Dagblaðið Vísir - DV - 15.04.1987, Side 7

MIÐVIKUDAGUR 15. APRÍL 1987.
69
Vísnaþáttur
Vond vísa eins og haltur gæðingur
Leirhnoð eins og illt vopn
Kosningahríðin er liðin hjá að
þessu sinni. Eflaust hafa sumar at-
hugasemdir fallið í stuðla og vísur
og kviðlingar fallið eins og venju-
lega. Það kemur í hlut vísnasafnara
framtíðarinnar að huga að uppsker-
unni. En samt virðist athugulum
mönnum svo sem minna sé um
smellnar stökur af því tagi en áður.
Ekki eru menn þó hættir að kunna
að yrkja en líklega er sá hagleikur
ekki jafhmikið hafður á hraðbergi
sem áður. Vopnabúnaðurinn er ann-
að mál.
Ég hef aðeins heyrt einni allbögu-
bósalegri stöku flaggað og hún er í
þeim búningi að okkur má það varla
kinnroðalaust vera. Eréttaritari eins
blaðsins í Reykjavík - kann ekki við
að nefna það - sendi frásögn af fjöl-
mennum kosningafundi úti á landi,
þar sem fulltrúar allra framboðs-
flokkanna leiddu saman hesta sína.
Einn spekinganna hélt hann gæti
fært hugsun sína í rím en á því var
lítið lag. Hann kunni ekki að yrkja.
Eftirfarandi óburður var í gáleysi
sendur suður.
Allt vill lagið hafa. Vandalítið er
að reka nagla í spýtu en það þarf
nokkurn hagleik til að setja skeifu á
hest. Ekki einungis svo að hún hangi
heldur verður og að hafa í huga að
festan valdi ekki meiðslum og helti.
Visa og hagyrðingur eiga saman.
Svona varð útkoman hjá einum
frambjóðandanum:
Framboðslista hausafjöld
finnast hér í slaginn.
Það sem aðra tekur öld
tekur Albert daginn.
Merkingin er auðskilin. Meistari
hans og flokksforingi lætur sér ekki
vaxa það í augum að gera það á ein-
um degi sem aðrir þurfa hundrað ár
til að koma í verk.
En úr því verður ekki alltaf vísa
þótt orðum sé raðað í hæfilega lengd.
Til þess að koma saman óbrjálaðri
stöku þarf maður að hafa brageyra
og lágmarkssmekkvísi. Allt fram á
okkar daga sáu flestir viti bornir
menn ef þessa algengu gáfu vantaði
og því reyndu flestir að æfa sig áður
en þeir létu.aðra heyra. Bragfræði-
lega er vísan rétt kveðin svona og
efni haldið:
Rétt að bjóða frama fjöld
og finna menn í slaginn,
tekur suma eina öld,
Albert bara daginn.
En leirburður verður þetta eftir
sem áður vegna þess að hugsunin
haltrar eins og illa hófsærður hest-
ur. Höfundurinn er ekki hagmæltur.
Getur samt verið gott þingmanns-
efni. Mælir hér ekki með sér. - Það,
sem er andvana fætt verður ekki lífg-
að með rími.
Alþingisrímur
í öllum sveitum og bæjum á íslandi
er til mesti grúi vel gerðra kosninga-
vísna og mun ég síðar telja einhverj-
ar þeirra fram. Nú ætla ég að grípa
ofan í tvær valdar bækur með góðu
efni af þessu tagi: Alþingisrímur, sem
kenndar eru við Valdimar Ásmunds-
son, ritstjóra Fjallkonunnar, og
Guðmund skólaskáld Guðmundsson.
Sú bók kom fyrst út rétt eftir alda-
mótin og þótti mikil gersemi, endur-
útgefin 1951. Hina bókina,
Þingvísur, tók Jóhannes skáld úr
Kötlum saman 1943. Hér verður að-
eins gefið bragð, seinna boðið upp á
meira.
Fyrir og eftir síðustu aldamót var
dr. Valtýr Guðmundsson, háskóla-
kennari í Kaupmannahöfn, einn af
frægustu vígamönnum stjórnmál-
anna, við hann var valtískan kennd.
Um hann:
Glæsimenni Valtýr var,
af virðum flestum bar hann.
Þó um hann þytu örvarnar,
aldrei smeykur var hann.
Orðahremmstur þutu þétt,
þrumdi í mælsku tólum.
Stjómarskútan leið fram létt
líkt og vagn á hjólum.
Um Albertí Islandsmálaráðherra í
Danmörku.
Allir mæna á Alberti,
ás hins nýja siðar,
ætla að renni upp öldin ný
öldin ljóss og friðar.
Kom þú svo með Fróða-frið,
fögur tímans stjarna.
Skín þú broshýr vöggu við
vorra ungu barna.
Lýst fundum á Alþingi.
Brandar gjalla góma þar,
glymja og ymja salir.
Ræður snjallar, stórorðar
stökkva af palli mælskunnar.
Vísnaþáttur
Úr þingvísum
Björn Jónsson, ritstjóri ísafoldar
og þingmaður Barðstrendinga, var
fyrstu tugi aldarinnar einn af mest
áberandi stjómmálamönnum lands-
ins og tók við ráðherradómi af
Hannesi Hafstein 1909. Þá var ort:
Sparkliðið er sprækast hér
að spyrna móti vinum,
og reyna það sem aumast er:
andskotast í hinum.
Jón Þorkelsson Forni, hinn kunni
fræðimaður og skáld, þótti nú stund-
um óstöðugur í pólitíkinni og ekki
alltaf á hann treystandi. Um það
fjalla þessar tvær vísur:
Þegar valdalystug ljón
lögðu Björn að velli,
dragsúgurinn dr. Jón
drap í hárri elli.
Bilaði Forna kjaftakvörn
kenndi súgs á þingi.
- Annars væri ennþá Björn
okkar þjóðhöfðingi.
Eiríkur Einarsson frá Hæli var
lengi þingmaður Árnesinga fyrir
Sjálfstæðisflokkinn. Hann var vin-
sæll maður innan þings og utan, út
íyrir öll flokkamörk. Hann orti
margar smellnar þingvísur. Hey-
brækur nefndi hann eina þeirra:
Þessar brækur þekkti ég best
þurrar í rjáfri hanga.
Þær hafa nú á þingi sést,
þykjast menn og ganga.
Utanáskrift: Jón úr Vör,
Fannborg 7, Kópavogi.
PASKA
■g&gs&'".
«*"
Á^sstöð^-
sjónwarp ,
( ,kl 20-23-30 ^ðuilokk5105-
Opið frá „ a uegoo1 A'PV
■rléndun1
<**$£***0‘'í ,
/M" 0 “ .„öll"'"5®1