Dagblaðið Vísir - DV

Dagsetning
  • fyrri mánuðurdesember 1985næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    1234567
    891011121314
    15161718192021
    22232425262728
    2930311234
    567891011
Tölublað
Áður útgefið sem

Dagblaðið Vísir - DV - 18.12.1985, Blaðsíða 13

Dagblaðið Vísir - DV - 18.12.1985, Blaðsíða 13
DV. MIÐVIKUDAGUR18. DESEMBER1985. 13 AÐSTOÐ TIL SJÁLFSBJARGAR Á árunum milli 1970 og 1980 var efnahagsþróunin í E1 Salvador komin lengra en í flestum þróun- arlöndum, þökk sé miklu átaki sem hófst upp úr 1960 og byggðist á aðstoð frá Bandaríkjunum. Mælt í hagvexti skilaði þetta átak ágætum árangri. Gagnvart almenningi horfði þetta svolítið öðruvísi við. Smá- bændur flosnuðu upp og urðu að leita sér að vinnu á sístækkandi stórbúum, oft við illa launaða og árstíðabundna uppskeruvinnu fjari'i heimilum sínum. Fjöldi fólks hraktist til bæjanna en þrátt fyrir mikla iðnvæðingu fengu aðeins fáir vinnu. Það sem almenningur upp- skar af þessu var atvinnuleysi, óöryggi og búseturöskun. Hverjum þeim sem vildi bæta lífskjör al- mennings, sem í þessu landi hlaut að þýða öðruvísi skiptingu auðsins, var svarað með fangelsun, pynd- ingum eða aftöku án dóms og laga. Uppreisn eina úrræðið Við þessar aðstæður átti fólkið aðeins um tvo kosti að velja: að sætta sig við kúgun og örbirgð eða gera uppreisn. Það voru ekki aðeins öfgafullir byltingarmenn sem höfðu þessa skoðun. Sósíaldemókratar og frjálslyndir menn úr flokki kristi- legra demókrata, flokki núverandi forseta, gengu til bandalags við skæruliðahreyfinguna og höfðu þó sumir þeirra gegnt ráðherraemb- ættum og öðrum háum stöðum en ekkert fengið að gert fyrir hinni fámennu yfirstétt sem ræður efna- hagslífi landsins og hernum. Bágborin heilsugæsla Árið 1977 var meðalævi innan við 60 ár og ungbarnadauði um 6 af hundraði- Þetta segir þó ekki allt vegna þess að yfirstéttin bjó við góða heilsugæslu, en alþýðufólk margt, einkum til sveita, hafði nánast enga læknisþjónustu og bjó að auki við vannæringu. Yfirvöld höfðu lítinn áhuga á að byggja upp heilbrigðisþjónustu fyrir almenn- ing og hún stjórnaðist fyrst og fremst af lögmálum markaðs og gróða. Nú er ungbarnádauði til sveita 18 af hundraði, meðalævi innan við 45 ár og 25 þúsund manns um hvern Þessar heilsugæslustöðvar eru talsvert ólíkar því sem við eigum að venjast. Sumar eru nánast ekki annað en lyf og hjúkrunartæki sem hægt er að setja ofan í töskur og koffort og koma undan ef gerð er árás, aðrar eru í einhverjum húsum eða skýlum. Þeir læknar og hjúkrunarfræð- ingar sem starfa við'slíkar stöðvar eru oftast sjálfboðaliðar og vinna þá til skiptist við fleiri en eina stöð. Unnið er við lækningu sjúkra og særðra en einnig lögð áhersla á fyrirbyggjandi aðgerðir. Sjálfboða- liðar eru þjálfaðir og reynt að fræða íbúana og fá þá til að taka þátt í þessu starfi. Réttum hjálparhönd Með fórnfýsi, sjálfboðastarfi og útsjónarsemi er hægt að halda kostnaði við heilsugæslustöðvarn- ar í lágmarki. T.d. eru lyf ákaflega dýr ef hægt er á annað borð að nálgast þau. Við þessu hefur verið brugðist með því að búa til lyf úr jurtum og nýta reynslu alþýðunnar í þeim efnum. nú eru um 60% lyfja sem notuð eru heimatilbúin. En ef vel á að vera verður kostn- aðurinn meiri en