Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.1983, Blaðsíða 20

Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.1983, Blaðsíða 20
20 DV. LAUGARDAGUR12. MARS1983. Sérstæð sakamál Sérstæð sakamál Sérstæð sakamál Snúðu ehhi hahi í reiðan heppinaut Flestir moröingjar veröa aö leika einhvern tíma á ævi sinni. Þaö er eins ljóst og aö þeir veröa aö fela ódæði sitt á bak viö grímu. Líklega heföu flestir morðingjar getaö oröiö góöir leikarar. Hjá Richard Prince var þaö öfugt. Hann var leikari en varö moröingi. Hann var lítill og þéttvaxinn Skoti meö ræktarlegt yfirskegg. Faöir hans var landbúnaöarverkamaður og móöir hans upplýsti síðar aö hann heföi orðið dálítiö skrítinn í höfðínu eftir aö hún gleymdi honum dag nokkurn úti x brennandi sumarsólinni. Hann gekk í skóla í Dundee. Því næst var hann í fáein ár sviðsmaöur viö leik- hús staöarins. Hann dvaldist um skeiö í Lundúnum þegar hann var sautján ára eöa 1875. Glysveröld West End leikhúsanna hafði djúp áhrif á þennan leikhússjúka skoska ungling. En skömmu síðar var hann aftur kominn heim til hversdagsins í Dundee. Raunverulega veit enginn hvaö Prince gerði á árunum fram til 1887. Líklega hefur hann brotist gegnum lítil leiksviö Englands, þar sem ungur — og ódýr — elskhugi gat alltaf fengið eitthvaö aö starfa. Ariö 1887 var hann í föstu starfi í London viö Adelphi leík- húsiö. A þeim tíma var leikbúsíö þekkt fyrir vinsæl tilfinningastykki og fyrir aö hafa pariö Jessie Millward og William Terriss sem stjörnur. Þaö sló ekki á vinsældirnar aö þau voru einnig par í einkalífinu, meira aö segja pappírslaust. William Terriss var á þessum tíma einn af vinsælustu leikurum í Eng- landi. Hann haföi á yngstu árum sínum verið stutt tímabil í flotanum — honum fannst búningurinn svo glæsilegur. Hann varð þess þó fljótlega áskynja aö sjómannslífiö hentaöi honum ekki. Þá reyndi hann fyrir sér sem gullgrafari og kúreki í Ameríku og sem kinda- hiröír í Ástralíu og á Falklandseyjum. Fljótlega eftir aö Terris kom aftur til Englands vann hann umtalsverðan sigur sem áhugaleikari. 1871 fékk hann fyrsta alvöruhlutverk sitt sem Hrói höttur á Drury Lane þar sem leikin var ein af fjölmörgum uppfærslum á hetjum Skírisskógar. Gagnrýnendur voru himinlifandi yfir þessari glæsi- legu hetju sem haföi auk þess fagra og skýra rödd. Röddin var ásamt allri ásýnd hans, glæsilegum limaburði og næstum of laglegu andliti, ómetanleg eign hans. Hann var aöalaðdráttaraflið hvar sem hann lék. 1893 lék hann fyrir! Viktoríu drottningu í Windsor kastala og var eftir leikinn sleginn til riddara. Þetta var í fyrsta skípti sem leikari var heiöraður á þennan hátt. Arið 1895 umtumuöu hann og Jessie Millward allri Lundúnaborg meö leik sínum í tilfinningastykkinu „Hafnar- vitinn”. (Ungu elskendurnir liöþjálf- inn David Kingsley og ástin hans, Lína, eru strönduð á skeri í lok þriöja þáttar.) Oguð, viöerumglötuð.Eína (hrópar David Kingsley). Hertu Þig, Lína, þaö er um lífiö aö tefla. (Lína opnar fögur; augun með erfiðismunum og hvíslar:) Davíð, bjargaöu sjálfum þér, þú hefur krafta til þess. Nei, Lína (hrópar Davíö í örvinglan). Hafi guö gefiö mér krafta þá er þaö til aö bjarga okkur báöum! (Einmitt þegar öldurnar eru að umlykja þau kemur björgunarbátur í ljós. Elskendumir ungu sem vildu hætta lífinu hvor fyrir annan eru hólpnir.) Terriss og ungfrú Millward uröu upp frá þessu fast svíöspar og þau fóru oft í leikferðir út á land og einnig til