Dagblaðið Vísir - DV - 15.02.1985, Síða 14

14
DV. FÖSTUDAGUR15. FEBRUAR1985.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaftur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON,
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn; SÍDUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Símí ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍOUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.
. Áskríftarvorð 6 mánuði 330 kr. Varð f lausasölu 30 kr. Halgarblað 35 kr.
Málamyndaaðgerö
Forsætisráöherra gefur í skyn í DV-viðtali í gær, aö tJt-
vegsbankinn verði lagður niður og sameinaður ein-
hverjum öðrum ríkisbanka, líklega Búnaðarbankanum.
Útvegsbankinn stendur illa. Hann er ofkeyrður af
lánum til sjávarútvegsins, þar sem skuldir greiðast illa.
Reyndar er Landsbankinn að lenda í sömu klemmunni.
Landsbankinn hefur mikla raun af lánum til sjávarút-
vegs. Þau eru að sliga bankann.
Hugmyndin um fækkun banka nýtur mikils fylgis og
hefur lengi veriö á döfinni.
Fylgismenn þeirrar hugmyndar virðast ráða lögum og
lofum í stjórnmálaflokkunum. Þeir segja, að brjóta þurfi
upp skiptingu banka eftir atvinnuvegum. Sú skipting hafi
leitt til óeðlilegrar útlánadreifingar, sem hætta stafi af.
Þeir segja, aö bankarnir séu of margir og of litlir. Þeir
megni því ekki að takast á við þau stóru verkefni, sem
fram undan séu.
Þeir segja að þetta leiði af sér of flókið kerfi útibúa.
Áhættan af einstökum atvinnugreinum hvíli of mikið á
einstökum bönkum.
Þó er ekki ætlunin að amast við smærri bönkum.
Reynslan sýnir, að sparisjóðir eiga fullan rétt á sér.
Sparisjóður vélstjóra eða Sparisjóður Hafnarfjarðar hafi
sýnt það til að mynda. Því eru þeir stjórnmálamenn, sem
enn á ný mæla með sameiningu einhverra bankanna, ekki
að ráðast gegn hinum smærri. Ríkisstjórnin lýsir nú yfir,
að viðskiptabönkunum verði fækkað.
Því á ekki við sú athugasemd Alberts Guðmundssonar
fjármálaráðherra í sjónvarpi, að alveg eins megi sam-
eina „Seðlabankann og Landsbankann”. Albert
Guðmundsson hlýtur í ríkisstjórn að hafa samþykkt, að
viðskiptabönkum veröi fækkað, varla að Landsbankinn
renni inn í Seðlabankann!
Ummæli Alberts virtust sýna að málið væri enn óaf-
greitt hjá stjórnarflokkunum. En forsætisráðherra segir
í DV í gær: „Auk þess er það skoðun okkar, að tveir ríkis-
bankar verði styrkari en þrír. . .”
Sameining Útvegsbanka og Landsbanka kemur ekki
til greina, eigi að hamla gegn fjárþurrð banka vegna
sjávarútvegsins.
Því virðist vera um að ræða sameiningu Útvegsbanka
og Búnaðarbanka.
Sú skoðun er rétt, að Útvegsbankinn, og nú líka Lands-
bankinn, beri of mikinn þunga af lánum til sjávarútvegs.
Því má „bjarga Utvegsbankanum” með því að sameina
hann Búnaðarbankanum.
En er þetta eitthvert innlegg í svonefndar „efnahagsað-
gerðir?”
Raunin er, að svo er ekki. Ahnenning má þetta litlu
gilda. Þetta er ámóta merkileg aðgerð og tillögur
stjórnarliða um nafnbreytingu á Framkvæmdastofnun
eða fækkun sjóða. Ekki verður séð, að þetta skipti
sköpum fyrir framvindu efnahagsmála.
Auðvitaö þurfa bankar að keppa hver við annan um
þjónustu við þegna þjóðfélagsins, bæði innlán og útlán.
Útlán eiga að fara eftir lögmálum markaðarins. Því
eiga þau að byggjast á arðsemi þeirra framkvæmda, sem
lán eru tekin til.
Málamyndaaðgerð ríkisstjórnarinnar leysir ekki þenn-
an vanda.
Haukur Helgason.
„Um hvafl sameinast launþegar undir núverandi skipulagi?"

Samningana
i hendur fólksins
Á sl. hausti lögöu þingmenn
Bandalags jafnaöarmanna fram
frumvarp til breytinga á lögum um
stéttarfélög og vinnudeilur frá 1938.1
þessu frumvarpi er gert ráö fyrir að
stórauka möguleika fólks til aö hafa
áhrif á kjör sín og umhverfi. Því,
verður ekki á móti mælt aö lög um
stéttarfé'ög og vinnudeilur eru sá
rammi „em allt skipulag launaþega-
samtakanna miöaöst viö. Þaö er full
ástæða til aö rýmka þennan ramma
og skapa þannig forsendur til vald-
dreifingar, aukinnar félagslegrar
þátttöku og ábyrgðar einstaklinga.
