Dagblaðið Vísir - DV - 14.03.1987, Qupperneq 11

LAUGARDAGUR 14. MARS 1987.
11
Kosið um foringja
Stjórnmálamennirnir em oft sjálf-
um sér verstir.
Þá niðurstöðu má draga af ákvörð-
unum ríkisstjómar og alþingis um
kjördag.
Auðvitað er það almenna áhuga-
leysi sem ríkir á stjómmálum, þar á
meðal væntanlegum kosningum, í
takt við tíðarandann. Sjálfshrífning-
arkynslóðirnar hafa lítinn áhuga á
svo ómerkilegum athöfnum sem pól-
itík.
En stjómmálamennimir hafa sið-
ur en svo reynt að glæða áhuga á
stjórnmálaumræðu með vali sínu á
kosningadegi. Þvert á móti. Sú á-
kvörðun þeirra að láta kjósa 25. apríl
kemur í veg fyrir heillega kosninga-
baráttu. Páskavikan aðskilur bai'-
áttu flokkanna um hylli kjósenda frá
sjálfum kosningunum.
Einn vinur minn, sem er sérlega
makkiavellskui' í hugsun, segir hins
vegar að þetta sé allt með ráðum
gert hjá stóm strákunum í pólit-
íkinni. Þeir viti sem er að því minna
sem kjósendur sjái og heyri í fram-
bjóðendunum þeim mun fleiri
atkvæði skili sér i réttan kassa.
Hugurinn við annað
Það er auðvitað ljóst að hugur
almennings er við flest annað þessa
stundina en pólitík.
Einkum að njóta veraldlegra
gæða.
Fjölmiðlamir verða sífellt fyrir-
ferðarmeiri í daglegu Iífi fólks. Þótt
Stöð tvö kosti nokkurn pening hafa
aukin fjárráð mikils hluta þjóðar-
innar sennilega lítið með aukna
neyslu á þessu sviði að gera. Fram-
boðið, fjölbreytnin, hefui' einfaldlega
aukist án þess að neytendur verði
mikið varir við kostnaðinn sem því
fylgir. Þau útgjöld dreifast nefnilega
á marga aðila þegar þau koma að
lokum fram í hærra vömverði þeirra
sem mest auglýsa í nýjum miðlum.
Eftir metinnkaup á nýjum biffeið-
um á nýliðnu ári stefnir í lslandsmet
í ferðalögum til útlanda á komandi
sumri.
Þannig mætti áfram rekja dæmi
um ríkjandi lífsstíl aukinnar og fjöl-
breyttari neyslu á flestum sviðum.
Fólk er semsé einkum með hugann
við hin efnalegu gæði lífsins. Hug-
sjónabarátta, gmndvallarátök um
þjóðfélagsstefnur, slíkt er gamal-
dags. Umgerðin skiptir meira máli
en innihaldið. Veraldleg lífsnautn
er stíll samtimans.
Stund milli stríða
Eftir þá jarðskjálfta í lífsstíl, sem
einkenndu síðari hluta sjöunda ára-
tugarins og fyrri hluta þess áttunda.
er engin furða að nýjar kvnslóðir
horfi nú til annarra útta.
Það er eðli hinna yngri að snúast
gegn því sem var, fara eigin leiðir. Á
sama hátt og 68-kynslóðin gerði til-
raun til að bvlta ríkjandi lífsstíl.
þannig leitar ungt fólk i dag lífs-
fyllingar í þeim gæðum sem foreldrar
þeiiTa risu gegn um hríð.
Ekki er að efa að eftir einn til tvo
áratugi snýst dæmið við á ný. hring-
rásin heldur áfram.
Það er því nú eins konar stund
milli stríða, logn milli storma.
Menn, ekki málefni
Það er í samræmi við tíðarandann
að formið, umgjörðin, í stjórnmálun-
um skiptir nú meira máli en oftast
áður.
Þannig er mikilvægara fyrir
stjórnmálaflokk að hafa leiðtoga
sem sýnir af sér góðan þokka, nær
til fólksins. eins og það heitir. en
ítarlega stefnuskrá.
