Dagblaðið Vísir - DV - 18.06.1984, Blaðsíða 6

/ po r Tt.tt't t or rprnrn A nrt tt/t * M \fft
DV. MÁNUDAGUR18. JUNI1984.
Neytendur
Neytendur
Neytendur
Neytendur
ÞatJ er eftirsóknarvert að komast i sói og ferðamönnum gefast margir vaikostir til að komast í sólskinið.
Sólarferðir:
Eru erlendar ferða-
skrifstofur ódýrari?
Mönnum hefur oröið nokkuö tíð-
rætt um verð á sólarlandaferöum eftir
að fréttastofa sjónvarpsins birti frétt
um mismunandi verð slíkra ferða. Þar
var greint frá því að sama ferð til
Mallorca kostaði mun meira frá Is-
landi en frá Bretlandi. Munurinn var
einnig mikill þegar reiknað var meö að
Islendingur pantaöi sér far í Bretlandi
og færi þangaö með svokölluðum
rauðum apex-miða. Viðbrögöin hjá
ferðaskrifstofum hérlendis hafa verið
neikvæð gagnvart þessari frétt sjón-
varpsins og er nú verið að kanna þetta
mál niður í kjölinn og búist viö svari
frá forráðamönnum íslenskra ferða-
skrifstofa á næstunni.
Ódýrari ferðir erlendis
Það er vissum erfiðleikum háð að
bera saman ferðir þær sem feröaskrif-
stofur bjóða upp á hér á Islandi og er-
lendis. Það eru ýmis atriði sem þarf að
taka tillit til. Nefna má að þegar farið
er héöan er um beint flug að ræða en ef
ferðin er farin með erlendri ferðaskrif-
stofu þarf fyrst að fara með flugvél
héöan á viðkomandi brottfararstað.
Einnig býðst íslenskum ferðamönnum
leiðsögn íslenskra leiðsögumanna í
þessum ferðum en verða að sætti sig
við erlenda leiðsögumenn ella.
En eitt er nokkum veginn á hreinu og
það er að erlendar ferðaskrifstofur
geta boðiö upp á ódýrari ferðir.
Þetta stafar af því að flestar þessar
ferðaskrifstofur eru mun stærri en
okkar íslensku ferðaskrifstofur. Vegna
stærðar sinnar geta þær leigt hótel
og leiguflugvélar árið um kring og af
þeim sökum gert hagstæðari samn-
inga. Þá er einnig vert að minnast þess
að yfirleitt er flugtími til sólar-
landanna mun skemmri frá megin-
landi Evrópu en frá Islandi.
Geta íslendingar nýtt sér
þessar ferðir?
Nú er það svo að flestar íslenskar
ferðaskrifstofur selja fargjöld í
gegnum erlendar ferðaskrifstofur.
Ferðaskrifstofan Utsýn hefur t.d.
einkaleyfi fyrir ferðaskrifstofuna
Tjæreborg hér á landi og gefur árlega
út verðskrá frá þeirri ferðaskrifstofu.
Svo sá • möguleiki er fyrir- hendi aö
kaupa ferðir hjá erlendum ferðaskrif-
stofum hér á landi í gegnum þær ís-
lensku. I slíkum tilvikum sér ferða-
skrifstofan um að útvega flugferð frá
Islandi. Annar möguleiki er fyrir hendi
og er hann sá aö viðkomandi sjái
sjálfur um að kaupa ferð til erlendu
ferðaskrifstofunnar. Odýrustu far-
gjöldin, sem völ er á, eru rauðir apex-
miðar. Til Kaupmannahafnar, London
og Amsterdam kosta þessir miðar
tæpar 10 þúsund krónur. Þessi far-
gjöld eru mjög eftirsótt og seljast yfir-
leitt upp á skömmum tíma. Hlutur
apex-fargjalda af öðrum fargjöldum
getur verið mismunandi mikill eftir
því hvert er farið. Algengt er að hlut-
fallið sé frá 30 — 50 prósent. Þessa
miða verður aö panta með minnst
hálfs mánaðar fyrirvara og gilda þeir
jafnan í einn mánuð. Það eru ýmis
önnur skilyrði sem þarf að uppfylla viö
pöntun þessara miða, m.a. þarf að
ákveða brottfarardag og heimkomu-
dag viðpöntun.
Mismunandi verð erlendis.
