Dagblaðið Vísir - DV - 27.06.1988, Side 24

24
MÁNUDAGUR 27. JÚNÍ 1988.
Menning
SIMGREIÐSLUR
Figuruverk
„Maðurinn í forgrunni" að Kjarvalsstóðum
En það sem skiptir hér meira
máli er að í mörgum þeirra er
„maðurinn" langt frá þvi að vera
„í forgrunni" heldur er hann not-
aöur til uppfyllingar eða eins og
hvert annað afstrakt form og hefur
þarafleiðandi lítil sem engin áhrif
á endanlega merkingu verkanna.
Yfirsjónir
í þeim flokki eru til dæmis
bronsskúlptúrar Helga Gíslasonar,
tréskúlptúr Sigrúnar Guðmunds-
dóttur, málverk Kristins G. Harö-
arsonar, myndir Ómars Skúlason-
ar, klippimyndir Siguijóns Jó-
hannssonar og málverk Steingríms
Eyflörð.
í annan staö virðist þekking aö-
standenda á því tímabili, sem um
ræðir, af svo skornum skammti að
þeir láta sér sjást yfir marga lista-
menn sem eiga allt sitt undir fíg-
úratífri tjáningu.
Hér verður maður tilfinnanlega
var viö flarvist Einars Hákonar-
sonar sem teljast verður einn af
lykilmönnum í fígúratífri list hin
síðari ár.
Flogið hefur fyrir að Einar hafi
ekki viljað taka þátt í sýningunni
og hafi sá kvittur við rök aö styöj-
ast hefði verið kurteisi af sýningar-
nefnd að upplýsa sýningargesti um
það.
Ekki skil ég heldur hvernig hægt
er að búa til mynd af fígúratífri
myndhst á íslandi eftir 1960 án þess
að geta um eða sýna hina drama-
tísku myndröð Jóhannesar Geirs
af jarðartor á Króknum frá 1963 eða
nýrri stórmyndir hans af vega-
vinnuverkamönnum.
Það er víst tómt mál að tala um
mannamyndir Baltasars; hann er
persona non grata á Kjarvalsstöð-
um, en hvað um málverk Margrét-
ar Jónsdóttur, Grétars Reynisson-
ar, Jóns Reykdal (sem heföu tekið
sig vel út í námunda við verk Ei-
ríks Smith...), Erlu Þórarinsdótt-
ur, já, jafnvel málverk Bjarna Þór-
arinssonar? Eða hausamyndir Páls
Guðmundssonar frá Húsafelli?
... á hátindi ferils?
Á einhverju stigi málsins hefur
sýningarnefnd síðan tekið þá
ákvöröun að hafa meö þá Kjarval,
Scheving og Jóhann Briem vegna
þess að „um miöjan 7. áratuginn
voru þeir... á hátindi ferils síns
sem fígúratífir listmálarar", eins
og segir í aðfaraorðum Gunnars
B. Kvaran.
Nú vil ég leyfa mér aö efast um
að þessi fullyröing eigi við rök að
styðjast. Alltént ættu myndir þess-
ara listamanna á sýningunni að
styðja við hana - sem þær gera
ekki - allra síst verk Kjarvals.
Hvaöa tilgang hefur það svo að
sýna í þessu samhengi myndir eftir
Braga Ásgeirsson frá 1954 og
1958-59 eöa skúlptúr Ólafar Páls-
dóttur, Son, frá 1955?
Skyldi það vera til þess að tryggja
sýningunni gott veður í stærsta
dagblaöi landsmanna?
Upphenging verka er svo alveg
sérstakur kapítuli en þar viröist
allt gert til að höggva á tengslin
milli mynda, í stað þess aö leyfa
þeim að njóta sín í eðlilegu sam-
hengi.
Myndlist
Aðalsteinn Ingólfsson
hafa gildar ástæður fyrir vali á
akkúrat þessu stefi og tímabili. Val
á listamönnunum þarf og að vera
á hreinu frá byrjun.
Sömuleiðis verða aðstandendur
að ákveða hversu fígúratíf mynd-
verkin þurfa að vera til að fá inni
á sýningunni, hvort þeir listamenn,
sem meðhöndla manninn eða lík-
amsparta sem væru þeir óhlut-
bundin form, eigi þar heima eður
ei.
Þegar kemur að framsetningu
þarf að ákvarða hvort sýna eigi
fram á tengsl við fortíðina, hvort
leggja eigi áherslu á innbyrðis
tengsl listamannanna eða sérkenni
þeirra, og svo framvegis.
Ógöngur
En auövitað er líka hægt að spara
sér alla þá hugarorku, sem í þetta
fer, með því að grípa nokkur nær-
tæk verk með margvíslega fígúra-
tífu yfirbragði og láta síðan nagla
og spotta ákvaröa bæði upphengi
og samhengi.
Þessa leið, eða ógöngur, virðast
þeir hafa farið, staðarhaldarar að
Kjarvalsstöðum, þegar þeir settu
upp sýninguna „Maöurinn í for-
grunni" sem átti að vera tromp
staðarins á Listahátíð.
Að minnsta kosti er ekki hægt
að sjá heila brú í þessari sýningu,
hvernig sem á hana er litið.
Er ekki að sjá að menn hafi .lært
neitt af þeim mistökum sem gerð
voru við uppsetningu fyrri þema-
sýninga að Kjarvalsstöðum heldur
hafi þeir drifíð sig í að endurtaka
þau öll og gott betur.
í fyrsta lagi gera þeir ekki upp
við sig hvemig þeir vilja túlka hug-
takið „fígúratífur" sem hefur í för
með sér að inn á sýninguna rata
alls konar myndverk á fölskum
forsendum - eða alls engum.
í framhaldi af því má geta þess
að nær flóröungur mynda á sýn-
ingunni er gerður utan þess tíma-
bils sem hér um ræðir, það er
1965-85.
Helgi Þorgils - Hið eilifa ferðalag, olía, 1987.
Ekki meir, ekki meir
Formáli í sýningarskrá hefur á
sér yfirbragð skólaritgerðar þar
sem mál- og hugsanavillur ganga
ljósum logum. Er til dæmis hægt
að tala um að listamenn „yfirgefi
tjáningu“ til að taka upp annars
konar listsköpun? Ég hélt að eina
leiöin til að „yfirgefa tjáningu“
væri að hætta listsköpun eða
hrökkva upp af.
Á grundvelli þessarar sýningar,
svo og afstraktsýningarinnar í
fyrra, verður að efast um að við
núverandi aðstæður séu staöar-
haldarar þess umkomnir að standa
fyrir stórri úttekt á SÚM-hreyfing-
unni á næsta ári.
Látum Stein Steinarr hafa síöasta
oröiö að þessu sinni: „Ekki meir,
ekki meir.“
Þú hringir
— við birtum
og auglýsingin
verður færð á
Nú er hægt að hringja
smáauglýsingar og ganga
frá öllu í sama símtali.
EUROCARO
Við skipulagningu myndlistarsýn-
mga, sem og í annars konar upp-
fræðslu- og menningarstarfsemi,
gildir sú þumalfingursregla að því
víðari forsendur, sem menn gefa
sér, þeim mun rýmri tíma þurfa
þeir til að vinna úr þeim.
Þaö er til dæmis tiltölulega auð-
gert að setja saman sýningar á
verkum einstakra listamanna þar
sem æviferill þeirra færir skipu-
leggjendum allar helstu forsendur
upp í hendur.
Ætli menn hins vegar að búa til
sýningar í kringum ákveðin stef,
„þernu" eða tímabil, verða þeir að
gefa sér góðan tíma til að leggja
niður fyrir sér markmið, leiðir og
framsetningu.
Ef markmiðiö er að setja saman
sýningu um „Manninn í íslenskri
myndlist, 1965-85“, þurfa menn að
Sverrir Olafsson - Godiva, olia á stál, 1985.
Hafið tilbúið:
Nafn - heimilisfang
- síma - nafnnúmer
- kortnúmer
og gildistíma og að
sjálfsögðu texta
auglýsingarinnar.