Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.1988, Qupperneq 15

MANUDAGUR 8. AGUST 1988.
15
Frjálsari og víð
sýnni háskóla
„Háskóli íslands er merk stofnun sem er í örum vexti og i dag er verið
að gera þar marga góða hluti,“ segir greinarhöfundur.
Þessa dagana hafa verið miklar
umræður um Háskóla íslands. Til-
efnið er veiting á stöðu sem ráð-
herra hefur tekið rögg á sig og ráð-
ið í gegn tillögum nefndar sem falið
var að fjalla um málið innan Há-
skólans.
Ætla mætti að þessi blaðaskrif
væru af hinu góða þar sem hvorki
ráðherra né Háskólinn eru yfir
gagnrýni hafnir og fáum dettur í
hug að allt sé fullkomið í Háskólan-
um og þar hafi allir „rétt“ fyrir sér
þótt enginn dragi með því menntun
og hæfileika prófessoranna og ann-
arra háskólamanna í efa.
Frjáls háskóli
Háskóli íslands er merk stofnun
sem er í örum vexti og í dag er
verið að gera þar marga góða hluti.
Eitt af því sem stjórnendur Háskól-
ans virðast leggja upp úr er að skól-
inn fái sjálfur að meta umsækjend-
ur um stöður og ráðherra eigi að
vera bundinn af því áliti.
Tala sumir um frelsi og sjálfstæði
stofnunarinnar í því sambandi og
telja það skert ef ráðherra tekur
upp á því að hafa sjálfur skoðun
og ræður í stöðu samkvæmt henni
KjaUarinn
Lúðvík Gizurarson
hæstaréttarlögmaður
en lætur ekki álit Háskólans ráða.
Ekki er hægt að fallast á þessa
skoðun háskólamanna. Hún orkar
tvímælis.
Með frelsi og sjálfstæði háskóla í
flestum löndum er átt við að fullt
skoðanafrelsi ríki innan þeirra. Þar
sé hátt til lofts og vítt til veggja í
skoðanalegu tilliti. Varla getur það
verið ef Háskólinn á öllu að ráða
um mál sín sjálfur og sjónarmið
annarra, eins og t.d. ráðherra, eiga
að vera bannvara. Það virðist lykta
af forpokun sem verður að breyta
og er þá til bóta að ráðherra hefur
brotið ísinn með hinni umdeildu
stööuveitingu.
Frjálsari háskóla
Ef Hgskóli íslands vill í raun og
veru stuðla að því að stofnunin
verði sem frjálsust má koma með
ýmsar tillögur. Þaö kæmi t.d. til
áhta aö hluti af stjórn skólans og
háskólaráð yrði skipað mönnum
utan skólans. Þarna kæmu sérstak-
lega til greina ýmsir menn úr at-
hafnalífi þjóöarinnar og úr gjöró-
líku umhverfi sem Háskólinn
myndi einungis hafa gott af að fá
til samstarfs.
Jöróin var flöt
Þegar litið er til baka yfir aldirn-
ar er hægt að rekja dæmi þar sem
menntastofnanir hafa viljað lifa í
eigin hugarheimi og hafa treglega
samþykkt breytingar. Frægasta
dæmið er um lögun jarðar. Hún var
lengi tahn flöt og það kenndu há-
skólar. Þegar sú skoðun kom fram
að hún væri hnöttur eða kúla þá
brugðust margir illa við og vildu
banna þessa skoðun þar sem hún
svipti þá þægilegri blekkingu.
Heimur okkar misviturra manna
er í raun og veru eins í dag. Við
höldum að vísu ekki lengur fram
þeirri skoðun aö jörðin sé flöt en
oft gengur illa að koma fram nauö-
synlegum endurbótum og fram-
fórum ef þær ganga á móti þröng-
um sértrúnaði eða svo ekki sé talað
um ef þægindum eins eða annars
er haggað.
Nýr háskóli
Það er niðurstaða þessara fáu
lína að ráðherra hafi gert góðan
hlut þegar hann braut þröngsýna
venju og lét eigin skoðun ráöa skip-
un á nýjum lektor. Vonandi verður
framhald á þessu þannig að Há-
skólinn vaxi að viðsýni og þar komi
nýir og áöur óþekktir kraftar til
starfa, t.d. úr athafnalífinu. Meö
því verður Háskóli íslands frjáls
og óháður.
Lúðvík Gizurarson
„Það kæmi t.d. til álita að hluti af stjórn
skóla'ns og Háskólaráð yrði skipað
mönnum utan skólans.“
Sætt
íslendingar viröast hafa ofijár-
fest í flestum atvinnugreinum ef
marka má grein í DV þann 22.
mars 1988.
