Dagblaðið Vísir - DV - 26.11.1983, Qupperneq 8

8
DV. LAUGARDAGUR 26. NOVEMBER1983.
Frjálst.óháð dagbiað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjó<-ar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P.STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 8AA11. Auglýsingar: SÍOUMÚLA33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla,áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLT111. SÍMI27022.
Sími ritstjómar: 86411.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍDUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblaö 25 kr.
Handarbök Hagvangs
Þrátt fyrir slæma reynslu af skoöanakönnunum Hag-
vangs hefur fyrirtækiö enn einu sinni komiö til skjalanna
með tíu þumalfingur og f jögur handarbök. Árangurinn er
sá, að forsætisráöherra er aö ástæöulitlu ákaflega glaöur.
Hagvangur spuröi: „Ef kjaraskerðing getur haft áhrif
til lækkunar á verðbólgu, ertu þá sjálfur tilbúinn eöa ekki
tilbúinn, aö launahækkanir veröi ekki umfram það, sem
ríkisstjórnin hefur boðað á næstu 12 mánuðum?”
Spurning þessi brýtur flest lögmál um oröalag í vönd-
uðum skoðanakönnunum. I fyrsta lagi er hún grautar-
gerö, sem hinn spuröi getur hæglega misskiliö. Og í ööru
lagi er hún hreinlega leiöandi í hag ríkisstjórninni.
I spurningunni er tveimur innri spurningum ósvarað:
Hefur kjaraskeröingin áhrif til lækkunar á veröbólgu? Og
mun ríkisstjórnin sjá um launahækkanir á næstu tólf
mánuöum? Svona stór EF er ekki leyfilegt aö gefa sér í
skoðanakönnunum.
í heild lítur spurningin út eins og mafíutilboð, sem ekki
er hægt að hafna. Með tveimur EF-um er búin til aðstaöa,
sem hinn spuröi á sálrænt erfitt meö að svara með nei-i,
án þess aö telja sig hálfgerðan eiginhagsmunasegg.
Berum spurningu Hagvangs saman viö spurningu DV í
fyrra mánuði: „Ertu fylgjandi eða andvígur efnahagsaö-
geröum ríkisstjórnarinnar frá í júní?”. Þessi síöari
spurning er einföld og auöskilin. Hún kallar ekki á annaö
svarið umfram hitt.
Meö því aö heimila óprúttnum forsætisráöherra að nota
villandi tölur úr flókinni og leiðandi spurningu hefur Hag-
vangur lagt stein í götu skoöanakannana og gert hinum
erfitt fyrir, sem stunda slíkar kannanir af alvöru.
Skoðanakannanir eru vandasöm vísindi, sem útilokaö
er aö umgangast eins og fíll í glervörubúð, svo sem Hag-
vangur hefur gert. Það tekur skamman tíma að eyði-
leggja álit og traust, sem aðrir hafa byggt upp á löngum
tíma.
í þjóðfélaginu eru valdahópar, einkum í stjórnmálum,
sem vilja skoðanakannanir feigar. Þeir vilja skipuleggja
þær meö lagasetningu og banna þær í sumum tilvikum.
Þessir aöilar munu nú fara á kreik á nýjan leik.
Hagvangur hefði gjarnan mátt reyna aö læra dálítið af
niöurstöðum skoöanakannana þriggja aðila fyrir
alþingiskosningarnar í vor. Þá reyndist fyrirtækiö hafa á
bakinu niöurstöðu, sem var lengst frá úrslitum kosning-
anna.
Auövitað var niöurstaða skoðanakönnunar DV fyrir
kosningarnar í vor sú hinna þriggja, sem kom langsam-
lega næst úrslitum kosninganna. Enda var þar að baki.
f jórtán ára reynsla í slípun aöferðafræöi slíkra kannana.
Á þessum fjórtán árum var smám saman unnt aö
byggja upp traust almennings á skoðanakönnunum. Réö
þar miklu, hve nálægt kosningakannanir reyndust vera
úrslitum eftirfylgjandi kosninga. Nú taka menn almennt
mark á könnunum.
Þess vegna er hart aö sjá fílinn ryðjast inn í glervöru-
búðina undir fínu nafni hagfræöinnar og fara aö brjóta
verömætt glerið, til þess eins að forsætisráðherra
ímyndaði sér, að 65% þjóðarinnar telji hann á réttri leið.
Tíu þumalfingur og fjögur handarbök eru ekki vænleg
til árangurs í skoðanakönnunum, jafnvel þótt.tölvur séu
hafðar til aðstoöar. Þegar þvæla er sett inn í tölvur,
kemur þvæla út, íslenzkum vísindum til varanlegs tjóns.
Jónas Kristjánsson.
IJt nr þokuiml
Hann kom mér að óvörum, út úr
þokunni, eins og uppvakningur sem
ofsækir myrkfælið barn sér til
skemmtunar. Þaö mótaði fyrir
lágvöxnum, breiðum skrokk í þok-
unni og skein í hvítar, breiðar tennur
um leið og hás rödd hvíslaði: —
Sælinú, og hvernig hefurðu það,
gamli.
