Dagblaðið Vísir - DV - 19.04.1988, Blaðsíða 14

14
ÞRIÐJUDAGUR 19. APRÍL 1988.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 700 kr.
Verð í lausasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr.
Óvænt verkfall
Því er ekki að neita að eftir að flest verkalýðsfélög
fiskvinnslu- og iðjufólks höfðu náð samningum við
vinnuveitendur áttu fæstir von á því að til verkfalls-
átaka kæmi. í hugum þeirra, sem í samningum stóðu,
beindust áhyggjurnar að kjörum fiskvinnslufólksins og
þá reyndar einnig að stórum hópum opinberra starfs-
manna sem búa við strípaða launataxta. Þegar samning-
ar tókust norður á Akureyri um síðustu mánaðamót
.töldu menn björninn unninn og aðrir samningar kæmu
af sjálfu sér í kjölfarið.
Reyndar leit út fyrir að svo yrði og þegar verslunar-
menn í Reykjavík felldu samningana var það rakið til
óvæntrar þátttöku afgreiðslufólks í stórmörkuðunum.
Formaður Verslunarmannafélags Reykjavíkur fullyrti
að atkvæðagreiðslan túlkaði andstöðu afgreiðslufólks-
ins við opnunartíma á laugardögum. Aftur voru
samningar gerðir, laugardagsopnun afnumin og efnt til
allsherjaratkvæðagreiðslu.
En allt kom fyrir ekki, VR felldi samningana og önn-
ur verslunarfélög fylgdu í kjölfarið. Nú hafa verslunar-
menn sett fram nýjar kröfur og boðað til verkfalls sem
kemur til framkvæmda í lok þessarar viku. Ef af því
verður mun öll almenn þjónusta lamast og áhrifm ná
mun lengra heldur en til hefðbundinna verslunarstarfa.
Starfsemi og þjónusta í landinu hefur tekið slíkum
breytingum á undanfórnum árum að starfsmenn VR
og annarra verslunarmannafélaga tengjast flestum svið-
um atvinnulífsins með einum eða öðrum hætti. Verkfall
verslunarmanna jafnast því á við allsherjarverkfall ef
það verður langvarandi.
Það sérkennilega við þessa verkfallsboðun er að for-
ysta verslunarmanna og eflaust allur þorri stéttarinnar
hefur ekki verið í neinum stellingum til að ganga fram
fyrir skjöldu í hörðum átökum á vinnumarkaðnum.
Forystan var tvisvar búin að undirrita samninga sem
hún taldi aðgengilega fyrir sitt fólk. Mikill meirihluti
félagsmanna í VR lét samningana afskiptalausa, rétt
eins og þeir væru þeim óviðkomandi. Sem er nokkuð til
í vegna þess að obbinn af verslunar- og þjónustugreinun-
um er yfirborgaður og lætur sig taxtana engu varða.
Sennilega hefur launaskriðið hvergi verið hraðara en í
stéttum verslunarfólks.
En óánægjan á sér skýringar. Afgreiðslufólk er illa
launað, svo og margt starfsfólk hjá stærri fyrirtækjum.
Á sama tíma hefur verslun og þjónusta þanist út og lif-
að gósentíma ef tekið er mið af fjárfestingum í atvinnu-
greininni. Þessar þverstæður kalla eðlilega á viðbrögð
hjá þeim hópi sem telur sig afskiptan. Styrkur þessa
undirmálshóps er sá að hann fær alla stéttina sér til
hjálpar og máttur verkfallsaðgerðanna verður meiri.
Gallinn er á hinn bóginn sá að nú verða að leggja niður
vinnu launþegar sem eru margir hverjir í hópi hinna
best launuðu í landinu. Það er skammt öfganna á milli.
Önnur þverstæðan við þetta verkfall verslunarmanna
er sú að verkfall skuli skella á í þeirri atvinnugreininni
sem helst ætti að vera aflögufær. Það er kaldhæðni ör-
laganna að starfsstéttir í framleiðslugreinunum, verka-
menn og ýmsir aðrir láglaunahópar, skuli hafa sætt sig
við nýja kjarasamninga meðan verslunarmenn boða
verkfall. Og það aðallega fyrir mistök og vanmat á af-
stöðu þess fólks sem þarf helst á samningum að halda.
Vonandi finnst lausn á þessari deilu áður en í óefni er
komið. Vonandi verður komist hjá verkfalli. En þá verð-
ur líka að taka tillit til þeirra sem hingað til hafa gleymst.
Ellert B. Schram
I þjálfunarskólum á Islandi sem starfa fyrir þroskahefta eru á þessu skólaári, 1987-1988, skráðir 277 nemend-
ur eldri en 18 ára. - Frá Safamýrarskóla.
Framhaldsskóli
fyrir þroskahefta
Nýlega átti ég fund með aðilum
sem menntamálaráðherra hefur
skipað í nefnd til þess að „fjalla um
fyrirkomulag fullorðinsfræðslu
nemenda í þjálfunarskólum í
Reykjavík og nágrenni." Nefndina
skipa Kristján Jóhannsson skóla-
stjóri Stjömugrófarskóla, María
Kjeld skólastjóri Kópavogsbrautar-
skóla, Þorsteinn Sigurösson skóla-
stjóri Safamýrarskóla og Kolbrún
Gunnarsdóttir sérkennslufulltrúi
menntamálaráöuneytisins, sem er
formaður nefndarinnar.
Tilefni fundarins var að ræða
frumvarp til laga um framhalds-
skóla, sem nú liggur fyrir Alþingi
til afgreiðslu. En um framhalds-
nám fatlaðra eru ekki tii önnur lög
en þau, sem gilda um framhalds-
nám almennt.