Það verður ekki fram hjá því
gengið aö vinnulöggjöf varöar
grundvallarmannréttindi og er þess
vegna ekkert einkamál verkalýðs-
rekenda. Ákjósanlegast væri e.t.v.
aö nema lög um stéttarfélög og
vinnudeilur úr gildi og tryggja rétt
þeirra sem selja vinnu sina í
stjórnarskránni en aö ööru leyti láta
hefðir og samkomulag á milli hinna
svokölluðu aöila vinnumarkaöarins
ráöa. Þannig yröi verkalýöshreyf-
ingin frjáls að svo miklu leyti sem
þaö er, allra hluta vegna, mögulegt.
Þetta væri hið ákjósanlega.
Einnig mætti hugsa sér aö sérhver
launþegi semdi fyrir sig án afskipta
annarra um réttmæt laun fyrir vinnu
sína. Þaö er sennilega hiö ófram-
kvæmanlega.
Frumvarp Bandalags
jafnaðarmanna
A 35. þingi Alþýöusambands
Islands samþykktu þeir ánauðugu
flokksleppar, sem þar koma saman,
ályktun gegn einhverju sem þeir
kusu aö kalla ósmekkleg afskipti af
innri málum í verkalýös-
hreyfingunni.
Þaö er líka athyglisvert aö á sl. ári
þegar samhljóða frumvarp var lagt
fram í efri deild var það fellt. Af um-
ræöum veröur ekki séö aö andstaða
þingmanna hafi verið jafneindregin
og niöurstööur atkvæðagreiðslu gáfu
til kynna. Veröur helst að álykta aö
álit umsagnaraöila hafi riðið bagga-
muninn. Frumvarið var þá fellt
vegna þess að stjóm Alþýöusam-
bands Islands vildi þaö. Frumvarpið
var fellt vegna þess aö stjóm Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja vildi
þaö. Frumvarpiö var fellt vegna
þess að stjóm Verslunarmanna-
KRISTINSSON
FORMAÐUR
LANDSNEFNDAR
BANDALAGS
JAFNAÐARMANNA.
félags Reykjavíkur vildi það. Frum-
varpiö var fellt vegna þess að stjórn
verkalýðsfélagsins Einingar á Akur-
eyri vildi það. Og frumvarpið var
fellt vegna þess að stjóm Vinnuveit-
endasambands Islands vildi þaö.
Þess varö ekki vart að leitað hefði
verið umsagnar og álits þolenda
þeirra laga, þess skipulags sem hér
um ræðir, þ.e. launþega á vinnu-
stöðum og starfsmannafélaga sem
viöa eru til. Fólks sem ekki hefur
beinna persónulegra hagsmuna að
gæta innan valdastofnana stéttar-
félaganna, heldur var leitað til
þeirra sem af skammsýni eru vísir
til að telja sér best borgið við
óbreyttar aðstæður, óbreytt ástand,
þ.e. fulltrúa í alls kyns valda-
stofnunum.
Sú gagnrýni sem þetta frumvarp
hefur orðið fyrir hefur ekki verið
ýkja margvísleg en hún hefur verið
áköf og nánast heiftúðug á stundum.
Því er haldið fram og þykir vont að
verið sé að dreifa valdi innan laun-
þegasamtakanna, brjóta niður sam-
takamáttinn, sundra heildarsam-
tökunum, spilla samstööunni og
ganga erinda Vinnuveitendasam-
bandsins og hlýtur afstaða þess til
málsins að teljast næsta einkennileg
íþvíljósi.
Samstaða?
Ef vikið er að samstööunni, sem
verið er að sundra, má spyrja sam-
stöðu um hvað? Eitt markmið, t.d.
hag hinna lægst launuðu, einn leið-
toga, eina skoöun, einn sameigin-
legan óvin í samræmi við þau 19.
aldar ævintýri sem sumir sækja
stéttarvitund sína í, eitt dýrt hús-
næði, eitt símanúmer?
Um hvaö sameinast launþegar
undir núverandi skipulagi samtaka
sinna? Stjórnarmenn, orlofsbúðir,
samþjappað vald hjá kontóristum,
sem ástunda vinnustaðasamninga
sín á milli vegna þess að kjara-
samningamir sem þeir gera eru ó-
nothæfir, a.m.k. fyrir þá. E.t.v. er
samstaðan um framtíðarsýn Vinnu-
veitendasambandsins, þ.e. heils árs
kjaftavaöalssamkundu um meðal-
talsafkomuútreikninga, og þá
næringargildi þeirrar naglasúpu
sem samkomulag yrði um að bera
við og við fyrir launþegana til þess
að samsuöuselskapurinn sannaði til-
verurétt sinn.
Kristófer Már Kristinsson.
„Ákjósanlegast væri e.t.v. aö
nema lög um stéttarfélög og vinnu-
deilur úr gildi og tryggja rétt þeirra
sem selja vinnu sína í stjórnarskránni
en að öðru leyti láta hefðir og sam-
komulag á milli hinna svokölluðu aðila
vinnumarkaðarins ráða.”