Verð á ferðum til sólarlanda getur
verið nokkuð mismunandi eftir árs-
tímum. I Bretlandi eru ferðir seldar á
mjög lágu verði á þeim tíma sem eftir-
spumin er minnst og er verðiö þá jafn-
vel undir kostnaðarverði. Hins vegar
hækka þessi fargjöld mikiö þegar
kemur að mesta annatímanum í júlí og
ágúst.
I Danmörku er verð þessara feröa
einnig mismunandi eftir árstímum.
Þar er einnig algengt aö boðið er upp á
óselda miöa rétt fyrir brottför á niöur-
settu verði. I þeim tilfellum er jafnan
um verulega lækkun að ræða.
Möguleikarnir margir
Möguleikamir eru sem sagt
margir og ekkert sem einskorðar Is-
lendinga við að kaupa sér fargjöld hjá
íslenskum ferðaskrifstofum sem þær
skipuleggja. Það er því ekkert í vegi
fyrir því aö íslenskir ferðamenn kanni
alla möguleika sem þeim standa til
boða.
Þetta geta þeir gert með því að fá
upplýsingar um fargjöld erlendis hjá
íslenskum ferðaskrifstofum eða aflað
sér upplýsinga upp á eigin spýtur. Ef
viðkomandi ferðamaður hefur hug á að
nýta sér rauðan apex í þessum efnum
verður hann að panta fargjaldið með
löngum fyrirvara. Þá er sá möguleiki
fyrir hendi aö stefna t.d. til Kaup-
mannahafnar, nýta sér þann mögu-
leika að kaupa fargjöld, sem seld
eru á niðursettu verði rétt fyrir brott-
för. Viss áhætta er fólgin í þessum
ferðamáta og getur viðkomandi átt á
hættu að verða strandaglópur í Kaup-
mannahöfn. Þessi ferðamáti passar
vel þeim sem hafa á annað borð hug á
að stoppa í Kaupmannahöfn og eiga
möguleika á ódýrri gistingu þar. Það
er einmitt hluti af þessu dæmi þegar
rauður apex er notaöur hvort viö-
komandi verður að borga hótelkostnaö
á millistaðnum og jafnvel dvelja þar í
nokkra daga. Rauður apex-miði er
með þeim kvööum að einungis er hægt
að nota þá á ákveðnum dögum sem
passa e.t.v. ekki nákvæmlega við
brottfarardag sólarlandaferðarinnar
frá London, Amsterdam eða Kaup-
mannahöfn.
í mörg horn að líta
En það er í mörg horn að lita þegar
þessi samanburður er gerður. Best er
aö huga að þessum málum tímanlega,
en því miöur viröast íslendingar
ákveða sólarlandaferðina í seinna lagi.
Þá verða ferðamenn að hafa í huga
hvaö þeir eru að kaupa og taka það
með í reikninginn þegar saman-
burðurinn er gerður. Odýrasta feröin
er ekki alltaf sú besta og að sögn
forráðamanna íslenskra ferðaskrif-
stofa eru íslenskir ferðamenn mjög
vandlátir og láta ekki bjóða sér hvað
semer.
APH
Húsaleiga og
fyrirframgreiðsla
Nýlega voru samþykktir nýir
húsaleigusamningar. Þar kemur
m.a. skýrt fram að fýrirfram-
greiðsla gefur rétt til fjórfalds leigu-
réttar fyrir það tímabil sem greitt er
fyrir. Sá sem greiöir eins árs leigu
fyrirfram hefur rétt á að sitja í hús-
næðinuí4ár.
Væntanlegur leigusali hringdi til
okkar og langaöi að fá svar við einni
spumingu. Þessi leigusali ætlar að
leigja húsnæöi til eins árs en telur sig
............................ ■■■■ i.i1111
þurfa fyrirframgreiðslu fyrir allt
þaötímabil.
Spurningin er á þessa leið: Getur
leigusali, sem ætlar að leigja hús-
næði i eitt ár og óskar eftir eins árs
fyrirlramgreiðslu, gert þannig
samning við lelgjandann að tryggt sé
að hann fari úr húsnæðinu eftir eitt
ár?