Fatlaður
í 30. gr. frumvarps til laga um
framhaldsskóla segir: „Á fram-
haldsskólastigi skal veita fötluðum
nemendum kennslu og þjálfun við
hæfi og sérstakan stuðning í námi.
í því skyni skal látin í té sérfræði-
leg aðstoð og nauðsynlegur að-
búnaður eftir því sem þörf krefur
að mati menntamálaráðuneytisins.
Fatlaöir nemendur skulu stunda
nám við hlið annarra nemenda eft-
ir því, sem kostur er.“
Nefndin sem og landssamtökin
Þroskahjálp leggja mikla áherslu á
að skýrt komi fram að hugtakið
„fatlaður" sé í samræmi við skil-
greiningu laga nr. 41/1983 en í 2.
gr. þeirra laga segir:
„Órðiö fatlaður í þessum iögum
merkir þá sem eru andlega eða lík-
amlega hamlaðir.“
í umsögn Þroskahjálpar um
framhaldsskólafrumvarpið segir
meðal annars:
„Ekki'þarf aö fara mörgum orð-
um um gildi þess að fatlaðir eigi
kost á kennslu og þjálfun eftir að
grunnskóla lýkur. Almennt séð
gilda aö sjálfsögöu í því efni sömu
rök og eiga viö um aðra nemendur,
þ.e. að skólaganga veiti menntun
er nýtist sem undirbúningur starfs
eða frekara náms. Því til viðbótar
má nefna að hæfileikar þeirra sem
t.d. búa við skerta greind (treggefn-
ir og vangefnir) þroskast hægar en
þeirra sem svo er ekki ástatt um,
en hægt er að rækta þá hæfileika
og örva langt fram á fullorðins ár.
Þá má fullyrða að með aukinni
kennslu og þjálfun, sem og ráðgjöf
um náms- og starfsval, má oft
virkja og nýta starfsgetu fatlaöra
mun betur en tekist hefur til þessa
KjaHarinn
Guðmundur G.
Þórarinsson
þingmaður fyrir
Framsóknarflokkinn
og þannig' stuðla að því að fatlaðir
geti unnið arðbær störf, sjálfum sér
til heilla og samfélaginu til gagns.
Auk þess að efla persónulegan
þroska og almenna vellíðan má
benda á að aukin færni fatlaðra
hefur beina þjóðhagslega þýðingu:
Langflestir þeirra geta þá í auknum
mæli lagt af mörkum vinnu, og
þeir tiltölulega fáu sem eru svo al-
varlega fatlaðir að vinnugeta
þeirra er litil sem engin verða betur
sjálfbjarga, þannig að vinna og
kostnaður við umönnun þeirra
verður minni.“
Staða mála í dag
Á fundinum kynnti nefndin mér
stööu mála í dag. Fjórir þjálfunar-
skólar starfa á íslandi fyrir þroska-
hefta. í skólunum þrem í Reykjavík
og Kópavogi, þ.e. Stjörnugrófar-
skóla, Safamýrarskóla og þjáifun-
arskólanum Kópavogsbraut 5, eru
á þessu skólaári, 1987-88, skráðir
277 nemendur eldri en 18 ára.
Nemendur skólanna tengjast að-
allega sólárhringsstofnunum,
Kópavogshæh, Skálatúni, Tjalda-
nesi og Sólheimum, en einnig
dagvistar- og vinnustofum Styrkt-
arfélags vangefinna að Ási, Bjark-
arási og Lækjarási.
Nefndin um fyrirkomulag full-
orðinsfræðslu þroskaheftra telur
nauðsynlegt að í tengslum við af-
greiðslu frumvarps til laga um
framhaldsskóla verði samþykkt
heimildarlög um stofnun sérskóla
á framhaldsskólastigi, þar sem
áfram verði haldiö kennslu vangef-
inna nemenda 18 ára og eldri. Þeirri
kennslu hafa þjálfunarskólarnir
haldið uppi undanfarin ár án
skýrra lagafyrirmæla.
Jafnframt yrði tryggö þróun á
þessu sviði.
í menntamálanefnd neðri deildar
hefur í samráði við menntamála-
ráðherra verið rætt um að bæta við
30. gr. frumvarpsins um fram-
haldsskóla setningimni: „Heimilt
er að stofna sérskóla fyrir þroska-
hefta nemendur.“
Slík heimildargrein ætti að koma
að notunv þar til síðar yrði lagt
fram frumvarp um framhaldsskóla
þroskaheftra. Þessi heimildargrein
gefur færi á að leysa málið með
reglugerð fyrst um sinn.
Einangrist ekki
Á hitt er auðvitað að líta að fram-
haldsskólafrumvarpiö gerir ráð
fyrir að framhaldsnám þroska-
heftra verði leyst innan vébanda
framhaldsskólanna sjálfra eða í
tengslum við þá eftir því sem fram-
ast verður við komið. Það er í
samræmi við þá stefnu að tengja
fatlaða lífi og starfi í þjóðfélaginu
eins og unnt er og reyna að gæta
þess að þeir einangrist ekki á sér-
stofnunum.
Fram hjá því verður eigi að síður
ekki horft að hluti þroskaheftra
getur ekki gengið þá leið.
Þá er að leita annarra úrræða,
og freista þess að ná sem mestum
árangri með tiltækum leiðum.
Þannig má helst rækta þann garð
sem erfiðast er aö erja í mannlíf-
inu.
Guðmundur G. Þórarinsson
„ ... meðaukinnikennslu ogþjálfun
sem og ráðgjöf um náms- og starfsval,
má oft virkja og nýta starfsgetu fatl-
aðra mun betur en tekist hefur til
þessa... “