Dagblaðið Vísir - DV - 20.02.1987, Síða 4

4
FÖSTUDAGUR 20. FEBRÚAR 1987.
Stjómmál
^ Kosningalaganefnd Alþingis tókst ekki það óframkvæmanlega:
Utreikningur kosningaúrslita
óskiljanlegur fyrir almenning
Það er ekki von að vel fari þegar menn, jafiivel þingmenn, taka
sér fyrir hendur að framkvæma það sem þeir sjá fyrir að er ófram-
kvæmanlegt. Hins vegar má virða það að kosningalaganefnd
Alþingis viðurkennir það hreinlega að hún hafi verið að reyna
að samrýma ósamrýmanleg sjónarmið. Þær kosningareglur sem
þingið setti þjóðinni 1984 eru svo flóknar að almenningur á þess
engan kost að skilja útreikning kosningaúrslita. Breytingar, sem
kosningalaganefhdin leggur nú til, skipta engu máli í því sam-
bandi. Þær einfalda einungis fyrsta þátt útreikningsins sem hvort
eð er nær einungis til „öruggra" sæta. Þjóðin verður því að sitja
yfir skjám og blöðum í næstu kosningum og láta mata sig á úr-
slitunum.
Menn lifna og deyja
Við kynningu kosningalaganefiidar á þeim breytingum á úthlut-
unarreglum kosningalaganna, sem hún hefúr nú lagt fram, var
haft á orði af hennar hálfu að halda námskeið fyrir fjölmiðlafólk
í þessum útreikningum. Raunar er ekki sjáanlegt að útreikningar
í miðri talningu verði með neinum hætti framkvæmanlegir nema
eftir forriti í tölvum. Að öðru leyti gæti fjölmiðlafólk haft gott
af námskeiði hjá kosningalaganefnd því margir fjölmiðlar kynna
nú breytingartillögur nefndarinnar sem einhvem nýjasannleik.
Fylgiskjal II,
ALÞINGISKOSNINGAR 1983.
Úthlutun þingsæta skv. kosningaúrslitum 1983 eftir reglum
í breytingartillögum nefndarinnar.
1. Úthlutun þingsæta í kjördæmum skv. 111. gr.
Aíhugasemdir:
1. Kjördæmistala er gild atkvæði dcilt með þingsætatölu kjördæmis.
2. Vi kjördæmistölu: skilyrði þess að Iisti hljóti þingsæti við kjördæmisúthlutun.
3. l * III. IV. * 1A kjördæmistölu: skilyrði þess að listi hljóti þingsæti við úthlutun jöfnunarsæta.
4. Endurreiknuð kjördæmistala: gild atkvæði, að frádregnum atkvæðum þeirra lista sem
ekki eiga rétt á úthlutun, deilt með þingsætatölu kjördæmis.
5. 7% fylgi: skilyrði þess að listi hljóti þingsæti í öðrum áfanga jöfnunarúthlutunar.
Reykjavík. Gild atkvæði: 50755; 7%: 3553.
Kjördæmistala: 2820 (%: 1880; lA: 940).
A B C D G V
5470 4781 4815 21807 9634 4248
2650 1961 1995 18987 6814 1428
16167 3994
13347 10527 1174
7707
4887
2067
Sæti nr. 9 12 11 1,2,3.4,5,7,10 6,8.14 13
Reykjanes. Gild atkvæði: 28927; 7%: 2025. Kjördæmistala: 2630 (%: 1753; 'A: 877).
A B C D G V
4289 3444 2345 12779 3984 2086
1659 814 10149 1354
7519
4889
2259
Sæti nr. 5 7 8 1,2,3,4,9 6
Vesturland. Gild atkvæði: 7843; 7%: 549. Kjördæmistala: 1569 (%: 1046; 'A: 523).
C-listinn er undir %-mörkunum. Endurreiknuð: 1469 (%: 979)
A B C D G
1059 2369 (497) 2725 1193
900 1256
Sæti nr. 2 1,3 4
Suðurland. Gild atkvæði: 10521; 7%: 737. Kjördæmistala: 1754 (2A: 1169; 'A: 584).
C-Iisti undir 2A-mörkum. Endurreiknuð: 1659
A B C D G
1278 2944 (568) 4202 1529
1285 2543
884
Sæti nr. 2.5 1.3 4
II. Úthlutun þingsæta skv. 112. gr.
A B/BB C D G vj
15214 24754 9489 50251 2249(1 71--1
3043 2063 3163 2185 2045 356.1
2536 1904 2372 2094 1874 2375
2173 1898 2010 178 li
1902 1933
861
Sæti nr. 3.4.8 10 2.6 7.9.12.13 II 1.5
III. Þingsætatala landsframboða alls skv. 111. og 112. gr.
Til dæmis má ímynda sér að nú fyrst eigi að ákveða fjölgun þing-
manna úr 60 í 63.
