Dagblaðið Vísir - DV - 11.08.1987, Qupperneq 18

18
ÞRIÐJUDAGUR 11. ÁGÚST 1987.
Heilbrigðismál
í sveita
síns
andlitis
Sigurbjörg
Jónsdóttir
Menntun:
Hjúkrunarfræðingur frá Hjúkr-
unarskóla Islands.
Staða:
Hjúkrunarfræðingur, Sjúkra-
húsi Suðiudands, Selfossi.
Starfssvið
Ég starfa sem almennur hjúkr-
unarfræðingur og það felur í sér
æði margt. Hér ó sjúkrahúsinu eru
framkvæmdir uppskurðir, hér er
langlegudeild og á kvöld- og næt-
urvöktum, sem og um helgar,
tökum við á móti fólki því þá eru
læknar heima á vakt. Við tökum
þá á raóti fólki sem hefur lent í
slysum og svo framvegis. Við störf-
um ekki eins sérhæft hér og tíðkast
á sjúkrahúsunum í Reykjavík, til
dæmis. Ekki svo að skilja að við
göngum endiiega í öll störf hér en
þetta er fjölbreytilegra.
Það besta
Það besta við þetta starf er fjöl-
breytt mannlíf sem við óneitanlega
komumst í kynni við hér.
Það er svo auðvitað afekaplega
gaman að vinna þetta starf þegar
við finnum að við erum á réttri
braut. Þegar við heyrum það og
fmnum ó sjúklingum, aðstandend-
um þeirra, læknum og öðru
samstarfefólki. Þá veit maður að
starfið nær tilgangi sínum.
Það versta
Það versta við þetta starf er
hversu gífurlegt álag hvílir ó
hverjum og einum starfemanni.
Vaktavinnan, sem tíðkast í þess-
arri atvinnu, er líka hreinn hryll-
ingur sem skaðar allt h'f manns
meira og minna. Hún kemur veru-
lega niður ó tengslum manns við
íjölskyldu og vini og kemur oft
algerlega í veg fyrir allt félagsstarf.
Draumurinn
Ef ég á mér einhvern draum í
tengslum við starfið er hann að sjá
öflugri heilsugæslu, að meiri
áhersla verði lögð ó forvarnarstarf
því þar byrjar þetta allt saman.
Ég á þar við almennt í landinu en
ekki aðeins hér.
Þá vildi ég gjarna sjá göngu-
deildir taka við meiru af þeim
sjúklingum sem koma inn til rann-
sóknar. Mér finnst oft óþarfi að
taka upp sjúkrahússrými fyrir
rannsóknimar og það hvílir einnig
á sjúklingunum því mér finnst ekki
rétt að rífa þá úr sínu eðlilega
umhverti nema nauðsyn beri til.
„Ég held ég verði að segja að heilsu-
gæslukerfið hafi skilað árangii og að
af því hafi fengist góð reynsla að
minnsta kosti því sem snýr að fólkinu,
það er þeim sem nota kerfið," sagði
Guðmundur B. Jóhannsson, heilsu-
gæslulæknir á Selfossi, í viðtali við
DV.
„Það er nú komin sjö eða átta ára
reynsla á þetta hér,“ sagði Guðmundur
ennfremur, „og ég fæ ekki séð betur
en að þörfum fólks sé fyllilega sinnt.
Það urðu raunar ekki vemlega af-
drifaríkar breytingar hér með tilkomu
þessa kerfis. Þó var það mikil framför
fyrir okkur að fá aðgang að rannsókn-
arstofu sem getur framkvæmt blóð-
rannsóknir, þvagrannsóknir og flestar
tegundir sýklaræktunar. Einnig mun-
aði miklu að fá röntgendeild á sjúkra-
húsið."
Engar brotalamir
- Einhverjar brotalamir hljóta þó
að vera á þessu kerfi eins og öðrum.
þfverjar em þær helstar?