þetta allslausa fólk ræður við. Þess vegna hefur verið gripið til þess ráðs að fá hópa erlendis sem vinna að stuðningi við frelsishreyfinguna til að sjá um kostnað við rekstur heilsugæslu- stöðvar í tiltekinn tíma, gjarnan eitt ár. Nýlega barst E1 Salvador-nefnd- inni á Islandi beiðni um slíka að- stoð. Hér er um að ræða heilsu- gæslustöð í Santa Barbara sem er 27 km frá höfuðborginni, San Salvador. Kostnaður við þessa stöð, er um það bil 1,6 milljónir króna á ári. E1 Salvador-nefndin hefur nú ákveðið ásamt fleiri aðil- um að taka að sér þetta verkefni í ársfjórðung, a.m.k. til að byrja með, og hefja söfnun til þess innan skamms. Hér er um verðugt þróunarverk- efni að ræða, aðstoð við fólk sem búið hefur við neyð sem stafar af mannlegu óréttlæti en hefur nú ákveðið að leysa vandamál sín sjálft. Við skulum hjálpa því til þess. Einar Ólafsson. „Læknadeildin við háskólann í E1 Salvador hefur verið lokuð síðan 1980. Að auki hefur Qöldi lækna og hjúkrunarfólks neyðst til að flýja land en aðrir hafa horfið eða verið pyndaðir eða drepnir.“ lækni. Vitaskuld hefur margra ára borgarastyrjöld ekki bætt ástand- ið. Læknadeildin við háskólann í E1 Salvador hefur verið lokuð síðan 1980. Að auki hefur fjöldi lækna og hjúkrunarfólks neyðst til að flýja land en aðrir hafa horfið eða verið pyndaðir eða drepnir. Hér er að sjálfsögðu fyrst og fremst um að ræða þá sem hafa helst viljað þjóna alþýðunni. Frumkvæði alþýðunnar Gegn þessu ástandi hefur fólkið sjálft nú snúist. Undir forystu hér- aðsstjórnanna á frelsuðu svæðun- um, þ.e. þeim svæðum sem upp- reisnarhreyfingin hefur náð á sitt vald, hafa verið reistar fjölmargar heilsugæslustöðvar. Þær eru bæði á frelsuðu svæðunum og svæðum sem enn er barist um. a „Hér er um verðugt þróunarverkefni ^ að ræða, aðstoð við fólk sem búið hefur við neyð sem stafar af mannlegu óréttlæti, en hefur nú ákveðið að leysa vandamál sín sjálft.“ Kjallarinn EINAR ÓLAFSSON BÚKAVÖRÐUR Húsnæðislán eru okurlán Þessi verðtryggðu lán, sem fólk í íbúðarkaupum hefur neyðst til að taka, eru svindl og svínarí. Þar sem ég hef undanfarið starfað sem sölu- maður á fasteignasölu hef ég þurft að horfa upp á sorgleg dæmi. Fólk er búið að veðsetja upp fyrir stromp og þeir sem keyptu fyrir meira en ári eru komnir í vanskil með greiðslur, því greiðslubyrðin magnast óðfluga. Afborganirnar verða sífellt stærri hluti af árstekj- um fólks. Ég get ekki lengur setið aðgerðalaus við fínt og fágað skrif- borð og horft upp á þetta ófyrirgef- anlega óréttlæti. Eins og snjóbolti Skuldir þeirra, sem eru að kaupa, stækka og stækka eins og snjóbolti. En verðið á íbúðum þeirra stendur í stað. Þeir sem keyptu fyrir ári og tóku 650 þúsund króna verðtryggt lán hafa hafa stórtapað. Lánið' hækkaði um 200 þúsund en íbúðin hækkaði ekkert í verði. Þar með hefur fólkið tapað 200 þúsund krónum bara á sinu fyrsta ári í íbúðarkaupum. Ég hef séð dæmi þar sem menn hafa tapað yfir 500 þúsundum á þennan hátt á einu ári. Hvernig á fólk að geta staðið undir svona lánum? Nú græða þeir sem lána með verðtryggðum kjör- um, til dæmis Húsnæðismálastofn- un og lífeyrissjóðir. Þetta eru ekk- ert annað en OKURLÁN. Afnám verðtryggingarinnar Laun fólks hækka ekki í takt við verðbólguna svo greiðslubyrðin er orðin