Þetta var hins vegar lögbundið, sem breyting á stjómar-
skránni, 1983 og 198-4, eins og allar meginbreytingamar á kosn-
ingalögunum. Það eina sem nú er gert er að reyna að sníða af
augljósa galla, sem er þó alls ekki hægt nema að vissu marki,
eins og fyrr segir. Sem dæmi vom sum ákvæði laganna í ósam-
ræmi við sjálfa stjómarskrána, hvemig sem það mátti vera að
„gömlu flokkamir“ legðu það til í fullri einingu og Alþingi legði
blessun sína yfir það.
En víkjum sérstaklega að útreikningum kosningaúrslita sem
em meginatriðið í breytingartillögum kosningalaganefiidar. Önn-
ur atriði varða nánast tæknilega framkvæmd kosninga. Árangur
nefhdarinnar er í raun sá einn að með því að beita öðrum tilbrigð-
um við þessa flóknu útreikninga hossast nokkur þingsæti til
milli kjördæma. Ef litið er á framboð frá kosningunum 26. apríl
1983 hefðu orðið breytingar á núverandi þingmannaliði hefðu
kosningalögin frá 1984 gilt. Og með þessum nýju tillögum hefðu
breytingamar orðið nokkuð aðrar. I báðum tilvikum hefðu flokk-
amir haldið sínum þingmannatölum en þingmannalið sumra hefði
orðið dálítið annað.
Fréttaljós
Herbert Guðmundsson
Breytt þingmannalið
Eins og fyrr segir var ákveðið þegar 1984 að þingmönnum fjölg-
aði í næstu kosningum úr 60 í 63. Lítum nú á hvemig þingsæti
hefðu skipst á milli flokka eftir þeim lögum hefðu þau gilt í síð-
ustu kosningum, 1983, og hverjir hafa verið að detta út og koma
inn samkvæmt úthlutunarreglunum frá 1984 og sem nú er lagt
til að taka upp.
Alþýðuflokkur fékk 6 þingmenn en hefði fengið 7 eftir gildandi
lögum. Ámi Gunnarsson á Norðurlandi eystra og Magnús H.
Magnússon á Suðurlandi hefðu sest á þing en Karl Steinar Guðna-
son dottið út.
Framsóknarflokkur fékk 14 þingmenn en hefði fengið 12. Jó-
hann Einvarðsson á Reykjanesi hefði náð inn, eins Ingólfur
Guðnason af BB-lista á Norðurlandi vestra. Út hefðu dottið Dav-
íð Aðalsteinsson á Vesturlandi, Ólafur Þ. Þórðarson á Vestfjörð-
um, Stefán Guðmundsson á Norðurlandi vestra og Guðmundur
Bjamason á Norðurlandi eystra.
Bandalag jafnaðarmanna hlaut 4 þingsæti og hefði hlotið jafn-
mörg. Hins vegar hefði Stefán Benediktsson náð kjöri sem 3.
maður í Reykjavík (kom síðar inn eftir lát Vilmundar Gylfason-
ar) en Kolbrún Jónsdóttir á Norðurlandi eystra hefði setíð heima,
samkvæmt nýju tillögunum. Samkvæmt lögunum frá 1984 hefði
Stefán hins vegar ekki náð inn heldur Þórður H. Ólafsson sem
2. maður í Reykjaneskjördæmi.
Sjálfstæðisflokkur náði 23 sætum en hefði hlotið 26. Samkvæmt
gildandi lögum frá 1984 hefðu Geir Hallgrímsson og Guðmundur
H. Garðarsson bæst við í Reykjavík, Kristjana Milla Thorsteins-
son af Reykjanesi og Bjöm Dagbjartsson frá Norðurlandi eystra
(kom inn fyrir Lárus Jónsson síðar, þá hefði Vigfús B. Jónsson
komið inn). Egill Jónsson hefði hins vegar fallið á Austurlandi.
Samkvæmt nýju tíllögunum hefði Eggert Haukdal á Suðurlandi
fallið með Agli en inn komið Bragi Michaelsson frá Reykjanesi.
ÚTHLUTUN:
1. áfangi: 51. sæti Reykjavík A-2.
2. áfangi: 52. sæti Reykjanesi V-l.