Kosningamar núna munu þannig
snúast meira um persónur en stefnu-
mál. Það verður í ríkari mæli en
áður kosið um menn en ekki endi-
lega múlefni.
Þetta sést greinilega ef litið er til
fylgisþróunar flokkanna samkvæmt
skoðanakönnunum undanfarin
misseri.
Alþýðuflokkurinn, sem var að
dauða kominn - enn einu sinni -
fyrir fáeinum missemm, hefur risið
úr öskustónni án þess að til hafi
komið grundvallarbreyting á stefnu.
Það sem breyttist var einfaldlega að
flokkurinn fékk nýjan formann sem
náði með leikrænum tilþrifum til
fólks. Á sama hátt og fólk kaus
Bandalag jafnaðarmanna í síðustu
þingkosningrmi vegna þess að það
var að „kjósa Vilmund" hefur veru-
legur. hluti kjósenda dregist að
Alþýðuflokknum vegna þess að það
vill styðja Jón Baldvin. eða í það
minnsta gefa honum tækifæri til að
sýna hvað hann getur.
Sjálfstæðisflokkurinn, sem hafði
dalað í skoðanakönnunum, náði sér
þá fyrst á strik þegar Þorsteinn Páls-
son setti Parísarsýninguna á svið.
Það var persónan. og sá stíll sem
var á gerðum Þorsteins. sem leiddi
til fylgisaukningar. en ekki efnis-
atriði þess máls sem deilt var um
né stefnubrevting hjá flokknum.
Það eru sem sagt foringjamir sem
skipta meira máli en stefnumálin.
í samræmi við þetta hefur Fram-
sóknarflokkurinn fært formann sinn
frá V estfiörðum suður í þéttbýlið þar
sem flokkm-inn hefur verið að tapa
vemlegu fylgi undanfarin ár. Stein-
giimm- Hermannsson er sem stendm'
Laugardags-
pistill
Elías Snæland
Jónsson
aðstoðarritstjóri
langvinsælastur framsóknarforingj-
anna samkvæmt skoðanakönnun-
um. Herstjóramir í framsóknarvirk-
inu hvggjast nota þessar
persónulegu vinsældir formannsins
til þess að ná til kjósenda sem að
öðru jöfnu mvndu ekki stvðja Fram-
sóknarflokkinn.
Flokkum fjölgar
Framboð verða nú fleiri en oftast
áður. Auk þeima fimm stjórnmála-
samtaka, sem nú hafa menn á þingi.
stefnir í þrjú framboð til viðbótar í
öllum kjördæmum ef marka má
gefnar yfirlýsingar. Þar koma til leif-
arnar af Bandalag jafnaðarmanna,
Flokkur mannsins og Þjóðarflokk-
urinn sem nýlega var stofnaður.
Þessir flokkar munu ekki fá mikið
brautai'gengi í kosningunum. Það
er ljóst þegar af þeirri ástæðu að
þeir hafa ekki foringja sem eru lík-
legir til að sópa að sér fylgi.
Þegai' er komin nokkur reynsla á
framboð Flokks mannsins. Það unga
fólk sem í honum starfar sýnir afar
mikinn áhuga og dugnað. En það
er ekki nóg til að ná árangri í þing-
kosningum.
Bandalag jafnaðarmanna andaðist
þegar þingmenn þess flokks flýðu
skip í ósæmilegu hasti. En það er
ljóslega ekki öllum gefið að gera
gi-einarmun á lifandi flokki og dauð-
um.
Nýi flokkurinn virðist heldur ekki
líklegur til þess að ná manni á þing.
Þó er mest óvissa ríkjandi um hann
af smáflokkunum vegna þess hversu
skammt er síðan flokkurinn var
stofnaðm' og enn óljóst um helstu
frambjóðendur.
Það er sem sagt skoðun mín að
þetta vor verði engin uppskemhátíð
fyrir smáflokka.