„Ég sé ekkert sérstakt sem þyrfti að
laga í því sem snýr beint að sjúkling-
unum sjálfum. Hvað okkur starfsfólk-
ið varðar er þetta hins vegar að vaxa
okkur vfir höfuð. Fólkinu fjölgar stöð-
ugt hér á svæðinu, kröfurnar aukast,
ferðafólki og sumarbústaðafólki fjölg-
ar mikið á sumrin og árangurinn er
slíkur að við höfum ekki undan. Hér
vinnum við þriðju hverju nótt, auk
venjulegs vinnudags, og þriðju hveija
helgi sem er of mikið sérstaklega þar
sem við erum vaktir allt upp í fimm
sinnum á nóttu á vaktinni. Þessi næt-
urvinna er svo yfirleitt öll í sambandi
við fyllirí, sem auðvitað er önnur saga.
Við erum þegar búnir að sækja um
fjölgun, við erum þrír læknar hér nú,
en höfum 'engin viðbrögð fengið við
því enn sem komið er.“
Umfangsmikið starf
- Hversu umfangsmikið starf fer hér
fram?
„Mjög umfangsmikið. Hér er almenn
heilsugæsla, lækning flestra sjúk-
dóma, meðferð á slysum, mæðraskoð-
un, barnaeftirlit og svo framvegis. Auk
þriggja lækna eru hér stöðugildi fyrir
íjórum og hálfum hjúkrunarfræðing á
Selfossi og einum á Eyrarbakka. Svo
er einnig einn sjúkraliði hér.
Þessir starfsmenn sinna miklu í
heimahjúkrun, ungbamaeftirliti,
skólaskoðunum, bólusetningum og
svo framvegis.
Svo má ekki gleyma því að hér sinna
læknar og ljósmóðir sónarskoðunum
á bamshafandi konum.
Hér koma einnig reglulega sérfræð-
ingar á hinum ýmsu sviðum. Augn-
læknir kemur vikulega, bamalæknir
sömuleiðis, kvensjúkdómalæknir tvi-
svar í mánuði, háls- nef- og eymalækn-
ir á tveggja til þriggja vikna fresti og
bæklunar- og lýtalæknir alltaf þegar
safnast hafa saman verkefni handa
honum. Þá höfum við aðgang að sér-
fræðingi um 'lækningarannsóknir sem
kemur hingað mánaðarlega.
Skurðlæknir er við sjúkrahúsið
héma sem og röntgenlæknir, þann-
ig að ástandið er bara nokkuð
gott.
Ef til vill væri það einna helst sér-
fi-æðing í lyflækningum sem okkur
vantaði hingað, að minnsta kosti í
hlutastöðu.“
Stokkseyri - Eyrarbakki
- Nú emð þið með útibú á Stokks-
eyri og Eyrarbakka. Hvernig gengur
sú starfsemi?
„Við erum með móttöku á þessum
stöðum þrjá daga í viku hverri. Það
er nýbúið að byggja upp góða aðstöðu
á Eyrarbakka og ég teldi æskilegt að
Stokkseyri gæti sameinast um afnot
af henni. Það væri tvíverknaður að
byggja upp aðstöðu á báðum stöðun-
um þar sem aðeins nokkrir kílómetrar
em á milli þeirra, nánai- tiltekið einir
sex kílómetrar.
Ég veit þó að skoðanir em eitthvað
skiptar um þetta en vona að niður-
staða fáist sem ekki hefur í för með
sér sóun á fé, tíma og vinnu.
Annað ágreiningsmál hér er svo
sjúkraflutningamir. Lögreglan sér um
þá hjá okkur og gerir það ágætlega.
Þeir hafa verið áhugasamir og Jón
Guðmundsson yfirlögregluþjónn hefur
haft forgöngu um ýmsa góða hluti svo
sem að setja súrefnistæki í alla bílana
þeirra.
