Dagblaðið Vísir - DV - 13.02.1987, Qupperneq 14

14
FÖSTUDAGUR 13. FEBRÚAR 1987.
Frjálst.óháð dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÚLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 500 kr.
Verð I lausasölu virka daga 50 kr. - Helgarblað 60 kr.
Utspil varaformanns
Friðrik Sophusson, varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins, sagði á fundi með flokkssystkinum sínum í vikunni,
að vel gætu orðið kosningar fyrr en 25. apríl. Hann
benti á málflutning framsóknarmanna um fræðslu-
stjóramálið. Háttsettir framsóknarþingmenn standa á
Alþingi að flutningi tillögu, sem er í raun tillaga um
vantraust á Sverri Hermannsson menntamálaráðherra.
Ekki er útséð, hvernig fer um tillöguna. Friðrik Sophus-
son segir réttilega, að það gæti orðið tilefni til stjórnar-
slita, ef framsóknarmenn bræða sig saman við
stjórnarandstöðuna um slíkt vantraust. Vel má vera,
að framsóknarmenn geri það ekki og tillögunni verði
vísað frá. En Friðrik nefnir fleira, sem gæti orðið til
þess, að kosið yrði fyrr en til stendur.
Kjaradeilur opinberra starfsmanna gætu orðið harð-
ar. Þetta á einkum við um samtökin BHMR. Leitað er
verkfallsheimildar. Svartsýnir gera því skóna, að vel
gætu orðið verkföll kennara í marzlok og BHMR-manna
í heild í apríl. Varaformaður Sjálfstæðisflokksins er
þeirrar skoðunar, að ekki ætti að leyfa opinberum
starfsmönnum að brjóta upp það samkomulag, sem orð-
ið hefur á almennum vinnumarkaði með samþykkt
ríkisstjórnarinnar. Eins og kunnugt er var samið um
að bæta sérstaklega kjör hinna lægstlaunuðu í almennu
samningunum. En hyggist BHM-menn eyðileggja þetta,
til dæmis með því að fara í verkfall með 30 prósent
kröfur, telja sumir, að ríkisstjórnin ætti að stöðva slíkt
með lögum og efna til kosninga. Friðrik Sophusson er
líklega í hópi þeirra, sem telja, að ríkisstjórnin ætti að
grípa í taumana, kæmi þetta upp.
Ekki er fráleitt að þetta mál sé rætt þessa daga, þeg-
ar opinberir starfsmenn eru farnir að hóta verkföllum.
Varaformanni Sjálfstæðisflokksins hefur þótt sjálfsagt
að hvetja lið sitt til að halda vöku sinni. Sú þróun, sem
hann nefnir, er ekki sérstaklega líkleg í bili en gæti
orðið.
Málgagn Framsóknarflokksins, Tíminn, bregzt
ókvæða við í leiðara í gær. Þar segir: „Þingrofshug-
myndir varaformanns Sjálfstæðisflokksins vegna
samningaviðræðna, sem ekkert er farið að reyna á, eru
ekki annað en vantraust á fjármálaráðherra og aðra
ráðherra Sjálfstæðisflokksins.“ í leiðaranum er fjallað
um, að fjármálaráðherra, formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, annist kjarasamninga við opinbera starfsmenn.
Viðbrögð Tímans eru dæmi um kosningaskjálftann. En
lítum nánar á, hvað gera skuli, færu BHMR-menn inn-
an skamms í verkfall með til dæmis 30 prösent kröfur,
meðan aðeins hinir lægstlaunuðu fengu teljandi kaup-
hækkanir í almennu samningunum.
Minnumst verkfalls opinberra starfsmanna haustið
1984. Niðurstaðan varð mikil kauphækkun, sem strax
brann á verðbólgueldi. Þá hefði ríkisstjórnin átt að
leggja fram áætlun um kjarabætur, sem mest hefðu
verið í formi skattalækkana, og efna til kosninga um
þá áætlun. Staðan er nú sú, að mikilvægur árangur
hefur náðst í baráttu við verðbólgu, árangur sem verð-
ur að verja. Gæti ríkisstjórnin þolað, að stjórnarand-
stæðingar beittu opinberum starfsmönnum fyrir sig til
að brjóta árangurinn niður?
Svarið er enn, að ríkisstjórnin ætti þá, fremur en að
beita lagaboði, að leggja fram áætlun um kjaramál og
láta kjósa um hana. Árangurinn í efnahagsmálum yrði
varðveittur. Haukur Helgason.
„...á flokksþingi Alþýðuflokksins í Hveragerði sl. haust var ítrekuð áherslan á þriðja stjórnsýslustigið."
Heimastjóm
í Alþýðublaðinu þann 27. jan. sl.
er viðtal við Askel Einarsson, fram-
kvæmdastjóra Fjórðungssambands
Morðlendinga. í viðtalinu gerir
Askell að umræðuefni þá erfiðleika
sem atvinnugreinar í dreifbýli eiga
\dð að stríða, fábreytt atvinnuval og
samdrátt í miðju góðæri. í lok við-
talsins segir Áskell:
„Það er ljóst, að það verður að gera
uppstokkun í þessu þjóðfélagi, vald-
auppstokkun. Það verður að byggja
upp sterka landshluta, færa mikið
af umsvifum ríkisins heim í lands-
hlutann. Á eftir þessu verður að
koma ábyrgðardreifing í fjármála-
kerfinu. Það þýðir ekki að loka
augum fyrir því að öllum bönkum
landsins er miðstýrt úr Reykjavík.
