Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.1984, Blaðsíða 2

2
DV. MIÐVIKUDAGUR 25. JANOAR1984.
Dómsmálaráðherra svarar fyrirspurn Stefáns Benediktssonar:
Sautján alvarlegar kærur
á lögregluna á sex árum
—skráningu kæra á hendur lögreglumönnum ábótavant
Jón Helgason dómsmálaráöherra
svaraöi á Alþingi í gær fyrirspurn frá
Stefáni Benediktssyni, þingmanni
Bandalags jafnaöarmanna, um kvart-
anir og kærur á hendur lögreglu vegna
meðferðar hennar á mönnum sem hún
heföi haft afskipti af. Fyrirspurnin var
borin fram fyrir jólaleyfi þingmanna
en ekki gafst tóm til að svara henni
vegna anna viö þingstörf.
Dómsmálaráöherra tók fram í svari
sínu aö skráningu kæra á hendur
lögreglumönnum væri áfátt hjá
lögreglustjóraembættum og myndi
ráðuneytiö setja reglur um þaö
hvernig aö þeirri skráningu yröi
staðið.
Fyrirspumin var í sex liöum og fara
spurningaraar og svör dómsmálaráð-
herrahéráeftir.
1. sp.: Hve oft hefur þaö gerst á sl. 10
árum, að lagöar hafi veriö
fram kvartanir eöa kærur
vegna meðferðar lögreglu á
mönnum sem hún hefur af-
skipti af? Eru til tölulegar
upplýsingar um slík atvik og
þá um eðli þeirra og afdrif ?
svar: Ekki liggja fyrir töiulegar
upplýsingar um fjölda eöa eöli
þeirra tilvika, þegar kvartaö
eöa kært er út af framkomu
lögreglumanna gagnvart
borgurum eöa viö meðferð á
mönnum sem hún hefur af-
skipti af.
Mjög tímafrekt yröi aö safna
saman slíkum upplýsingum,
og þær yrðu allsendis ófull-
nægjandi, þar sem skráning
kæra á sér ekki stað hjá
lögreglu nema varöandi
alvarlegri kærur. Ráöuneytiö
hefur fengið yfirlit um kærur
á hendur lögreglumönnum,
sem borist hafa Rannsóknar-
lögreglu ríkisins frá stofnun
hennar, þ.e. frá miöju ári
1977.
Samkvæmt því yfirliti hafa á
þessu tímabili og til ársloka
borist til Rannsóknariögreglu
rikisins 17 kærur þessa efnis.
Hafa þær nær allar veriö
sendar til ríkissaksóknara
eftir rannsókn.
Átta kært vegna haröræöis
á síðustu tveimur árum
Þá fylgir ennfremur yfirlit um kærur
á hendur lögreglumönnum í Reykjavík
á sl. 2 árum. Hér eru einungis greind
tilvik, þegar kært er út af likamlegu
harðræði. Hvoiki eru talin meö þau til-
vik þegar kært er út af ókurteisi eöa
móögandi framkomu eða andlegu
haröræöL Ekki eru heldur talin tilvik,
þegar kært er út af ólögmætri hand-
töku. I yfirliti Lögreglustjóra-
embættisins í Reykjavík segir:
„Hjá embætti Lögreglustjórans í
Reykjavík liggja fyrir upplýsingar um
átta mál frá árunum 1982 og 1983 þar
sem kvartað er eöa kært vegna harö-
ræöis, sem menn telja sig hafa veriö
beitta af lögreglunni viö handtöku.
Málin varða átta manns, tvö þeirra
sama manninn og í einu máli koma
tveir menn viö sögu.
I sjö þessara mála var um ölvunar-
atferli eöa óspektir aö ræða, fjórum
slagsmál og í einu meinta ölvun viö
akstur bifreiðar. I eitt sinn óskaöi
leigubifreiöarstjóri aöstoöar en i fimm
tilvikum var lögreglan kvödd að
veitingahúsi. Einn mannanna var
handtekinn undir stýri bifreiöar en
hinir sjö voru í eöa viö veitingahús.
Viö handtöku voru fimm færðir i
handjára og allir átta fluttir á
lögreglustöðina. I sex tilvikum voru
menn settir í fangageymslu og dvöldu
þar frá einni til tíu klukkustundir. Einn
mannanna var haföur í járaum í
fangaklefa.
Mar, rispur, eymsli og bein-
brot
Sex mannanna lýstu meiöslum er
þeir töldu sig hafa oröið fyrir af
völdum lögreglunnar.
Telja verður ljóst að þrír þeirra hafi
orðið fyrir meiðslum í vörslu lögregl-
unnar en óljóst hvort svo hafi veriö um
hina þrjá. Samkvæmt vottorðum
lækna voru meiðslin mar, rispur og
eymsli, einkum í útlimum, en einn
mannanna er talinn nefbrotinn og
annar meö brotiö bátsbein í hendi.
Tvö framangreindra mála voru send
Rannsóknarlögreglu ríkisins til meö-
feröar. Annaö þeirra var fellt niöur af
ríkissaksóknara en í hinu er rannsókn
nýlokiö og hefur þaö veriö sent ríkis-
saksóknara. Kröfur um skaöabætur
komu fram. Einu málinu iauk meö því
aö lögreglustjóri áminnti tvo lögreglu-
þjóna og baö viðkomandi afsökunar.
Athugun tveggja mála er lokiö og
munu þau send ríkissaksóknara til
fyrirsagnar innan skamms en þrjú mál
eru til frekari meöferðar hjá emb-
ættinu.