Persónulega myndi ég telja það vafa-
samt að kaupa sjúkrabíl og mann á
hann. Nær væri að hlúa betur að lög-
reglunni og kaupa ef til vill rúmbetri
bíl handa henni því núverandi bíla-
kostur er of þröngur stundum. Annars
em þetta nú lítil deilumál og raska
engu hjá okkur.“
Eftirmenntunin
- Nú tíðkast það víða erlendis, til
dæmis í Bandaríkjunum, að skýlda
lækna til eftirmenntunar og viðhalds
á þekkingu sinni. Hvemig er þeim
málum háttað hjá læknum i heilsu-
gæslukerfinu úti á landsbyggðinni?
„Það em komin inn í samninga
regluleg leyfi til endurmenntunar en
ég hygg að það sé nokkuð misjafht
hversu vel menn nýta þau. Þetta er
ekki svo erfitt vandamál hér hjá okkur
því við erum hér þrír og gefur það
okkur færi á að miðla hver öðrum.
Auk þess kemur hingað mikill Qöldi
sérfræðinga sem við lærum af svo og
afleysingarmenn og ungir læknar sem
hafa nýjan fróðleik að færa okkur.
Hins vegar er vafalítið einhver
hætta á stöðnun í einmenningshémð-
unum svo ef til vill er ástæða til að
taka upp einhverja skyldu í þessu sam-
bandi.
Læknafélögin halda árlega nokk-
urra daga námskeið fyrir heilsugæslu-
og heimilislækna og þá em tekin fyrir
ákveðin umræðuefni. Það em oft mjög
gagnleg námskeið.
Ég held ég væri sammála því að taka
upp einhvers konar skyldu en ég get
ekki sagt ég viti hver hún ætti að
vera.“
Brotalömin
Aðhald og mörkun heildarstefnu
Nýr heilbrigðisráðherra hefur hvort þær hafi alltaf verið brýnustu Staðreyndin er sú að heildarstefha þyki rétt að þjóðin fái sem mest fyr-
boðað aukið aðhald i fjármálum heil- þarfimar. í heilbrigðismálum verður ekki ir peningana sína þá vegna þess að
brigðiskerfisins. Ráðherra hefhr Því miður hefur það viðgengist að mörkuð með einfaldri stefhuyfirlýs- þeir eiga ella á hættu að missa að
ekki minnst á samdrátt í framlögum eins konar „hreppapólitík“ hefur oft ingu frá ríkisstjóm eða alþingi. fullu áhrif sín á skipulag og fjár-
til heilbrigðismála og af orðum hans ráðið ferðinni í beitingu þessa fjár- Slíkar yfirlýsingar verða marklaus mögnun heilbrigðismála. Það er svo
hcfur raunar mátt ráða að hann magns. Hefur skipting þess markast plöggefþæreruekkibyggðarásam- í hveijum leik að þeir sem ekki taka
hyggist ekki sætta sig við neitt sem af því að einstakir starfshópar viija eiginlegri niðurstöðu allra þeirra þátt hafa engin áhrif á úrslitin.
dregið getur úr veittri heilbrigðis- sigla sinn eigin sjó án verulegs tillits sem starfa að þessum málum og ef
þjónusu. Ljóst er þó að framundan til þarfa annarra hópa. Hefur fjár- þær mæta ekki vilja til að fram- Hvað, hvernig, hvenær
er endurskoðun á því hvernig fjár- magnsskiptingin þá ráðist af því fylgja þeim hjá sömu aðilum. Eigi fyrirhuguð endurskoðun að
magni er varið innan heilbrigðis- hver hópurinn hefði áhrifamestan Það hefur engan tilgang fyrir hið þjóna tilgangi, þarf hún að svara
geirans. Þessi endurskoðun kallar á forystumanninn (eða þann frekasta), opinbera að setja fjármagni til heil- ákveðnum spumingum. f fyrsta lagi
samhæfingu allra þeirra sem starfa en ekki af sannaðri þörf. brigðismála einhverjar skorður í verðum við að komast að niðurstöðu
að heilbrigðismálum, samstöðu sem Þannig hafa einstaka sérsvið inn- orði kveðnu, ef forystumenn ein- um hvað við ætlum að gera, þá
oft hefur ekki verið fyrir hendi. Með an heilbrigðiskerfisins fengið til sín stakra sviða sinna þeim takmörkun- bvemig við ætlum að gera það og
því móti einu verður hægt að tryggja mun meira fjármagn en önnur, em um ekki. Til þessa hefur verið talið svo loks hvenær.