Litlar breytingar
Skoðanakannanir benda vissulega
til þess að fylgi flokkanna og þing-
styrkur verði með nokkuð öðrum
hætti eftir þingkosningarnar 25.
apríl en verið hefúr þetta kjörtíma-
bil. Líklega verða þó minnstar
brevtingar hlutfallslega hjá Sjálf-
stæðisflokki. Alþýðubandalagi og
Samtökiun mn kvennalista. Flest
bendir til þess að Framsóknaiflokk-
urinn tapi en Alþýðuflokkurinn
vinni á - allt miðað við úrslit síð-
ustu þingkosninga.
En trú mín er sú að þrátt fy’rir
nokkrar tilfæringar á fydgi flokk-
anna verði ekki um mikilvægar
breytingar að ræða í stjórnmálum
landsins vegna þessara kosninga.
Sjálfstæðisflokkurinn mun vafalít-
ið halda sinni stöðu. Þorsteinn
Pálsson verður þai- með næsti for-
sætisráðherra landsins.
Það verður hans að velja sér sam-
starfsflokk. Þar koma aðeins tveir
flokkar til greina. Framsóknarflokk-
urinn og Alþýðuflökkurinn.
Þrátt fyrir einhverjar áherslu-
breytingar er ástæðulaust að reikna
með því að ríkisstjórn Þorsteins taki
í meginatriðum á múlum á annan
hátt en núverandi ríkisstjórn hefúr
gert. Þar skiptir í raun og vem ekki
máli hvort Þorsteinn verður með
Framsóknarflokkinn innanborðs
eða Alþýðuflokkinn.
Ef kratarnir verða leiddir í ráð-
hen-astólana mun Jón Sigurðsson
verða þeiira valdamestm- innan rík-
isstjómarinnar. Áhiifa hans hefur
gætt á stjórn íslenskra efnahagsmála
fjöldamörg undanfarin ár. Fram-
sóknarmennimir í Sjálfstæðis-
flc’.knum munu svo sjá til þess að
halda í horfinu fyrir ríkjandi kerfi
ef Jón Baldvin gerist æstur til unv
bóta.
Eftir kosningar mun landinn svo
flýta sér til útlanda til að njóta góð-
ærisins í suðrænni sól.
Skuggahlióar
Umræðan í fjölmiðlmn og manna
á meðal hefúr að undanfórnu öðiu
fi'emur beinst að ýmsum skuggahlið-
vmi þjóðlifsins.
Þær fi'ásagnir sem birst hafa um
afbrot gegn börnum hafa vakið óhug
og háværar kröfm- um strangar refs-
ingar.
Þióðfélag sem getur ekki verndað
böm sin fy'rir ofbeldi hefur að sjálf-
sögðu brugðist fn.miskyldum sínum.
Mikilvægt er að vernda börn gegn
ofbeldismönnum. Ekki bara kvn-
ferðisglæpamönnum heldur einnig
öðnmi þeim sem valda uppvaxandi
kynslóðimi ómælanlegu tjóni. Þar
eru framarlega i flokki þeir menn
sem stunda innflutning og sölu eit-
urefna af ýmsu tagi.
Margir eru fullir efasemda um að
dóms- og refsikerfið sé i stakk búið
að taka á þessum málum með þeim
hætti sem nauðsynlegt er. Sú á-
kvörðun hæstaréttar að minnka
verulega refsingu sem undirréttur
dæmdi fy'rir innflutning á hættuleg-
imi fíkniefnum hefur vakið furðu.
Viðhorf kerfisins til kvnferðisaf-
brotamanna hefur einnig verið
umdeilt.
Þjóðfélagið hefur einkum tvenns
konar skvldum að gegna í málum
sem þessum. Að taka þá sem hættu-
legir eru umhveifi sínu úr umferð
og að reyna að betriunbæta þá svo
meðan á refsivist stendur að þeir
verði öðrum hættulausir þegar þeir
koma á ný inn í samfélagið.
Takist þetta ekki hefur vamar-
kerfi þjóðfélagsins brugðist.
Elias Snæland Jónsson.