Það er reyndar mismunandi eftir
bönkum hve þessi miðstýring er mik-
il, en hún er og getur verið um
smámuni hjá sumum.“
Þriðja stjórnsýslustigið
Hér ræðir Áskell eitt af þeim við-
fangsefnum sem ættu að vera í
brennidepli þjóðmálaumræðunnar
nú fyrir kosningar. Hann talar um
nauðsyn á valdauppstokkun og
færslu valds til sterkra landshluta.
Byggðanefnd þingflokkanna, sem
skilaði skýrslu í sumar, komst að
sömu niðurstöðu. Þar segir að „til
þess að auka svo nokkru nemi
völd og áhrif landsmanna allra,
óháð búsetu þeirra, þurfi að
koma til þriðja stjómsýslustigið,
sem taki við umtalsverðum verk-
efnum og tekjum fyrst og fremst
frá ríkinu“.
Nefndin telur einnig að beinar
kosningar eigi að verða til þessa
stjórnstigs, t.d. í tengslum við sveit-
arstjómarkosningar, því á þann hátt
einan verði pólitískur styrkur sem
næst í hlutfalli við fylgi kjósenda í
hverju heimastjómarumdæmi
hverju sinni. Hér kemur fram greini-
legur vilji þeirra fulltrúa þingflok-
kanna, sem nefhdina skipuðu, til að
gera þá byltingu eða valdauppstokk-
un sem Áskell Einarsson talaði um.
Svör stjórnmálaflokkanna
En hvað segja þingflokkamir og
stjórnmálaflokkamir sjálfir um mál-
ið? I skýrslunni eru birt svör þing-
flokkanna við spumingu nefndar-
innar:
Hvað eiga stjómsýslustigin í
landinu að vera mörg?
Ólafur Einarsson segir í svari
þingflokks Sjálfstæðisflokks:
Sjálfstæðisflokkurinn hefur hafh-
að hugmyndum um þriðja stjóm-
sýslustigið og telur að tvö stig nægi.
Kristján Benediktsson, ritari þing-
flokks Framsóknar, vísar til frum-
varps Alexanders Stefánssonar en
þar var þriðj a stiginu í raun hafnað.
Þingflokksformaður Kvennalist-
KjáUaiinn
-Guömundur
/ Einarsson
alþingismaður
ans telur í sínu bréfi að sennilega
þurfi stigin ap vera þijú en slær úr
og í með malið.
Frá Alþýðubandalaginu barst
nefndinni ekkert plagg en fulltrúi
þess gerði nefndinni grein fyrir um-
ræðum um málið í þingflokknum,
að því er segir í skýrslunni. Þar hef-
ur væntanlega komið fram að
Alþýðubandalagið er biturlega klof-
ið í málinu, eins og reyndar flestum
málum sem sá flokkur fæst við þessi
misserin.
Frá tveimur þingflokkum bámst
hins vegar afdráttarlaus svör. Stefán
Benediktsson lagði hreinlega fram
tillögu sem þingmenn BJ höfðu þá
þegar flutt um gerð laga um fylkis-
stjómir.
Eiður Guðnason, formaður þing-
flokks Alþýðuflokksins, skrifaði í
sínu svari:
„Þingflokkur Alþýðuflokksins
er þeirrar skoðunar að stjórn-
sýslustigin eigi að vera þrjú.“
I svari sinu vísaði Eiður Guðnason
til flokkstjómarfundar Alþýðu-
flokksins sem var haldinn 17. mars
1985.
Jafnaðarmenn styðja valda-
uppstokkun
Þama sést að Framsóknarflokkur
og Sjálfstæðisflokkur afneita sín-
um mönnum í byggðanefndinni
og hafha breytingum á miðstýring-
unni. Alþýðubandalagið er klofið um
málið og Kvennalistinn slær úr og í.
Þeir einu sem af einurð styðja
þessa valdauppstokkun em fulltrúar
jafnaðarmanna.
Þessi bréfaskipti em frá árinu
1985. Síðan hefur ekkert breyst í
þessari stefhumörkun nema það að
á flokksþingi Alþýðuflokksins í
Hveragerði sl. haust var ítrekuð
áherslan á þriðja stjómsýslustigið.
Þannig var tekið endanlega af skar-
ið í þessu stóra máli.
Nú ættu allir að hugleiða það að
1) samtök um jafhrétti krefjast upp-
stokkunar,
2) forystumenn eins og Áskell Ein-
arsson krefjast uppstokkunar og
3) fólkið í öllum byggðum landsins
krefst uppstokkunar.
Engu að síður neita Framsókn og
Sjálfstæðisflokkur að hlusta en slá
skjaldborg um áð verja óbréytt
ástand. Alþýðubandalagið er klofið
og máttlaust eins og venjulega.
Alþýðuflokkurinn hefur hins veg-
ar einn flokka tekið hreina afstöðu
með fólkinu í landinu og á móti
miðstýringu og valdníðslu. Alþýðu-
flokkurinn tekur undir kröfuna um
þá valdauppstokkun, sem þúsund-
imar í Samtökum um jafnrétti
milli landshluta hafa fylkt sér um.
Guðmundur Einarsson
„Þarna sést að Framsóknarflokkur og
Sjálfstæðisflokkur afneita sínum mönnum
í byggðanefndinni og hafna breytingum á
miðstýringunni. Alþýðubandalagið er
klofið um málið og Kvennalistinn slær úr
_ „ 66
og 1.