53. sæti Suöurland A-l.
54. sæti Vesturland A-l.
Úthlutun til A-lista er lokið. Kjördæmistölur eru nú endurreiknaðar þannig að atkvæði
A-listanna eru dregin frá gildum atkvæðum í hverju kjördæmi og þingsæti þeirra frá
þingsætatölu hvers kjördæmis.
Á töflu II eru aðeins tilgreind þau kjördæmi sem eiga eftir að fá þingsæti skv. 2. áfanga.
Tafla II.
Kjördxmistala B C D G V/BB
Vestfirðir........................... (936*) 61% 61% —
Norðurland vcstra ................... (1023') 60% — — 64%
Norðurland eystra ................... (1930') 46% — 20% 41%
Austurland .......................... (1292 ) 5% 33% 62%
ÚTHLUTUN:
2. áfangi (frh.): 55. sæti Norðurland vestra BB-1.
Úthlutun til B-lista lokið. Kjördæmistölur endurreiknaðar án atkvæða og þingsæta B-
listanna.
Alþýðubandalag fékk 10 sætí í kosningunum en hefði fengið
11. Eina breytingin hefði orði kjör Kjartans Ólafssonar af Vest-
fjörðum.
Kvennalisti hlaut 3 sæti og þar hefði allt staðið óbreytt.
Reglurnar
Eins og ákveðið var 1984 skiptast þingsæti fyrirfram milli kjör-
dæma þannig: Reykjavík 18, Reykjanes 11, Norðurland eystra 7,
Suðurland 6, Vesturland 5, Vestfirðir 5, Norðurland vestra 5 og
Austurland 5. Að auki kemur eitt sæti í happdrættisvinning, sem
úthlutað er þeim frambjóðanda sem stendur best að vígi þingsæt-
islaus eftir úthlutun 62 sæta.
Fyrst er úthlutað 3/4 sæta innan hvers kjördæmis, alls 50 sæt-
um, eftir ákveðinni formúlu, sem er tiltölulega auðskilin. Síðan
er úthlutað 12 sætum eftir landsfylgi flokkanna, eftir flóknum
útreikningum, og loks happdrættissætinu eða svokölluðum hlaup-
ara.
Án þess að orðlengja þetta frekar hér og nú birtum við útreikn-
inga kosningalaganefndar á úrslitum síðustu alþingiskosninga,
samkvæmt þeim tillögum sem nú liggja fyrir frá nefiidinni. Les-
endur geta þá barið augum hvemig á að setja dæmið upp og ráða
í rúnimar.
Vestfirðir. Gild atkvæði: 5504; 7%: 386.
Kjördæmistala: 1101 (%: 734; lA: 367).
C-, G- og T-listar undir %-mörkum; C-listi fellur út.
Endurreiknuð: 1061 (2A: 708)
T-listi enn undir %-mörkum.
Endurreiknuð á ný: 934
A B C D G T
924 1510 (197) 1511 723 (639)
576 577
Sæti nr. 3 2 14
Norðurland vestra. Gild atkvæði: 5702; 7%: 400.
Kjördæmistala: 1140 (36: 760; 16: 380).
A-, C- og BB-listar undir 36-mörkum; C-listi fellur út.
Endurreiknuð: 1105 (36: 737)
A- og BB-listar undir 36-mörkum; A-Iisti fellur út.
Endurreiknuð á ný: 1023 (36: 682)
BB-listi undir 36-mörkum.
Endurreiknuð enn: 891
A B c D G BB
(411) 1641 (177) 1786 1028 (659)
750 895 137
Sæti nr. 2 1,4 3
Norðurland eystra. Gild atkvæði: 13704; 7%: 960.
Kjördæmistala: 1958 (36: 1305; 16: 653).
C- og V-listar undir 36-mörkum. C-listi fellur út.
Endurreiknuð: 1869 (36: 1246)
V-listi undir 36 mörkum.
Endurreiknuð á ný: 1756
A B C D G V
1504 4751 (623) 3727 2308 (791)
2995 1971 552
1239 215
Sætinr. 6 1.3 2,5 4
Austurland. Gild atkvæði: 7006; 7%: 491.
Kjördæmistala: 1401 (36: 934; lA: 467).
A- og C-listar undir 36-mörkum; C-Iisti fellur út.
Endurreiknuð: 1347 (36: 899)
A-listi undir 36-mörkum.
Endurreiknuð á ný: 1292
A B C D G
(279) 2655 (267) 1714 2091
1363 422 799
71
Sæti nr. 1,4 3 2
Tafla V.