að endurskoðun leiði til hagsbóta, í dag mun betur búin tækjum, hafa sjálfeagt að ganga þvert á það sem Þetta er að sjálfeögðu afskaplega
að við fáum jafnmikið og mögulegt betri starfsaðstöðu og mega sín yfirstjóm fjármála í landinu boðar. einfeldningsleg framsetning á flóknu
er fyrir það fjórmagn sem veitt er til meira. Þeæ eru fjölmörg dæmi að fjármagn viðfangsefhi en frekari útlistun á
heilbrigðiskerfisins. _ til einstakra framkvæmda hafi feng- tæplega heima hér, auk þess að ekki
Heildarmynd ist hjá ríkinu með loforðum um að væri rými fyrir hana.
Hver sinn sjó Eigi endurskoðun á fjármögnun eitthvað annað verði látið bíða en í dag látum við oft á tíðum ekki
Undanfama áratugi hefur gífurleg heilbrigðiskerfisins að ná markmiði þau loforð síðan svikin og málin svo lítið að spyrja hvers vegna. Þeim
uppbygging átt sér stað í heilbrigðis- sínu, sem er að finna leiðir til að við leyst með bakreikningum sem skella sem kjósa að starfa að einstökum
málum hér á landi. Þótt menn greini fáum sem mest fyrir skattana okkar, á utan við allar áætlanir og raunar þáttum er ekki gert að skilgreina
ávallt á um þær fjárhæðir sem veitt- verða þeir sem starfa að heilbrigðis- utan við fjárlög. þann vanda sem þeir hyggjast glíraa
ar eru til heilbrigðisþjónustu liggur málum að leggja þrönga hagsmuni Ljóst er að stjómvöldum hlýtur að við né heldur leggja fram neinar
ljóst fyrir að þær hafa verið hátt sinna eigin sérsviða til hliðar og vera slík fjárrmilastjóm ákaflega upplýsingar um það hvemig þeir
hlutfall af þjóðartekjum. Við viljum hjálpast að við að skýrgreina heild- mikill þymir í augum og ef til vill hyggjast mæta honum, utan að þeir
reka gott heilbrigðiskerfi og höfum armyndþessararþjónustuhérlendis. veldur þetta mestu um að nú skal skili grófri fjárhagsáætlun sem þeir
talið eðlilegt að það væri meðal Vissulega ber hinu opinbera, með gripið til endurskoðunar á fjánnögn- hafa svo ekki verið bundnir af að
stærstu útgjaldaliða hins opinbera. heilbrigðisráðherra í fararbroddi, að un heilbrigðismála í landinu. Jafa- fara eftir.
Síðustu ár hafa þó vaknað all- hafa forystu um að slík heildarmynd ljóst er að nú verða þeir sem starfa Einkum hefar þetta átt við um þá
margar spumingar varðandi það verði dregin upp. Hins vegar verður að heilbrigðismálum að þekkja sinn sem starfa að heilbrigðismálum utan
hvemig þessu fjármagni hefur verið það ekki mögulegt nema með fallri vitjunartíma, hætta innbyrðis slags- kerfisins sjálfs, en það er önnur og
varið. Hvort því hafi í öllum tilvikum samvinnu heilbrigðisstétta og allra málum um fjármagn og leggjast á lengri saga.
verið varið til þess að mæta raun- þeirra sem láta þessi mál sig ein- eitt um að ná fram „heilbrigðri“ nið-
verulegum þörfum og þá jafhframt hveiju varða. urstöðu. Ef ekki vegna þess að þeim
Umsjón: Halldór K. Valdimarsson