Dagblaðið Vísir - DV - 03.09.1987, Qupperneq 20

20 FIMMTUDAGUR 3. SEPTEMBER 1987.
Erlendir fréttaritarar_______________________________________dv
Danir sagðir
Máli Dananna tveggja, sem gefið er að sök að hafa njósnað í Póllandi, er líkt við Rainbow Warrior málið á
Nýja-Sjálandi. Yfirvöldum í Frakklandi tókst lengi vel að láta lita út sem þeim kæmi það mál ekkert við.
Haukur L. Haukson, DV, Kaupmannahölh;
Hinn tuttugu og tveggja ára Niels
Hemmingsen, yfirliðþjálfi í varaliði
danska flughersins, og hinn þrjátíu
og sex ára Jens Ellekjær, fyrrver-
andi varaofursti, hafa nú setið í
einangrun í pólsku fangelsi frá því
um síðustu páska.
Samkvæmt upplýsingum tals-
manns pólskra yfirvalda hafa þeir
viðurkennt að hafa njósnað fyrir
erlenda leyniþjónustu og verða því
sóttir til saka eftir ströngustu
ákvæðum pólskra hegningarlaga
þar sem refsingin nær frá fimm ára
fangelsi til dauðarefsingar.
Voru Danimir handteknir við her-
flugvöll í Kozalin og höfðu þá keyrt
rúmlega þrjú hundruð kílómetra á
einum degi. I fórum þeirra voru at-
vinnuljósmyndatæki, fjöldi filma
auk landakorts þar sem hemaðar-
mannvirki vom merkt inn á með
krossi. Við handtökuna reyndu þeir,
samkvæmt því sem pólsk yfirvöld
segja, að eyðileggja filmumar en það
tókst ekki alveg. Við framköllun
komu um fimmtán gæðamyndir,
meðal annars af herflugvöllum,
fram.
Án leyfis
Danski sendiherrann í Póllandi
fær einhvem næstu daga að vita
hvenær mál Dananna kemur fyrir
rétt en réttarhöldin verða líklega
fyrir luktum dyrum.
Skrifstofústjóri í danska utanríkis-
ráðuneytinu segir að ráðuneytið
hafi ekki séð ástæðu til sérstakra
ráðstafana út af málinu. Það hafi
fengið eðlilega meðhöndlun og þar
til hið gagnstæða er sannað er litið
á mennina sem saklausa. Sem með-
limur varaliðs hersins á Nils
Hemmingsen að hafa fengið leyfi frá
hemum til að ferðast til lands austan
jámtjaldsins en slíkt leyfi hafi hann
ekki fengið og var ekki vitað um
ferðir hans þar. Ekki hefur tekist að
fá yfirlýsingu frá leyniþjónustu hers-
ins.
Brot á reglum
Ef játning Dananna um njósna-
starfsemi reynist rétt er ljóst að þeir
hafa brotið allar opinberar reglur í
Danmörku um njósnastarfsemi -
annaðhvort með því að ráða sig hjá
erlendri leyniþjónustu eða stunda
njósnir fyrir danska herinn á er-
lendri grund.
Þegar spurt er um Danina í kunn-
ingjahópum þeirra kannast enginn
við hinn og svo öfúgt. Þeir hafa get-
að hist á námskeiði eða verið
kynntir af vinnuveitanda sínum
hver svo sem það er en um það vilja
pólsk yfirvöld ekkert upplýsa. Báðir
'nafa þeir viljað lifa lífi sínu án þess
að berast nokkuð á. Nákvæmni og
iðjusemi þykir lýsa báðum nokkuð
vel og ekki er vitað til þess að þeir
hafi verið virkir í pólitík.
Franskir njósnarar
Dagblaðið Information líkir máli
þessu við Rainbow Warrior málið á
Nýja-Sjálandi árið 1985. Þar vom
tveir franskir njósnarar handteknir
og sakaðir um skemmdarverkin á
skipi grænffiðunga á meðan yfir-
völdum í Frakklandi tókst lengi vel
að láta líta út fyrir að málið kæmi
þeim ekkert við.
Gerðir Dananna em ekki nærri
eins alvarlegar og gerðir Frakkanna
en Danimir náðu ekki að sinna
verkefni sínu til fulls og mun það
líklegast hafa áhrif á þyngd refsing-
arinnar þegar þar að kemur.
Sprengja í kosningabarátt-
unni
Blaðið undirstrikar að ef svo rejm-
ist að Danimir hafi hvorki ferðast
til Póllands upp á eigin spýtur né
fyrir tilstilli erlendrar leyniþjónustu
en þess í stað samkvæmt skipunum
danskra yfirvalda geti málið orðið
afar alvarlegt fyrir fjögurra flokka
stjóm Schlúters og þá sérstaklega
vamarmálaráðherrann. Gæti málið
orðið að sprengju í kosningabarátt-
unni þar sem dönsk yfirvöld stæðu
á bak við óviss örlög Dananna.