Athugun og rannsókn þessara mála
er í heild mjög umfangsmikil en fjöldi
manna hefur verið yfirheyröur. Er
tæpast unnt aö fá glögga mynd af
málavöxtum án þess að kynna sér
rannsóknina í heUd. 1 því sambandi
skal þá einnig bent á, sem áöur var aö
vikið, að rannsókn nokkurra mála er
enn ólokiö.
Aö lokum skal þess getiö til fróöleiks
aö á árínu 1982 gistu fangageymslur
lögreglunnar í Reykjavík 1919 einstakl-
ingar í 6357 skipti, 1700 karlar og 219
konur. Það sem af er þessu ári er f jöld-
inn mjög svipaður. Aö jafnaöi gista
flestir fangageymslur lögreglunnar
um helgar en þá eru oft 25—30 manns í
fangageymslunni yfir sólarhringinn.”
Skráning ófullkomin og flest
mál felld niður
2. sp.: Hve oft hefur farið fram rann-
sókn af slíku tUefni á sl. 10
árum?
svar: Því miður eru ekki til neinar
starfsreglur um skráningu
kæra og kvartana, og því eru
þær almennt ekki skráðar.
Nær undantekningarla ust fer
fram rannsókn á öUum klögu-
málum og kærum. Margar
kærur eru þess eölis, aö þegar
fyrstu upplýsinga hefur veriö
aflað, telst ekki tUefni til
frekari rannsóknar.
3. sp.: Hverjir hafa annast slíkar
rannsóknir?
svar: Lögreglan annast almennt
slíkar rannsóknir sem og
aörar rannsóknir. Samkvæmt
2. mgr. 38. gr. laga nr. 74, 1974
um meöferö opinberra mála,
á maöur sem telur sig sæta
ólöglegu haröræði af hendi
lögreglumanns, rétt á því aö
koma fyrir yfirmann
lögreglumannsins svo fljótt
sem kostur er, og bera fram
k vörtun fyrir honum.
Þaö eru því yf irmenn lögreglu
sem annast rannsóknir,
gjaraan æðstu yfirmenn hjá
hlutaöeigandi lögreglustjóra
eöa jafnvel hann sjálfur.
4. sp.: Hafa sUkar rannsóknir ein-
hvern tíma þótt gefa tUefni tU
aðgeröa af hálfu ákæru-
valdsins?
svar: Já, nokkrum sinnum hefur
rikissaksóknarí gefið út
ákæru á hendur lögreglu-
mönnum fyrir ónauðsynlega
valdbeitingu, en oftar hefur
hann þó feUt niöur þau mál,
þar sem lögreglumenn hafa
verið kæröir f yrir harðræði.
5. sp.: Hafa faUið dómar i slíkum
málum sem hér um ræðir?
svar: Já. Á sL lOárumhefur faUið 1
dómur í Hæstarétti og 1
dómur í héraði, þar sem
lögreglan var taUn hafa farið
út fyrir mörk nauösynlegrar
valdbeitingar. Auk þess má
greina frá öðrum hæstaréttar-
dómi, þar sem ríkissjóöur var
dæmdur tU greiöslu skaða-
bóta, er maður handleggs-
brotnaöi í höndum lögreglu.
Aö síöustu spuröi Stefán Benedikts-
son hvaöa ályktanir dómsmálaráö-
herra drægi af þeim upplýsingum sem
fyrir lægju um þessi mál. Jón HeJga-
son dómsmálaráðherra vitnaöi tU 38.
greinar laga um meöferð opinberra
mála þar sem segir að lögreglumenn
megi ekki beita sakaðan mann neins
konar harðræöi fram yfir það sem
nauösynlegt er til þess aö vinna bug á
mótþróa hans gegn lögmætum aö-
gerðum. Sagði hann óhjákvæmilegt aö
lögreglumenn þyrftu aö beita valdi
sínu, en ávaUt skyldu þeir hafa
framangreinda lagagrein í huga.
Jón Helgason sagöi síðan: Mjög
þýöingarmikiö er, telji maður sig
beittan órétti eöa óhagræði, aö hann
eigi þess kost aö bera fram kvörtun og
aö hann megi treysta þvi aö hún verði
rannsökuö fljótt og af óhlutdrægni. Þaö
eru vissulegar ágaUar á því að
lögreglan rannsaki sjálf kærur. Búast
má viö að getsakir komi fram um aö
lögreglumenn kunni að hagræöa eöa
leyna sönnunargögnum eða um sam-
tryggingu miUi lögreglumanna geti
veriöaöræöa.”
Jón sagði ennfremur aö skráningu
kæra af þessu tagi væri áfátt hjá
lögreglustjóraembættum landsins og
myndi ráöuneytiö innan skamms setja
reglur um þaö hvemig skrá skuli
kærur borgaranna á hendur lögreglu-
mönnum og benti hann á að mikUsvert
væri aö kærandi fengi upplýsingar um
lyktir rannsóknar á kæru sinni hjá
lögreglu. -OEF.
iar kraftur, gædi og styrkur
skiptir máli velur þú CHRYSLER
Nýbýlavegi 2 - Kópavogi - Sími 42600
Erum að fá 2 stk. Ramcharger SE árgerð 1984,
8 cyl., 318 ci, sjálfskiptur, aflstýri, aflhemlar,
læst drif, Royal SE innrétting.
Litir: svartur og koksgrár.
Ath.: Fáum aðeins 2 bíla.
Verð aðeins kr. 1.080.000,00
JÖFUR HF