Ameríku. Þegar fram liðu stundir komu þau sér upp snoturri íbúð viö Oxford Circus. Hann og kona hans voru kaþólikkar þannig að skilnaður var óhugsandi. Hún bjó í kyrrþey í / tilfinningastykkinu „Hafnarvitinn" stranda elskhugamir ungu, ungfrú Jessie Millward og William Terr- iss, á skeri. Ekki beinlínis klædd fyrir tilefniO myndi maður telja i dag. Þetta vinsæla sviOspar bjó einnig saman, fyrir opnum tjöldum og pappirslaust, utan sviOsins. ÞaO eyOilagði ekki vinsældir i London Viktoríutímans. Belford Park, West-London. Vinsældirnar urðu æ meiri. Hann kallaöi hana „Systu” og hún kallaði hann „Besta vin”. Þaö var hvergi dregið af í leikritunum sem þau léku í. Terriss var yfirleitt annaðhvort glað- lyndur hermaöur eöa sjómaður. I „Eitt af þeim bestu” (1895) er hann dæmdur af herrétti fyrir njósnir. Dómurinn er vitanlega byggöur á falskri ákæru. Viö trommuslátt er hann sviptur heiðurstáknum. Stööu- tákn hans eru rifin af einkennis- búningnum eitt af ööru. (Þetta var á þeim tíma þegar Dreyfuss máhö var í hugum manna.) I fögru andliti hans endurspeglast þær kvalir sem hann líöur. Þegar á aö rífa af honum heiöursmerkin hrópar hann: Stansið, þið getið tekiö nafn mitt, heiöurinn minn og líf mitt en þiö megið ekki taka Viktoriukrossinn minn! William Terriss var enn á þessum tíma karlmannlega og djarfa leiksviöshetjan þó aö hann væri farinn aö nálgast fimmtugt og notaöi gleraugu þegar enginn sá til. A sviöi var hann hinn óbugandi vemdari drottningar, fööurlands og kvenlegs sakleysis í voða. Ahorfendur elskuöu hann blint. Hann bjó þægilega með skilningsríkri konu og þremur fögrum börnum. Hann átti ástmey meö gott viðskíptavit og var í öllum aðal- klúbbum Lundúnaborgar. Þaö virtist ekkert geta varpaö skugga á gæfu har.s. Ariö 1897 átti aö halda upp á sextíu ára stjórnarafmæli Viktoríu drottn- ingar. Terriss haföi fyllt fimmtíu árin, en honum var fúslega trúaö þegar hann laug sig yngri. Jessie Millward var36. Richard Prince, sem áöur er getiö, var 39 en sagöist vera 32 ára. Hann átti ólíku fylgi aö fagna og hann var á barmi örvæntingar. Kvöldblöðin voru komin i götuna með aukaútgáfu klukkustund eftir hina blóðugu atburði. Þaö er ekki vitaö hvemig Prince og Terriss þekktust. Kannski geröist þaö þegar 1888 þegar Prince kom ungur og óþekktur til Adelphi leikhússins. Ef til vill tók Terriss hinn unga mann undir verndarvæng sinn, í upphafi aö minnsta kosti. Þaö gengu einnig sögur um aö Terriss hafi látiö fleygja þessum samanrekna Skota á dyr þegar hann kom meö ókurteislegar athuga- semdir um hinn fræga velgjöröarmann sinn. Síöan var sagt aö Terriss, til aö bera smyrsl á sárin, heföi komið því í kring aö Prince fengi bætur þegar hann var atvinnulaus. Hann beitti einnig áhrifum sínum þegar átti aö velja í hlutverk fyrir landsbyggðar- leikferðir. En landsbyggðarleikstjórarnir áttu í miklum brösum viö Prince. Einn þeirra réö Prince í október 1897 fyrir 25 shillinga á viku. En Prince var fljót- lega rekinn. Hann var „óvenjulega óhæfur viö æfingarnar og var fárán- legur í ofleik sínum. . . gat ekki munaö línurnar í aumustu aukahlutverkum. O, jæja, þá á ég tvo óvini, sagöi Prince, þegar hann frétti af uppsögninni. Hinn óvinur hans var William Terriss. Á þessum tíma var Prince ekki spar á hótunarbréfin sem hann sendi ýmsum leikstjórum sem höföu „gabbaö hann tíl ráðningar til þess síöan aö fleyta sjálfir rjómann af gróðanum”. „Hverjir þykist þér vera sem þorið að gabba hálending? ” Eftir