Spumingin er hvað Danimir vom
að gera í Póllandi þegar vitað mál
var að bandarískir njósnahnettir
höfðu myndað öll hemaðarmann-
virki í Póllandi í krók og kring. Ef
einhver hefúr sent Danina þá liggja
ömgglega ákveðnar hemaðarlegar
röksemdir að baki. En þar til réttar-
höldin hefjast er ekki meira um
málið að fjalla. Þá kemur væntan-
lega ffarn hver hefúr ráðið Danina
til ferðarinnar og þannig komið þeim
í aðstæður er geta orðið að harmleik
fyrir þá báða.
Torga 100 tonniim
af kjótáleggi á ári
Haukur L. Haúksson, DV, Kaupmannahofn:
I reglugerð umhverfisráðuneytis-
ins danska um gæði kjötafúrða er
að finna reglur um samsetningu
þrjátíu og þriggja mismunandi
kjötáleggstegunda. Reglugerðin er
frá 1985 og hefur haft aukin gæði
alls kyns áleggs í för með sér.
I reglugerðinni var reynt að aflífa
hina rauðu vínarpylsu en ramakvein
sláturhúsa, pólitíkusa og ýmissa
neytenda hindraði þá áætlun. Nú
mega pylsuvagnamir frægu alveg
selja rauðar pylsur, bara þær heiti
„hot dog“.
En Danir em hrifnir af kjötáleggi.
Torga þeir hundrað þúsund tonnum
af áleggi árlega sem kostar alls um
þijá milljarða danskra króna. Hver
Dani borðar því um tuttugu kíló af
kjötáleggi á ári og borgar fyrir það
um sex hundmð danskar krónur.
Þrátt fyrir meiri gæði getur ódýr
spægipylsa innihaldið fimmtíu og
fimm prósent fitu og er það löglegt
samkvæmt reglunum. Ef pylsan kall-
ast salami má demba rauðum lit út
í og þá sést fitan ekki eins vel.
Fram til 1985 vom hamborgar-
hiyggir pumpaðir saltvatni svo að
það nam allt að þrjátíu prósent
þyngdarinnar. Þeir grófustu fóm
upp í fjömtíu og fimm prósent.
Reglugerðin stöðvaði þetta sem bet-
ur fer þannig að hamborgarhryggur
má í dag hæst innihalda átta prósent
vatn og tólf prósent ef hann er reykt-
ur.
Þrátt fyrir reglugerðina er enn
ýmislegt að athuga varðandi kjötá-
legg og ef vörumerkingar em lesnar
ítarlega er ekki víst að áleggið nái
alltaf heim í ísskápinn.
iifri&rkmt®
Danir neyta mikils magns af kjötáleggi af ýmsu tagi.
„Gera baráttuna
að amerískri
sápuóperu“
PáH VíIfpitBson, DV, Oslö:
Sjónvarpsfréttamenn við norska
ríkissjónvarpið em sakaðir um að
gera stjómmálaumræðuna að amer-
ískri sápuópem.
Formaðiu- út-varpsráðs þeirra
Norðmanna skammar sjónvarps-
fféttamenn fyrir að gera yfirstand-
andi kosningabaráttu aðskemmtiat-
riði. „Það er engu líkara en að
fréttamennimir vilji gera kosninga-
baráttuna að ameriskri sápuópem á
borð við Falcon Crest,“ segir form-
aðurinn.
Kosningabaráttan fyrir sveita-
stjórnarkosningamar hefur verið
með dauflegra móti. Aðgangsharka
og ágengar spurningar sjónvarps-
fréttamannanna hafa af sumum ekki
verið taldar í takt við rólegan tón
stjómmálamannanna.
Pershing I út og Wömer inn
Páll Vflhjálmsson, DV, Osió:
Norsk blöð skýra frá því að ekki sé
ólíklegt að Kohl, kanslari Vestur-
Þýskalands, hafi fengið stuðning
Reagans við tilnefiúngu Wömers, ut-
anríkisráðherra Vestur-Þýskalands, í
embætti ffamkvæmdastjóra Nató í
staðinn fyrir að Vestur-Þjóðverjar
samþykktu að fjarlægja Pershing I
eldflaugamar af þýskri grund. Þessar
eldflaugar hafa verið þrándur í götu
stórveldanna á leið þeirra til sam-
komulags um fækkun kjamorku-
vopna.
Slík hrossakaup draga stórlega úr
líkunum fyrir því að Káre Willoch,
fyrrum forsætisráðherra Noregs,
hreppi embætti framkvæmdastjóra
Nató þegar Carrington lávarður lætur
af störfúm á næsta ári. Enginn hefur
viljað staðfesta þennan orðróm sem
birtist í norsku blöðunum Aftenposten
og Dagbladet.
Enginn hefur viljað staðfesta orðróm
um að ákveðið hafi verið að fjarlægja
Pershing I flaugarnar frá V-Þýskalandi
vegna loforðs um stuðning Reagans
við tilnefningu Manfreds Wömer, ut-
anríkisráðherra V-Þýskalands, í
embætti framkvæmdastjóra Nató.