Jón frá Pálmholti, formaður
Leigjendasamtakanna, svarar:
„Lögum samkvæmt getur leigu-
saii ekki farið fram á meiri fyrir-
Eramgreiöslu en sem nemur 1/4
af umsömdum leigutíma. Þetta
ákvæði laganna er gert með það fýrir
augum aö takmarka þær fyrirfram-
greiðslur sem hafa viðgengist hér
árum saman. Leiguaðilar geta að
sjálfsögðu gert sérsamning. I lögum
um húsaieigusamninga er sérstakt
ákvæði er fjallar um slíka samninga.
Ef ákvæði í slíkum sérsamningi
brjóta í bága við hin almennu lög
verður siíkum samningsatriðum
aldrei beitt gegn leigutaka. Þetta
þýðir að ef í hart fer eru slíkir samn-
ingar marklausir og að hinir al-
mennu leigusamningar skera úr um
ágreiningsefni sem kunna að koma
upp.
APH
„Það er enginn uppgjafartónn í
okkur og samstaðan er góö meðal
þeirra 50 til 60 verslana sem nú eru í K-
samtökunum,” sagði Daníel Bjömsson,
framkvæmdastjóri K—samtakanna,
er við spurðum hann hvemig ástandið
væri hjá K—kaupmönnum. Eins og
flestum er liklega kunnugt um þá vom
K—samtökin stofnuö í fyrra. Ástæðan
fyrir stofnun þeirra var að samkeppni
verslana á milli var mikil og í þeirri
samkeppni leit út fyrir að stór-
markaðamir hefðu betur gegn hinum
smærri verslunum. Margir hinna
smærri kaupmanna voru svartsýnir og
sáu ekki annað f ramundan en uppgjöf.
Rekstrargrundvöllur smáverslana var
enginn.
Með stofnun K—samtakanna var
reynt að snúa þessari þróun við og
bjóða aðilar í þessum samtökum stór-
mörkuðunum byrginn óhræddir.
„Við teljum að fólk geti gert jafn
góö og betri innkaup hjá okkur og við
bjóðum einnig upp á persónulega þjón-
ustu sem margir viðskiptavinir kunna
vel að meta. Markmiö okkar er að fólk
noti hverfaverslanimar og sleppi við-
að leita uppi stórmarkaði sem yfirleitt
eru f jarri heimilum þeirra.”
K—kaupmenn em með mörg jám í
eldinum. Það fyrsta sem k—kaupmenn
komu með var hið svokallaða k—til-
boð. Það felst í því að hverju sinni eru'
ákveðnar vörur á tilboði í ákveðinn
tíma. Daníel sagöi aö sala á þessum
vönun hefði í mörgum tilfellum sex-
faldast á meðan á þessum tilboðum
stóð.
K—vörur
Það nýjasta nýtt hjá k—kaup-
mönnum eru svokallaðar k—vörur,
sem framleiddar eru sérstaklega fyrir
verslanir innan K—samtakanna. Ný-
verið komu á markaðinn niöursoðnar
grænar baunir og rauðkál. Á næstunni
eru væntanlegar fleiri niðursuðuvörur,
gular baunir og gulrætur. Og nú fyrir
helgi komu svo brauö sem framleidd
eru undir k—merkinu. Fyrst um sinn
er um eina brauðtegund að ræða sem
bæði er hægt aö kaupa i heilu lagi ogi
niðurskoma. Brauðin nefnast k—orku-
brauö.
,dC—vörurnar hafa gefist vel og
mælst vel fyrir hjá viðskiptavinum
okkar. Á næstunni kemur kaffi sem
verður í k—umbúðum. Verðið á k—
vörunum er lægra en á öðrum sam-
bærilegum vörum og áhersla lögð á að
vera með gæðavöru,” sagði Daníel.
Daníel sagði einnig að þessa
stundina væri verið að vinna að
samningum bæði við innlenda og er-
lenda aðila um að pakka vörum í k—
pakkningar, sem síðan verða seldar í
verslunum K—samtakanna.
„Reynslan hefur verið góð af K—
samtökunum og hefur mælst vel fyrir
hjá viðskiptavinum okkar. K—kaup-
menn hafa nú vegna stærðar sinnar
náð hagstæðari innkaupum og geta því
boðið upp á ódýrar vörur og góðar
vörur,” sagði Daníel Bjömsson, fram-
kvæmdastjóri K—samtakanna og
eigandi verslunarinnar Arnarhrauns í
Hafnarfirði. APH
„Enginn
upDSiafar-
lonn í
K-kaup-
■ ■
monnum