Mér er illa viö það að vera kallaöur
„gamli”. Þaö kemur aö því nógu
snemma samt! En ég komst ekki
undan. Hann hafði lagt hönd á öxl
mér eða, réttara sagt, faliö vinstri
öxl mína í lófa sér. Meðan hann hristi
mig til ítrekaði hann spuminguna
með sínum glaðlega dólgshætti og
spurði um leið, hálfhlæjandi, hvort
ég væri nokkuö að flýta mér.
— Nei, e-ekkert sérstaklega,
svaraði ég. — Eg skrapp bara út eftir
sígarettum. Mér liggur ekkert á,
svosem.
— Gott!
Mér kólnaði þegar hann dró mig
upp að húsvegg þar sem hann sleppti
af mér tökunum og hallaði sér upp aö
veggnum. Hann stakk þó höndunum
ekki í frakkavasana svo mér var
ekki óhætt að hlaupast á brott. Hann
myndi hremma mig áöur en ég
kæmist þrjú skref út í þokuna. Þetta
átti greinilega aö verða löng ráð-
stefna.
— Þetta er nú ljóta tíðarfarið,
sagði ég og skimaði vondaufur út í
þokuna.
— Tíöarfarið, rumdi í honum eins
og hann skildi ekki almennilega hvaö
ég væri aðfara.
— Já, þeir spá því að þokan þykkni
meökvöldinu.
— Hvaö ætli þessir veðurfræöingar
viti!
Olafur B. Guðnason
— Nú, Málfundafélagið Eindrægni,
auðvitað. Fylgist þú ekki með?
— Ekki nógu vel. (Annars hefði ég
séð þig fyrir og komist undan, bætti
ég viðíhuganum.)
— Nú, þeir ætla aö stofna mál-
fundafélagiö, þessir stjómarand-
stöðufírar.
Hann hló jökulkalt og ég skimaöi
andliti hans og ég sá andlit hans og
kok greinilega.
— Svo samþykkja þeir einróma
ályktun fundarins! „í'undur
Málfundafélagsins Eindrægni
ályktar að ríkisstjómin sé vond. Þaö
finnst fundinum slæmt því Islending-
ar eiga skilið að hafa góöa ríkis-
stjórn.”
Hann hallaði sér fram og pírði
augun. Eg reyndi að láta eins og
ekkert væri.
— Manstu málfundina í skólanum í
gamla daga? Þá var nú gaman. Eng-
ir tveir ræðumenn sammála og aöal-
sportið aö rugla þá með frammíköll-
um og bréfskutlum. Manstu þegar ég
fékk stelpuna til þess að gráta?
Eg mundi það svosem þó ég vildi
ekki viöurkenna það.
— Eg veit svosem ekki hvað þessar
pissudúkkur eru að vilja upp á dekk.
Menntamenn og láglaunafólk! Það
varþá!
Tii skýringar má geta þess að hann
er háskólamenntaöur, hefur aldrei
unniö á sjó, þó hann tali gjarna um
„dekk”, og fær sultarlaun í starfi
sínu. En hann myndi frekar deyja en
viöurkenna að hann eigi samleið meö
„pissudúkkunum”. Að öðru leyti er
er hann ópólitískur og kýs Sjálf-
stæðisflokkinn.
— Hvaöa vit er nú í því að stofna
svona málfundafélag? Hver heldur
þú að nenni á málfundi þegar allir
eru sammála? Engin frammíköll,
engar skutlur. Ekkert!
— Ætli þetta eigi ekki að verða
samstarfsgrundvöllur.....
— Þarna sérðu! Samstarf, alltaf
samstarf. Svei mér þá ef ég fer ekki
á fund hjá þessum andskotum og
Það var fyrirlitningartónn í rödd
hans. Þrátt fyrir meðfædda bjart-
sýni mína og trú á vísindin og tækn-
ina fylltist ég örvæntingu.
— Ætlar þú ekki að ganga í
málfundafélagið?
Glott hans kólnaði enn um leið og
hann varpaði þessari spumingu
fram.
— Málfundafélag? Hvaða mál-
fundafélag? Ég veit ekki hvaö þú ert
aðtala um?
umhverfis í aukinni örvæntingu. Svei
mér þá ef þokan hafði ekki þykknaö
örlítið.
— Það verður nú meira málfunda-
félagið, maöur! Allir sammála.
Ræðumenn í löngum rööum sem for-
dæma ríkisstjómina. Þeir kjark-
mestu fordæma hana jafnvel
harölega ef þeir æsa sig virkilega
upp!
Hann hló svo hátt og hvellt aö
andartak sviptust þokuskýin frá
geri múður. Það verður að vera
mótatkvæði, fjandinn hafi það! Það
verður að vera f jör!
— Þú ert ekki pólitískur! Þú ert
bara skemmtanasjúkur!
— Hvar ertu? Komdu aftur
hingað, ég þarf aö tala meira!
En ég kom ekki aftur. Þokan
hafði þykknað og ég hugsaði með
mér, um leið og ég skundaöi í átt til
sjoppunnar, að veðurfræðingum
væri ekki alls vamað, þrátt fyrir allt.