Kjördæmistalu C D V
Reykjavík .......................... <2572') 87% 148% 65%
Reykjanes........................... (2151') 9% 94%
ÚTHLUTUN:
3. áfangi: 59. sæti Reykjavík D-8.
60. sæti Reykjanes D-6.
Úthlutun lokið til D-lista.
Tafla VI.
Kjördæmistala C V
Rcykjavík ............................. (2265*) 113% 88%
ÚTHLUTUN:
3. áfangil 61. sæti Reykjavík C-2.
62. sæti Reykjavík V-2.
Úthlutun lokið til V-lista. Úthlutun skv. 3. áfanga enn fremur lokið.
V. Úthlutun óbundna þingsætisins.
óbundna sætið kemur í hlut C-lista. Aðeins tveir listar þess landsframboðs koma til
álita, þ.e. í Reykjavík og á Reykjanesi; aðrir listar ná ekki þriðjungsmarki.
Tafla VII.
1 Rcykjavík Reykjanes
A B/BB C D G V
lll.gr......... 4 II 2 22 10 I
H2.gr.......... 3 I 2 4 I 2
7 12 4 26 II 3
Tafla I.
IV. Kjördæmistala og hlutfallstala við úthlutun skv. 113. gr.
(Neikvæðum tölum sleppt.)
Kjördæmisiala A B C D G V/BB
Rcykjavík................. (2820) 94% 70% 71% 73% 42% 51%
Reykjanes................. (2630) 63% 31% — — 51% 79%
Vcsturland ............... (1469) 72% 61% — —
Vestfirðir ............... ( 934') — 62% 62% —
Norðurland vestra ........ (1105*) 49% — — 60%
Norðurland eystra ........ (1869*) — 54% — 23% 42%
Austurland ............... (1292) 5% 33% 62%
Suðurland................. (1659) 77% — 53%
* =. Kjordæmistala endurreiknuð.
— = Neikvæð tala.
Tölum lista sem ekki koma til álita (vegna þriðjungsmarksins) er sleppt.
Aths. Endurreikna þarf kjördæmistölu í tveimur kjördæmum. A- og BB-listar á Norðurlandi vcstra, sem voru
undir mörkum við kjördæmisúthlutun. koma nú til álita við jöfnunarúthlutun; eins stcndur á um V-
lista á Norðurlandi eystra.
Tafla III.
Kjördæmistala C D G V
Vestfirðir...................................... ( 745') 103% —
Norðurland cystra .............................. (1707') 18% 35% 46%
Austurland ..................................... (1268*) 35% 65%
ÚTHLUTUN:
2. áfangi (frh.): 56. sæti Vestfirðir D-2.
57. sæti Austurland G-2.
Úthlutun lokið tii G-lista; kjördæmistala endurreiknuð í því eina kjördæmi sem eftir er í
2. áfanga og nú án atkvæða og þingsæta A-, B- og G-lista.
.Atkvæði 4815 2345
lUpphaflegkjördæmistala 2820 2630
Hlutfallstala ....... 171%. 89% 260"',,: 4
Mcðalhlutfall af kjördæmistnlu 2820 X 65",, 2630x65%
Ný kjördæmistala 1833 1709
; Þingsxti 2 1
jStaðalista 1149 636
! Hlutfall 63% 37% = 100%
Aths.: Nýja kjördæmistalan hór er 65% af kjördæmistölunni eins og hún var fvrst reiknuð skv. 113. gr. 65% eru
fundin með því að lcggja saman hlutfallstölur landsframhoðsins (hcr C-lislanna) og dcila þcirri útkomu mcð
4, þ.c. þeim þingsætafjölda scm framboðið á að fá.
ÚTHLUTUN:
4. áfangi: 63. sæti Reykjavík C-3.
VI. Yfírlit um endanlega skiptingu þingsæta.
Tafla IV.
Kjördæmistala C D V
Norðurland cystra................. (1506*) 47% 53%
V-listi er undir 7%-marki og kemur því ekki til greina í þessum áfanga.
ÚTHLUTUN:
2. áfangi (frh.): 58. sæti Norðurland eystra D-3.
A B/BB C D G V
Rcykjavík ................................. 2 1 3 8 3 2
Reykjancs.................................. I 1 I 6 I I
Vcsturland ................................ 1 1 2 1
Vestfirðir ................................ I . I 2 1
Norðurland vcstra ......................... 1/1 2 1
Norðurland eystra ......................... 1 2 3 1
Austurland ................................ 2 1 2
| Suðurland................................ 1 2 2 1
7 12 4 26 11 3