óhugnanleg víða. Ógæfan byrjaði er verðtrygging launa var tekin af. Þar liggur glæpurinn. Menn héldu að þetta væri aðgerð til að minnka verðbólgu, en verð- bólgan hefur ekkert minnkað. Þetta er ruddalegt óréttlæti gagn- vart saklausu fólki sem vinnur baki brotnu til að koma sér upp húsa- skjóli. Það sem af er þessu ári hafa farið fram 23 uppboð á fasteignum fólks, samkvæmt upplýsingum frá Borg- arfógetaembættinu. Og 11.000 fjár- námsbeiðnir liggja fyrir. í áraraðir hafa þessi uppboð verið 9-11 á ári, svo þetta er helmingsaukning. Þetta er rosalegt. Fullt af fólki sefur ekki á nóttunni út af áhyggj- um. Fólk tekur okurlán í neyð og fjöldi fólks er að missa eigur sínar, en enginn gerir neitt, enginn segir neitt. Húsnæðislán, sem maður fær hjá Veðdeild Landsbanka íslands, ber 2% vexti á ári. En verðtryggingin er lögð á grunnkjarna lánsins. Ef verðbólgan er 30%, sem hún hefur verið þetta ár, þá hækkar grunntal- an um 30% fyrsta árið. En næsta árið 60% og 90% þriðja árið og 120% þar á eftir og svo framvegis. Svo hækka laun þeirra, sem borga af þessum lánum, ekkert. Hvað er þetta annað en OKURLÁN. Engin eftirspurn Á íðbúðamarkaðnum er engin eftirspurn en mikið framboð. Það er ekkert að gera hjá fasteignasöl- um og fasteignasölurnar ganga kaupum og sölum. Það litla sem gerist er að sumir minnka við sig, ungt fólk kaupir í fyrsta sinn og veit ekkert hvað það er að gera, Kjallarinn ÁSGEIR ÞÓRHALLSSON HVÍTASKÁLD eða venð er að selja otan at peim sem ráða ekki við lánin. Og það er það sem heiðarlegur maður með gott hjarta getur ekki horft upp á. Því þar tapar fólkið stórum fúlgum. íbúðarverðið, sem fólkið fær, er langt undir því sem það er búið að kosta til. Um þessar mundir eru fleiri og fleiri fyrirtæki að rúlla á hausinn og í ljós kemur að í mörg ár hafa þau verið rekin með tapi, mörgum hefur verið haldið gangandi með ríkisfé. En hve lengi á að mergsj- úga einstaklinga? Hve lengi á að halda íslensku taprekstrarþjóð- félagi gffngandi? Hve lengi lætur fólkið í landinu bjóða sér þessa óvandvirkni í stjórnun? Að klóra sér i kollinum Margir hafa beðið eftir spreng- ingu. Vitrir menn sögðu að augljós- lega gæti þetta ekki gengið svona til lengdar, að stjórnvöld hlytu að grípa inn í. En nú er liðið eitt ár í viðbót og ekkert hefur verið gert. Stjórnendur klóra sér í hausnum, þjarka fram og aftur um sömu hlutina inni á Alþingi, Alþingi, sem við bárum eitt sinn traust til. I heiðvirðu landi væri fyrir löngu búið að skjóta alla svona stjórnars- kussa. Þetta er ófyrirgefanlegt. Brjálæðislegt ef maður hugsar um það eina nótt. Annaðhvort verður að setja verðtryggingu á laun eða taka verðtrygginguna af lánum. Þetta er ekki mannsæmandi og óánægjan magnast í landinu. Upp- reisnin í Rússlandi varð ekki út af engu. Hún braust út vegna ósann- girni og langvarandi klúðurstjórn- ar. Er enginn manndómur, er engin vandvirkni í stjórnarsölum ís- lands? Ásgeir hvítaskáld. a „Skuldir þeirra, sem eru að kaupa, ^ stækka og stækka eins og snjóbolti. En verðið á íbúðum þeirra stendur í stað.“

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað: 290. tölublað (18.12.1985)
https://timarit.is/issue/190462

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

290. tölublað (18.12.1985)

Aðgerðir: