Dagblaðið Vísir - DV - 18.07.1983, Blaðsíða 6

6
DV. MANUDAGUR18. JULI1983.
Verðlaunahafar maímánaðar:
„Nokkurra daga feröalag fyrir
verð einnar kristalsskálar”
„Að halda bókhald er oröiö mér jafn-
eölilegt og sjólfsagt og aö boröa og
sofa,” sagði Dóra Magnúsdóttir þegar
viö hittum hana að máli. Erindið var
aö afhenda henni verölaun i heimilis-
bókhaldinu fyrir' maímónuö. Seðill
hennar og manns hennar, Guðmundar
Magnússonar, var dreginn úr aðsend-
um seðlum fy rir þann mónuö.
Dóra valdi sér teppi ó ganginn og
forstofuna fyrir verðlaunaupphæðina.
Teppið var keypt i versluninni Teppa-
landi.
Það er Dóra sem sér algerlega um
bókhaldið á heimilinu. Hún sagðist
setjast niður á hverju kvöldi, fó sér
kaffisopa, og færa til bókar allt það
sem keypt hefði veriö. Aðeins einu er
haldiö utan við, bílnum. Um hann sér
Guðmundur alveg og færir ekki til bók-
ar. Bókhald hefur Dóra haldið fró því
aö hún byrjaöi að búa órið 1944. Einnig
hefur hún haldiö dagbók fró því tveim
árum fyrr, órið 1942. Á hverjum degi
hefur verið fært inn hvemig veðrið
var, hvað gert var og hvert farið. Eg
spurði Dóru aö þvi hvort þetta væri
ekki tímafrekt.
„Nei, það þarf engan tíma. Þetta er
ekki meira verk en að fá sér kaffisopa.
Eg hef alltaf tima á kvöldin og ég held
að það hafi raunar allir. Það sem mest
slitur fólki nú ó dögum er hins vegar
umhugsunin um sífellt timaleysi.
Mönnum finnst þeir hafa svo óskap-
lega mikið að gera að þeir gefa sér ekki
tíma til neins.”
Dóra segist vera Borgfirðingur í all-
ar ættir. Hún hefur búið í Reykjavík
síðan 1944. Lengst af vann hún ein-
göngu innan heimilisins enda með tvær
dætur og oft gestkvæmt. „Það var al-
gengt aö hér boröuðu sex manns í
kvöldmat,” segir hún. Á síöari árum
hefur hún hins vegar gerst sjólfstæður
atvinnurekandi eins og hún orðar það
brosandi. Hún tekur til fyrir konur sem
hún þekkir og fær ögn greitt fyrir. „Eg
er ekki að þessu peninganna vegna.
Heldur til þess aö hjólpa fólki og gera
eitthvað,”segir hún.
Sund er hennar líf og yndi. Á hverj-
um morgni gengur hún úr Hlíðunum
inn í Laugardalslaug og er komin
þangað þegar opnað er, 20 mínútur yfir
7. „Eg er í sjö-hollinu i pottinum,” seg-
ir hún. Oft gengur hún til baka líka en
stundum keyra hana ýmsir vinir
hennar úr pottinum. „Það er ekkert að
ganga þetta. Eg er svona 15—20 mínút-
— Dóra Magnúsdóttir tekin tali
Dóra með þrítuga heimllisdagbók. Arið 1953 kostaði mjólkurlítrinn 2 krónur og 70 aura. Eina vikuna var keypt sæl-
gæti fyrir eina krónu. Heildarútgjöldln fyrir árið voru heldur ekki nema rúm 23 þúsund.
DV-mynd Bj. Bj.
hef til þess aö heyra í og hitta fugla,
njóta kyrrðarinnar og vera ein með
sjólfri mér.”
Auðveldara nú
Eg spurði Dóru að því hvort auðveld-
ara væri að lóta enda nó saman nú en
þegar hún hóf búskap.
„Jó, þvi þó var það virkilega erfitt.
Aðstæður hafa mikið breyst og fólk
gerir meiri kröfur núna. Við gamla
fólkið gerum ekki mikiar kröfur. Við
eigum allt af öllu og þörfnumst einskis.
Áður fyrr höföum við hreinlega ekki
efni á hlutunum og þaö varö vani að
veita sér þó ekki. En unga fólkiö nú á
dögum hlýtur aö hafa þaö erfitt. Þaö
gerir aörar kröfur. Matarkaupin eru
ugglaust stærsti og dýrasti liðurinn hjó
þvi. Það boröar ekki saltfisk þrisvar í
viku eða annað sem ódýrt er. Þaö hlýt-
ur að vera hrikalegt fyrir þetta fólk að
ur. Þetta er líka eina tækifæriö sem ég lóta enda ná saman.”
Dóra dró fram 30 ára gamla heimil-
isdagbók sem forvitnilegt var að
skoða. Þar sóst aö þá hafði maturinn
kostað 11.133 krónur og 22 aura fyrir
árið. Heildarútgjöld fýrir árið voru
23.115 krónur og 9 aurar. Maturinn var
sem sagt alveg um helmingur. Ekki
sagöist Dóra muna hvað Guðmundur
hafði í laun þetta árið. En hún mundi
það glögglega að óríð 1946 voru launin
1300 krónur á mánuöi. Þar af fóru 700 í
húsaleigu og voru 3 ár greidd fyrir-
fram. Þau árin vann Guðmundur hjá
símanum. Eins og menn gera enn en í
dag reyndi hann að auka hið lóga mán-
aðarkaup með mikilli eftirvinnu.
Hugsafl um tilganginn
Eg spurði Dóru að þvi til hvers hún
væri að þessu bókhaldi. Hvort hún teldi
að því eitthvert gagn.
„Tilgangurinn er að vita í hvað pen-
ingarnir fara. Þeir hreinlega hverfa og
ég fer að hugsa um það í hvað þeir hafi
farið. Eina leiðin til þess að vita það er
að skrifa það niður, allt saman. Þá er
þetta alveg á hreinu.
Eg hugsa líka aö eitthvað sé hægt aö
spara með þyí. Mest sparar maöur
hins vegar með þvi að hugsa ævinlega
óður en eitthvað er keypt hvort það sé
nauösynlegt. Eg er stundum búin að
taka einhven hlut úti í búð þegar ég fer
að hugsa umþað hvað ég ætli eiginlega
að gera viö hann. Og j)á fer hann oft í
hilluna aftur. Kannski er það í undir-
meðvitundinni að nú þurfi ég aö skrifa
þaö niður aö ég hafi eytt þessum og
þessum peningum í óþarf a.
Það eru svo ótal margir hlutir sem
fólk telur sig þurfa í dag sem það hefur
ekkert við að gera. En þetta eru dauðir
hlutir sem eru svo lítils virði. Fólk at-
hugar ekki hvaö er hægt að veita sér á
andlega sviöinu fyrir sömu upphæð. Til
dæmis er hægt að ferðast, jafnvel í
nokkra daga fyrir sama fé og ein krist-
alsskál kostar. Skól sem síöan er sett
inn í skáp og ef til vill aldrei notuð.
Fólk fær svo miklu meira út úr ferða-
lögum til dæmis en svona skál,” segir
Dóra.
Hún veit hvað hún syngur þvi að é
sínum tæplega 40 búskaparárum hefur
hún vanið sig á að vera ón hluta sem
flestir telja þó sjálfsagða. Aldrei hefur
hún til dæmis eignast kæliskáp. Eg rak
upp stór augu þegar hún sagði mér það
og spuröi hvemig hún heföi farið að.
„Ég hef komist afskaplega vel af.
Þar sem ég hef búið hefur reyndar ailt-
af verið köld geymsla. Og ef hún hefur
ekki dugaö hef ég sett matinn í kassa
út ó tröppur. Dætur mínar fóru að suða
í mér fyrir nokkrum árum að kaupa
mér isskáp. En ég hef ekkert við hann
að gera. Hjó mér hefur aldrei
skemmst matur vegna þess að kælingu
hafi skort. Við tvær manneskjumar
þurfum orðið þaö lítið aö fyrst ég hef
komist af öll þessi ár ón ísskóps fer ég
ekki aö kaupa hann héöan af. Það tek-
urþvíekki.”
Keypt inn mánaðarlega
Einn munað hefur Dóra þó veitt sér
hin siðari ór. Hún ó frystikistu. Hana
reynir hún að fylla eftir því sem unnt
er ó hverju hausti. Þá er tekið slátur og
kjöt keypt i heilum skrokkum. Mánað-
arlega er síöan verslaö nær allt sem
þarf til heimilisins. Þá er farið í Hag-
kaup á Laugaveginum, keypt inn og
haldiö heim aftur, meö strætisvagni. A
milli er síðan keypt mjólk þegar hana
vantar og einstaka sinnum brauð., Jíg
kaupi alltaf 25 kilóa poka af kartöflum
á haustin og ef ég kemst í nýjan og
góðan fisk kaupi ég slatta af honum,”
segirDóra.
Þau Guömundur hafa alla sina tíö
leigt. Þau keyptu sér fyrsta bílinn árið
1963. Eg spurði Dóru að þvi aö lokum
hvað þau gerðu viö peningana sina úr
því að þeim væri ekki eytt í mat og ekki
í tilgangslausa hluti.
„Við leggjum þó inn ó banka til elli-
áranna. Þar rýrna þeir auövitað og
verða að engu. En þetta er það eina
sem við getum gert. Það lifir enginn af
ellilaununum einum saman. Eitthvaö
örlitið verður maður að eiga til viöbót-
ar,”sagðihún. -DS.
Bfanda frá Blöndubökkum
Drykkur sem nefnist Blanda er ný-
lega kominn á markað hér fyrir sunn-
an. Aður var hann farinn að fást á
Norðurlandi. Þrátt fyrir nafnið er
drykkurinn hvorki hugsaöur fyrst og
fremst til að blanda meö annan vökva
né er hann úr hinu mikla fljóti Blöndu.
Hann er hins vegar framleiddur á
bökkum fljótsins, úr hreinu og tæru
húnvetnsku lindarvatni og appelsinu-
safaþykkni frá Brasiliu.
Mjólkursamlagiö á Blönduósi sér um
blöndunina á Blöndunni. Skip koma
siglandi beint á Blönduós með fryst
þykknið sem síðan er þynnt með vatni
þar til fæst gómsætur appelsínusafi.
Hann er siðan fluttur vitt og breitt um
landiö.
Umbúðir eru skemmtilegar og á
þeim nákvæm lýsing bæði á innihald-
inu og næringu þess. Verðið er lægra en
á öðrum ávaxtasafa. Hver lítri kostar
29,95 krónur i Hagkaupi.
-DS/DV-mynd Þó.G.
Blandan er töluvert mikið ódýrari en
annar appelsinusafi.
DV-mynd GVA.

\« VAUV, '

lireinn
appeisinu
safi
1 lítri
G«ymísf í kmií
vffl

hreínn
appeisinu
safi
1 fítri
G*ymí*t í kmi f
víöO~$*C

appeisinu
safi
1 iítri
í kmU
Mikill verömunurá
hreinsuöu bensíni
ogkveikjarabensíni
— þótt í raun sé um sama hlutinn að ræða
Þorbergur hringdi og vildi vekja
athygli ó hversu dýrt kveikjaraben-
sin væri. Nefndi hann sem dæmi að
125 ml af Ronsonoil kostuðu 76 kr. i
verslun en bensinlítrinn rúmar 20
krónur. Fannst honum einkennilegt
hversu miklu dýrara kveikjaraben-
síniö væri en bilabensínið.
Fyrirtækið í. Guðmundsson flytur
inn Ronsonoll kveikjarabensínið og
þar fengum við þau svör aö ofan á
innkaupsverðið kæmi 30% vörugjald
og 80% tollur, fyrir utan 23,5% sölu-
skatt í smásölu. Ef söluskatturinn er
dreginn frá veröinu, 76 kr., lætur
nærri aö kveikjarabensíniö sé á 58
krónur.
Eftir því sem næst verður komist
er hreinsað bensin aðaluppistaöan í
kveikjarabenslni en þaö fæst í
apótekum. í apóteki Vesturbæjar
kosta t.d. 100 ml af hreinsuðu bensíni
24,90 enþaðsamsvararþvíaðl25ml
kosti 31,13 kr. Þetta verð er mun
lægra en á kveikjarabensininu en
inni í því er einnig söluskattur. Ef
hann er dreginn fró lætur nærri að
125 ml af hreinsuðu bensini leggi sig
á 23,81 kr. i apóteki. Þaö er rúmlega
150% ódýrara en samsvarandi magn1
af kveikj arabensíni.
Ástæðan fyrir því hversu hreins-
aða bensíniö er miklu dýrara en
venjulegt bílabensin er sú að hreins-
unin er kostnaöarsöm og mikið ná-
kvæmnisverk. Verður aö hita bensin-
ið upp í ókveðið hitastig og eima
þannig öll óæskileg efni i burtu.
Þó vildi Þorbergur vekja athygli ó
því hversu litið er af kveikjaraben-
sini í brúsunum fró Ronson. Sagöi
hann aö oft heyrðist greinilega þegar
brúsamlr væru hristir að þeir væru
ekkinemaréttrúmlegahálfir. -sa.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur