Dagblaðið Vísir - DV - 19.04.1988, Síða 15

ÞRIÐJUDAGUR 19. APRÍL 1988.
15
Ökuljós og bílnúmer
„Fyrst sjá menn þak bílsins, þá framgluggann og síðast framendann
og ökuljósin," segir m.a. í greininni. - Séð upp eftir Ártúnsbrekku.
I nýlegu lesendabréfi var spurt
hvemig notkun ökuljósa væri hátt-
að í öðrum löndum.
I Texas er notkun ökuljósa bönn-
uð í dagsbirtu og góðu skyggni en
ökuljós eru kveikt í slæmu skyggni,
svo sem þoku, hríð, sandstormi eða
ofsarigningu og ljósin eru kveikt
við sólsetur og slökkt við sólar-
upprás.
Einu undantekningamar eru
mótorhjólin en á þeim má hafa
aðalljósið kveikt á daginn á hrað-
brautunum til þess að auðvelda
ökumönnum að koma auga á hjóhn
í bakspeglinum innan um allan
„bílamökkinn“ á hinum allt að
sex-akreina brautum; og þegar sól
sest í heiði þá eiga þeir sem aka í
austur að kveikja ljósin um hálf-
tíma fyrir sólsetur, því þeir sem
aka í vestur horfa beint í sólina.
Og þótt mótorhjólin séu ekki
mörg þá er það mín reynsla að þessi
mótorhjólaljós séu bæði hvimleiö
og truflandi og ekki vildi ég þurfa
að aka á hraðbrautum ef alhr væru
skyldaðir til að aka með ljósum á
daginn, það gæti orðið ljóta slysa-
kraðakið úr því.
Ú sænsku trjágöngunum
Að skylda menn th þess að aka
með ljósum hér á landi, að deginum
til í góðu skyggni, fee ég ekki séð
að auki öryggi nokkurs manns á
nokkurn hátt og veit ég ekki th að
nokkrar sannanir hafi verið færðar
fram um það. Þá er ekki hægt að
úthoka að þessi ljósanotkun geti
valdið slysum.
Er mér næst að ætla að þessi
hugmynd um ökuljós að deginum
KjaUarinn
Tryggvi Helgason
flugmaður, Akureyri
se komin úr sænsku trjagöngunum
en þar hagar víða svo til að tré
vaxa saman yfir vegunum og
byrgja úti alla dagsbirtu. Og þar
sem skiptist á tré og trjáleysi, geta
menn ekið úr sterku sólskini inn í
dimm jarðgöng og geta menn verið
eins og hálíblindaðir smástund.
Við slík skhyrði er að sjálfsögðu
aukið öryggi að hafa ökuljósin
kveikt þar sem bhar inni í myrkr-
inu sjást þá betur.
Að heimfæra þessa hugmynd
hingað th íslands er út í hött. Hér
á landi hagar hvergi svo th að bhar
sjáist betur, að deginum í góðu
skyggni, með ljósum en án þeirra.
Aukakostnaður
Menn geta meira að segja prófað
þetta sjálfir með smátilraun. Þar
sem vegurinn liggur yfir hæð fram-
undan (t.d. upp frá Elliöaánum í
Rvík.) þá fylgist með bhum sem
koma á móti og birtast yfir hæðina.
Fyrst sjá menn þak bhsins, þá
framgluggann og síðást framend-
ann og ökuljósin sem auðvitað
sannar að það þarf ekki ökuljósin
th þess að koma auga á bílinn sem
kemur á móti.
Þar að auki kostar það peninga
að hafa Ijósin kveikt, bæði í aukinni
bensíneyðslu og styttri endingu raf-
búnaöar, fyrir utan aukakostnað
vegna gleymsku að slökkva ljósin
og koma síðar að bílnum straum-
lausum sem og styttir stórlega
endingu rafgeymisins.
Ég held að menn hafi oft mót-
mælt af minna tilefni og ærin
ástæða fyrir bíleigendur að láta
ganga undirskriftalista fyrir af-
námi þessara laga um notkun
ökuljósa aö deginum; nóg er nú
samt gengið í skrokk á bíleigendum
og plokkaðir af þeim peningarnir.
Um notkun bhbelta finnst mér
gegna allt öðru máli og tel ég notk-
un belta bæði eðlilega og sjálfsagða.
Númer eftir eigin höfði
Að lokum nokkur orð um bíl-
númerin. Bent hefur verið á að
svokallað fastnúmerakerfi væri viö
lýði í öðrum löndum, svo sem
Bandaríkjunum, og því væri æski-
legt að taka slíkt upp hér.
En slíkt kerfi er bara ekki í
Bandaríkjunum, þar sem ég þekki
th, og geta menn haft sama númer-
ið og fært milli bíla að vild fyrir
smávegis aukagjald.
Þá geta menn valið sér númer
eftir eigin höfði, úr bókstöfum,
tölustöfum, punktum og strikum;
samtals 7 stafi, svo fremi að enginn
annar í ríkinu sé með það númer.
Einn íslending veit ég um, sem
hefur númerið GAMLI á 50 ára
gömlum Chevrolet.
Útlendinga hef ég heyrt hæla
okkar númerakerfi og tahð mjög
gott. Ég sé ekki nokkra ástæðu til
þess að breyta því, en það mætti
gera númeraplöturnar styttri fyrir
þá sem þess óskuðu, t.d. með minni
stöfum, ellegar meö því að skrifa
númerið í tveim hnum; bókstafinn
og þúsundin í efri línu, en hundr-
uðin í neðri línu.
Bhl með númerinu R-90123, hefði
þá númersplötu með tölunni R-90 í
efri línu, en tölunni'123 í neðri, og
þá jafnframt notað smærra letur
en það sem nú er notað.
Tryggvi Helgason.
„Að heimfæra þessa hugmynd hingað
til íslands er út 1 hött. Hér á landi hag-
ar hvergi svo til að bílar sjáist betur
að deginum í góðu skyggni með ljósum
en. án þeirra.“
Farskipavélstjórar:
Hvar eru þeir?
Vélskóli íslands:
Vélstjóri:
1. stig
2. stig
3. stig
4. stig
4. stig +
lönn
4 annir
7 annir
10 annir
■ 20ein.
79 ein.
144 ein.
207 ein.
ár á samningi í vélsmiðju.
Sveinspróf = vélfræðingur
Siglingatími samkv. ákveðnum reglum allt að .
Heildartími
Iðnskóli
Iðnnemi í vélvirkjun - Iðnskólaleið:
5annir 106 ein.
Vinna á vélaverkstæði
Vélvirki
Iðnnemi í vélvirkjun á samningi hjá vélsmiðju:
3annir 58ein.
Vinna á vélaverkstæði
Vélvirki
0,5 n.ár
2,0 n.ár
3,5 n.ár
5,0 n.ár.
7 n.ár
3,0 ár
10 ár
2,5 n.ár
2,5 n.ár
4,0 n.ár
l,5n.ár
2,5n.ár
4,0 n.ár
í töflunni koma fram upplýsingar um menntunina. - Til glöggvunar er
einnig sýndur náms- og þjálfunartimi vélvirkja, vegna síðari saman-
burðar.
Að undanförnu hafa átt sér stað
ahnokkrar umræður um íslenska
farskipaútgerð.
Að hluta til vegna fjölgunar út-
lendinga í áhöfnum skipanna sem
hafa komið um borð af tveimur
meginástæðum. Önnur er sú að
sum skipin sigla úndir svoköhuð-
um þægindafána sem gerir kleift
að manna þau erlendum sjómönn-
um. Hin ástæðan er að skortur er
á íslendingum, sérstaklega vél-
stjórum, sem eru thbúnir til að
starfa á farskipum. En af hverju
vhja ekki íslenskir vélstjórar staifa
á farskipum? Margir halda því
fram að þessir menn séu ekki th,
það verði að mennta fleiri. Að mínu
mati er það ekki ástæðan, heldur
sú að kjör þessara manna eru í
engum tengslum við ábyrgð þeirra
og menntun.
í meðfylgjandi töflu koma fram
upplýsingar um menntunina. Th
glöggvunar er einnig sýndur náms-
og þjálfunartími vélvirkja vegna
síðari samanburðar.
Það sem skiptir meginmáli
Eins og þama kemur fram í töfl-
unni er hreinn námstími fimm ár.
Honum til viðbótar er um að ræða
18 mánaða námstíma í vélsmiðju,
sem lýkur með sveinsprófi, eða ahs
um 6,5 ár. Th þess að öðlast at-
vinnuréttindi til sjós er um að ræða
aht að 3ja ára starfstíma í vélarúmi
skips þessu th viðbótar. Hehdar-
tími sem fer til fyllstu atvinnurétt-
inda er því tæp 10 ár.
Til fróðleiks má geta þess að tími
th sambærilegra réttinda er síst
skemmri hjá okkar nágrannaþjóð-
um. Að þessu lesnu hljóta margir
að álíta aö störf sem krefjast svona
mikhlar menntunar og starfetíma
hljóti að vera mjög vel launuð.
Við skulum bera saman laun vél-
stjóra á farskipi með stærri aðalvél
en 1500 kw. (th þess að hafa rétt-
indi th að sinna þeirri stöðu þarf
viðkomandi að hafa lokið öllum
Vélskólanum og tekið sveinspróf í
viðurkenndri málmiðnaðargrein
KjaUarinn
Helgi Laxdal
formaður Vélstjóra-
félags íslands
að viðbættum þjálfunartíma til
sjós) og vélvirkja sem starfar hjá
Slippstöðinni á Akureyri sam-
kvæmt svokölluðum Slippstöðvar-
I báðum thvikum miðast mánað-
arkaupið við 8 klst. á dag eða 173,33
klst. á mánuði.
