginkonurnar ollu mönn-
um sínum með ýmiss konar sálrænum
yfirgangi, segir Homung. Hann getur
þess einnig, að því hærri stööu sem
eiginkonan gegni miðað við stöðu
mannsins, því hættara sé honum við
andláti á tilteknu timabili.
Ástinni hrakar
Rannsóknir hafa einnig sýnt að ást-
inni hrakar og kynlífið þverr þegar
eiginkonunni vegnar betur en bóndan-
um. 17% slíkra eiginmanna kváðust
ekki hafa notið samfara mánuöum
saman, en aðeins 7% annarra eigin-
manna kvörtuðu yfir slíku vandræða-
ástandi. Eiginkonurnarstaðfestuþetta
atriði, og kom í ljós að þær hafa mun
sjaldnar samfarir en kynsystur þeirra
í „venjulegum” hjónaböndum.
Þær rannsóknir sem hér er vísað til
voru allar gerðar í Bandaríkjunum, og
þó að ýmsu sé öðmvisi farið í Breið-
Étude de Lignes heitir þessi mynd og mœtti kannski útleggjast,, Við rýnum
i drættina". Höfundur hennar er beigískur, Jean-Marie Koob að nafni, og
hefur hlotið alþjóðlega viðurkenningu fyrir list sina.
holti og New Jersey, þá er eins víst aö
sömu áhrifa gæti hérlendis, þó að það
hafi ekki verið kannað ennþá.
En getum við vænst þess aö þau við-
horf sem rannsóknirnar benda ótvírætt
til muni líða undir lok eftir því sem
konurnar sækja fastar á í atvinnulíf-
inu? Betur að svo væri, en aðrar rann-
sóknir benda því miöur til hins gagn-
stæða. Jane Daniels við Purdue há-
skóla upplýsir þær niðurstööur, að
æskan líti ennþá sömu augum stöðu
kynjanna á heimilinu og tíðkast hefur
til þessa og því sé ekki von stórra
breytinga í þessum efnum.
-Carin Rubenstein/
Psychology Today/BH.
Lífsmark í Ijósmyndun
—alþjóðleg sýning í Norræna Húsinu
Félag áhugaljósmyndara á þrítugs-
afmæli um þessar mundir og vonandi
hrista þessi ágætu samtök af sér slenið
á þessum tímamótum, því satt best að
segja hefur vegur þess fariö heldur
dalandi á hinum seinni ámm. Félagiö
ætlar að gera sér og öðrum afmælið
eftirminnilegt með ljósmyndasýningu
í Norræna húsinu. Hún hefst á laugar-
daginn kemur og stendur eina viku, og
við hittum fyrir formann félagsins,
Svavar G. Jónsson önnum hlaöinn;
hann var að skrásetja og flokka og
haska af þeim undirbúningi sem viða-
mikil listsýning útheimtir.
— Er þessi sýning tU marks um
nýjan lífsþrótt í félaginu, Svavar?
Manni hefur fundist þetta dálitiö dauft
hjá ykkur undanfarið.
„Við héldum síðast sýningu fýrir
hálfum áratug og þaö er náttúrlega
-<----------------------
„Nú svo er blaðasalinn alltaf
góður," sagði Svavar Jónsson, for-
maður Fólags áhugaijósmyndara og
lögregluþjónn að starfi. Myndin er
tekin á gamla Pentaxinn hans, án
Ijósmœlis og nýjustu tækni, „en
þetta tæki skilar mór nánast öllu
sem óg þarf," sagði eigandinn
hróðugur. MyndBH.
óhæfilega langur tími miUi sýninga.
Það var bara innlend sýningogsumum
fannst við ekki nógu haröir að vinsa úr,
en þessi sýning sem við erum með
núna er alþjóöleg; þaö hafa fjölmargir
útlendir ljósmyndarar sent okkur verk
á sýninguna, nærri 30 held ég. Eigin-
lega væri við hæfi að halda félags-
sýningu árlega og alþjóölega sýningu
þriðja hvert ár. Já, ég held það megi
segja, að þessi sýning sé tU marks um
fjörkippífélaginu.
— Hvað senda útlendingamir marg-
armyndir?
,,Um það bU 75 myndir. Þær eru
auðvitað misjafnar eins og gengur, en
þama em frábærar myndir sem hafa
verið á stómm sýningum úti í heimi.
Ég er alveg sérstaklega hrifinn af
Finnunum, svona okkar á mUU sagt,
en þarna eru myndir frá Spáni, Belgíu,
Þýskalandi og Frakklandi og víðar
að.”
— En íslensku ljósmyndaramir?
„Það eru um það bU 20 Islendingar
sem hafa sent okkur myndir í keppnina
og verða það samanlagt um 50 myndir
frá þeim. Þaö er auövitað eitt aðal-
markmið félagsins að sýna hvað
félagsmennirnir geta, þegar þeir taka
á honum stóra sinum, en ég held þaö sé
lífsnauðsynlegt fyrir okkur að fá líka
útlendar myndir, til þess að sjá hvað
þeir em að gera erlendis og hvernig
þeir gera það.”
— Eg man eftir því þegar ljósmynd-
ari nokkur hélt hér sýningí fyrir fáein-
um árum, aö þekktur myndlistargagn-
rýnandi vildi ekki aUs kostar una því
að ljósmyndalistin væri lögð tU jafns
við aðra myndlist. Nú kom það hins
UOSMYNDUN
vegar fram í sjónvarpsþáttum
Snowdons lávarðar um ljósmyndun, að
þessi listgrein hefur skapað sér sess
sem enginn marktækur gagnrýnandi
véfengir lengur — en hvemig stendur
eiginlega á þrautseigju þessara for-
dóma?
„Eg held að teiknarar og málarar
hafi nú frá öndverðu haft hom í síðu
þessarar greinar, því að þeir vora
margir uggandi um sína atvinnu.
Síöan hafa gagnrýnendur öllum stund-
um verið menntaðir í sögu málaralist-
ar og teikningar, en ekki ljósmyndun-
ar, og ég býst við því að það sé aðal-
skýringin á þessari óvUd sem sumir
virðast ennþá bera til ljósmyndaUstar-
innar.”