Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.1984, Blaðsíða 18

18
DV. ÞRIÐJUDAGUR 26. JUNI1984.
Nákvæmasta klukka landsins í lóranstöðinni á Gufuskálum:
SEINKAR SÉR
UM EINA SEK.
Á 3150 ÁRUM
„Þyrluflugmenn Landhelgisgæsl- lóranstöövarinnar á Gufuskálum á
unnar segjast geta lent blindandi á Snæfellsnesi, þegar DV kynnti sér
paUi varöskips hafi þeir lóran viö- starfsemina þar fyrir nokkrum
tæki. Nákvæmnin er slík.” Þetta sagði dögum.
Baldur Erlendsson, starfsmaöur Bandaríska strandgæslan lét reisa
Stjórnstöð lóranstöðvarinnar. Nákvæmasta klukka á íslandi ar fyrir miðju.
Henni getur ekki skeiknað nema um eina sekúndu á 3150 árum.
DV-myndir Arinbjöm.
lóranstöövar víöa um heim á sjötta
áratugnum, þar á meðal einá á Gufu-
skálum. Aðrar stöövar viö Norður-
Atlantshaf eru á Grænlandi, Jan
Mayen, í Færeyjum, Norður-Noregi og
á vestur-þýskri eyju í Norðursjó.
Bandaríkjamenn hafa hingaö tU kost-
aö rekstur stöövanna, en starfa aöeins
viö eina þeirra, í Noröursjó.
Hver lóranstöö sendir f rá sér öflugar
útvarpsbylgjur. Meö því að ná bylgj-
um frá þremur sUkum stöövum getur
lóranviðtæki staðsett sig upp á nokkra
tugi metra. Þetta staöarákvöröunar-
kerfi er íslenska skipaflotanum afar
mikilvægt. Talið er að ÖU kaupskip og
stærri fiskiskip séu búin lóranviðtækj-
um svo og margir smærri bátar. Flug-
vélar hafa tekið lórankerfiö æ meira í
þjónustu sína hin síðari ár. Einnig hef-
ur frést af þeim í snjóbílum á jöklum
Islands.
Reknar áfram
Þaö kom því flatt upp á marga þegar
bandaríska strandgæslan ákvað fyrir
nokkru að hætta rekstri lóranstöðva í
Norður-Atlantshafi í árslok 1992. I tU-
efni þess var efnt tU alþjóölegrar ráö-
stefnu í Reykjavík dagana 13. og 14.
júni. Auk Islendinga mættu fuUtrúar
450 kílóvött þarf tilað keyra lóran-stöðina á Gufuskálum.
frá Noregi, Danmörku, Vestur-Þýska-
landi, Frakklandi, Hollandi og banda-
rísku strandgæslunni. Aö sögn Haralds
Sigurðssonar, yfirverkfræðings hjá
Pósti og síma, var engin endanleg
ákvöröun tekin á þessari ráöstefnu, en
ljóst er að samstaöa ríkir meöal þjóð-
anna um að reka áfram lórankerfið
eftir að bandaríska strandgæslan hef-
ur dregið sig í hlé.
Póstur og sími hefur umsjón með
rekstri lóranstöðvarinnar hér á landi.
Hún er á Gufuskálum, yst á Snæfells-
nesi, viö sjó, innan um uppgrædda
skeljasandshóla og hraun. Mastriö, 420
metrar aö hæö, sést langt aö og er
hæsta mannvirki á Islandi. Þaö var
reyndar hæsta mannvirki í Evrópu
þegar þaö var reist áriö 1963. Ibúðir
starfsmanna, vélartiús, oUugeymar og
stöðvarhús eru Eum 500 metra f jarlægð
frá mastrinu. Ibúöarhúsin eru svipuð
þeim sem byggö voru fyrir VamarUðið
á KeflavíkurflugveUi, en starfsmenn
stöðvarinnar, f jórtán að tölu, búa flest-
ir ásamt fjölskyldum sínum á Gufu-
skálum. Þeir eru aUir íslenskir.
Bandaríkjamenn koma i eftirlitsferö
einu sinni á ári.
Aðeins einn á vakt
I upphafi voru fjórir vélgæslumenn á
vakt allan sólarhringinn. Nú þarf aö-
eins einn. örtölvutæknin leysti þrjá
menn af hólmi áriö 1976 og hefur stöö-
inni veriö stjómað frá Keflavíkurflug-
veUi æ síöan. Eftir aö menn hættu að
sitja svokallaöar „lóranvaktir” felst
vinna í stöðinni í því aö líta eftir tækj-
um, vélum og húsum á staðnum. Vakt-
maður sér einnig um aö taka veður, en
veöurathugunarstöð er á Gufuskálum
sem kunnugt er.
Það var rólegt á vaktinni þegar DV
Mastur lóran-stöðvarinnar er 420
metra hátt og hæsta mannvirki á
íslandi. Fjöldi staga tryggir að það
falli ekki tH jarðar. Hibýli starfs-
manna eru engu að siður i meira en
500metra fjarlægð.
bar að garði. Menn sátu yfir kaffi og
spiluöu rommí, en litu þess á miUi á
mæla og tól. Fimm stórar dísilvélar
framleiða kilóvöttin 450 sem keyra
stööina áfram. Hafa þarf auga með
þeim meöal annars. Einnig þarf aö
fylgjast meö nákvæmustu klukku
landsins, sem sér til þess aö útvarps-
bylgjumar em sendar út með ná-
kvæmlega sama mUUbiU aUan ársins
hring. Klukkan er svo nákvæm aö
henni á ekki aö geta seinkaö nema um
eina sekúndu á 3150 ámm. Þurfi
starfsmenn aö stiUa klukkuna geta
þeir í mesta lagi flýtt henni eöa seink-
aö um eina sekúndu á þrjátíu ára
fresti. I heimi þar sem allt er afstætt er
gott til þess aö vita aö til er akkeri thna
og rúms á Gufuskálum — þótt það sé
byggt á sandi. EA
Bæklingur fyrir
ferðamenn
„What’s on in Reykjavik” er bækl- því dreift ókeypis í allar vélar Amar-
ingur sem nýlega hefur hafið göngu flugs og Flugleiöa og til farþega fær-
sína. Hér er á ferðinni kynningar- eysku ferjunnar Norröna. Þá liggur
bækUngur fyrir feröamenn, þar sem það frammi á ferðaskrifstofum, bUa-
sagt er frá því helsta sem borgin hef- leigum og víðar.
ur upp á að bjóöa á sviði menningar, • Atvik sf. gefur ritiö út og er fyrir-
lista, skemmtanalífs og verslunar, tækið tU húsa í nýja húsinu við
auk aUnennrar þjónustu er ferða- Lækjartorg. Aslaug Jóhannesdóttir,
menn geta notið hér. Nanna MjöU Atladóttir og örn Páls-
Ritiö kemur út vikulega í sumar og son standa aö útgáfunni.
er upplagiö átta þúsund eintök. Er -KÞ