Mánaðarkaupið hjá vélstjórum
er grunnkaup að viðbættu 11%
sjóálagi. Yfirvinna er 1% af grunn-
kaupi og því aðeins (173,33:111 = 1.
562) 56,2% hærri en það kaup sem
greitt er fyrir hveija klst. unna inn-
an 8 tíma dagvinnumarka eða á
sjóvöku. Um sjóálagið segja sagn-
fróðif menn í farskipasamningum
að það sé greitt sem vaktaálag, aðr-
ir að um sé að ræða uppbót vegna
fjarvista og/eða erfiðrar vinnuað-
stöðu. Ekki veit ég hvor skýringin
er rétt. Það sem skiptir meginmáli
er hvað menn bera úr býtum fyrir
störf sín, nöfn launaþáttanna
skipta mig a.m.k, minna máli.
Öfugtformerki
Eins og af áðurnefndum tölum
sést, þurfa mánaðarlaun vélstjór-
ans að hækka um 8,3% og nætur-
vinna um 19% til þess einungis að
ná vélvirkjanum. Þá er spurt, hvar
er launaaukinn fyrir námslengd-
ina, ábyrgðina og þjálfunartímann
th sjós?
Hvar eru sérgreiðslurnar fyrir
erfiða vinnuaðstöðu og fjarvistir?
liíér virðist að það hafi lent öfugt
formerki framan við þær.
Til viðbótar óheyrilega ósann-
gjömum launum fyrir hefðbundna
Jaunaþætti má nefna margt fleira
athyghsvert úr samningum yfir-
manna á farskipum. Fyrir störf á
sunnu- og laugardögum er greidd-
ur sami taxti og á virkum dögum,
sama ghdir um svokallaða stór-
hátíðardaga. Margt fleira mætti
tína til en ég tel þetta ærið nóg í
bih. Ég hóf þessa grein með því að
íjalla um fjölgun útlendinga á ís-
lenskum farskipum og gat þess að
erfitt væri að fá íslenska vélstjóra
th starfa. En þurfa menn að undr-
ast þegar þessar tölur eru skoðað-
ar? Ég held að sú undrun ætti
frekar að beinast að þeim fáu sem
enn stunda þessa atvinnu.
Hvað eiga vélstjórar að gera th
sjós ef þeim býðst hærra kaup sem
iðnaðarmenn í landi, th hvers að
leggja á sig langt nám, til hvers að
leggja á sig fjarvistir og velting?
Við þessum spurningum er ekkert
vitrænt svar th. Mér virðist að th
þess að íslenskir vélstjórar fáist um
borð í farskipin þurfi laun þeirra
að hækka um ca 50% miðað við þá
viðmiðun sem hér er notuð. Með
þessum orðum er ég ekki að halda
því fram að laun iðnaðarmanna séu
of há þvi eins og alkunna er hefur
verið mjög erfitt að fá hæfa járniðn-
armenn til starfa hér á landi að
undanfómu.
Ódýrt vinnuafl
Guðmundur Ásgeirsson, forstjóri
Nesskipa, vhl fara þá leið að ráða
á skipin útlenda vélstjóra, sérstak-
lega pólska, th þess að leysa
þennan vanda. Pólskir vélstjórar
eru aö mati hans útgerðar mjög
góðir, innrættir þjónustulund og
takmarkalausri hlýöni við yfirboö-
arana.
Ekki skal mig undra þótt svo sé
því þessir menn hafa lifað í lokuðu
samfélagi þar sem skortur er á
nánast öllu þvi sem telst th frum-
nauðsynja í hinum vestræna
heimi. Þeim er vorkunn að bugta
sig og beygja fyrir húsbændum,
það er þeim innrætt og er forsenda
farmiðans út fyrir landamærin, en
íbúar þessara lokuðu ríKja hafa
margir hverjir lagt aht í sölumar
fyrir frelsið. Þá sögu þekkja ahir.
Hafa menn velt því fyrir sér hvar
við erum á vegi staddir ef við leys-
um mál af þessu tagi með innflutn-
ingi á ódým vinnuafli frá kúguðum
eða vanþróuðum þjóðfélögum? Mér
sýnist að verkfóll kæmu þá tæpast
th greina í mörgum greinum at-
vinnulífsins og innan tíðar byggju
hér ekki íslendingar af íslenskum
uppruna heldur einhver önnur
blanda mannfólks, er það ef th vill
framtíðin?
Helgi Laxdal.
„Hafa menn velt því fyrir sér hvar við
erum á vegi staddir ef við leysum mál
af þessu tagi með innflutningi á ódýru
vinnuafli frá kúguðum eða vanþróuð-
um þjóðfélögum?“
samningi.
5 ára taxti 1.1.88 vélvirki.
Dv/klst. Nv/klst. MÁNL.
371,29 643,55 64.336,-
Vélstjóri (vélfræðingur)
5 árataxti 1.1.88.
Dv/klst. Nv/klst. MÁNL.
342,88 540,75 59.433,-