köstin komu ákafar afsökunar- beiðnir en vinsældir hans fóru mjög dvínandi meöal leikhúsfólks. I búningsherbergjunum var hann kallaöur brjálaöi Richard og menn hans orðnir þrautleiöir á æöisköstum hans sem komu í veg fy rir frama hans. Prince þjáöist af óheppilegri rit- þörf. Hann sendi ókjör af bréfum til starfsfélaga, til blaðanna, meira aö segja til konungshallarinnar. Hann skrifaði einnig ljóö og leikrit sem voru álíka mikiö rugl og annað sem hraut úr penna hans. Leikrit sem hét Ottó greifynja sendi hann óbeöinn til leikara sem nefndist Fred Terry. Þegar handritiö var ekki endursent sendi hann póstkort meö þessum boðum: „Sir, skiliö vinsamlegast „Ottó greifynju” tafarlaust. Vanti yöur peninga get ég ef til vill hjálpaö. Terriss, páfinn og Scotland Yard! Þér fáiö svar mitt eftir viku. Richard Prince. Prince leitaöi oft hugsvölunar meö því aö fara í kirkju. Einkalíf hans hlýtur að hafa verið óhamingjusamt. Hann fór aö vinna víö málmsteypu í Dimdee en samverkamenn hans stríddu honum vegna þess aö hann sagöist „viökvæmur”. Þeir svöruöu því til aö hann væri sjúklega afbrýöi- samur. 1895 stökk hann í Regents kanal en gætti þess þó aö drukkna ekki. Maður verður að fara vel meö sig þegar maöur kemur úr fegurstu fjöl- skyldu í Skotlandi, sagöi hann. í nóvember 1897 var Prince þó kominn í alvarleg vandræði. Hann var aftur oröinn atvinnulaus og fékk hóf- legar bætur, líklega fyrir tilstilli Terriss. Hann bjó á litlu gistiheimili viö Viktoríustööina. Þaö kostaði 4 shill- inga á víku, en heimilisstýran lækkaöi upphæðina niöur í 3 shillinga. Hann var búinn að veðsetja allt nema fötin sem hann var í. 9. desember tók hann viö sínum síðustu bótum. Mánudaginn 13. nóvember reyndi hann að fá frímiða í Vaudeville The- atre meö því aö sýna nafnspjald sitt í miðaafgreiðslunni. A því stóö: Richard Prince, Adelphi leikhúsiö. Þegar hann varð aö viðurkenna að hann væri hættur aö leika viö leikhúsiö fékk hann engan miöa. Hann sagöi því næst aö hann ætlaöi aö segja Gatti leik- stjóra frá þessari óforskömmuöu meö- ferö á sér. Gatti þessi var leikstjóri í Vaudeville og Adelphi leikhúsunum. Hann fékk ekki inngöngu í Adelphi leikhúsið heldur, en þar fékk hann nákvæmar upplýsingar hjá dyraveröi um þaö hvenær Terriss kæmi og færi. Næsta kvöld heyrði ungfrú Millward háværar raddir frá búningsklefa Terriss. Prince haföi sloppiö inn. Hún spuröi síöar Terriss hvort eitthvaö væri aö. Hann neitaði því en bætti því þó viö aö þessi maður væri farinn aö fara í taugarnar á sér. Miövikudags- kvöld heímsótti hún aftur búningsklefa Terriss. Hún haföi á tilfinningunni að eitthvaö væri aö. Hún haföi haft martröö, dreymt aö Terriss heföi hnigið látinn í faöm hennar. Terriss gaf lítið út á þetta, en gaf henni úr sitt meö vangamynd hennar í lokinu þegar hún baö um þaö. A öörum staö í Lundúnum yfirheyröi heimilisstýran frú Darby hinn skoska leigjanda sinn um hvenær hann ætlaði aö borga húsaleiguna. Hann sagöist eiga von á ábyrgöarsendmgu. Þaö kom aö sönnu póstur til Prince fimmtudaginn 16. desember. En þaö var frá leikarasambandinu og skýröi frá því aö hætt yrði að greiöa honum bætur. Riehard Prince var fullkom- lega auralaus, hann var svangur og honum var kalt þegar hann gekk í síðasta sinn til West End. Hann mætti af tilviljun fóstursystur sinni og betlaði af henni peninga. Hún vildi „heldur sjá hann dauöan í rennusteininum en aö

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.