Komið hefur í ljós að 66 milljarð-
ar liggja utangarðs, engum til
gagns heldur sem skuldahali sem
greiða þarf eða afskrifa.
Offjárfestingar
Launþegar kvarta árum saman
yfir lágum launum. Atvinnurek-
endur, með hið opinbera í farar-
broddi, telja ætíð að ekkert svig-
rúm sé til aö ganga að auknum
kaupkröfum.
Ef teknir eru 33 milljarðar af
þessum offjárfestingum og þeim
skipt milli 160.000 launþega fengi
hver þeirra um 200.000 krónur eða
hefði getað fengið um 3.400 krónur
á mánuði síðastliðin 5 ár.
Þetta hefði verið dágóð búbót við
lágmarkslaunin ef atvinnurekend-
ur hefðu metið launþega meira en
fjárfestingar.
Vanáætlanir og offjárfestingar í
opinberum rekstri eins og Krafla,
flugstöð, Blanda, Útvegsbanki,
Seðlabanki, Listasafn íslands,
Krísuvíkurskóli, opinber stofnana-
rekstur, sjóefnavinnsla, nýjar bú-
greinar o.fl. hafa farið fram í skjóli
og á ábyrgð kosinna fulltrúa þjóð-
arinnar sem ekki hafa verið vand-
anum vaxnir að reka stórbú eins
og ríkið sjálft.
Vanáætlanir
Fjárlög fara ætíð úr böndum og
frumvarp til fjárlaga fyrir árið 1986
var um 33 milljarðar en árið 1987
hækkaði það um 8 milljarða og var
um 41 milljarður. Árið 1988 varð
hækkun upp á 18 milljarða eða í
59 milljarða, sem samt dugir hvergi
til í rekstri hins opinbera.
Þessi mikla umframhækkun
greiðist af þjóðinni sjálfri með auk-
inni skattheimtu af launum og
eyðslu.
Hér sést í hnotskurn hvernig at-
vinnurekendur, hvort sem þeir eru
opinberir embættismenn eða í
einkageiranum, geta ofíjárfest og
að drottna
KjáUariim
Kolbrún S.
Ingólfsdóttir
húsmóðir
stööu sína í hinu opinbera kerfi
sem verðlaunapalla fyrir „uppgjafa
hermenn" sína?
Það er erfitt að segja nei við
stuðningsmenn sína þegar þeir
leita eftir aðstoð eða vantar emb-
ætti því að oft virðist stjórnmála-
maður vinna kosningar með
ákveðinn stuðning í huga til kjör-
dæmis síns.
Það er ékki erfitt að segja nei við
launþega, sem fá innan við 40.000
krónur í mánaðarlaun hjá hinu
opinbera, og bera við slæmu
ástandi efnahagsmála, erlendum
gengishækkunum, auknum kostn-
aði vegna niðurgreiðslna, lækk-
andi verði á afurðum okkar erlend-
is eða erlendum lántökum.
Þegar ungt fólk tekur við flokk-
unum er það heilaþvegið i sömu,
gömlu hagsmunastefnunni fyrir
„Þaö eru efnishyggjumenn með gróð-
ann og valdið að leiðarljósi sem stjórna
stjórnmálaflokkunum en ekki hinar
gömlu hugsjónir stofnenda þeirra.“
vanáætlað í skjóli við ríkisvaldið
og á kostnaö skattborgaranna.
Ábyrgðin
Hver ber ábyrgð á mannlegum
mistökum nema maðurinn sjálf-
ur?
Stjórnmálamenn sem bjóða sig
fram til að annast samfélagið fyrir
okkur öll, verða að geta axlað þá
ábyrgð sem fylgir því að annast
íjármál og stjórnun fyrir aðra.
Hér hefur orðið misbrestur á
hvað eftir annað og dæmin blasa
við skattborgurum þessa lands.
Hvaða gagn er að pólitískum
bankastjórum, skólastjórum,
sýslumönnum, fógetum eða fram-
kvæmdastjórum sem fá opinber
embætti fyrir þjónustu sína við
flokk sinn sem notar þannig aö-
flokkinn og flokksbræður sína á
undan landi og þjóð.
Valdlaus almenningur
Það er þjóðin sjálf, við og börnin
okkar, sem þarf að borga fyrir
rangar fjárfestingar og erlendar
lántökur. Það er almenningur sem
mun sitja áfram með sín lágu laun,
eignarlaus í húsnæðismálakerfmu
og streðandi myrkranna á milli til
að hafa í sig og á, sem greiða mun
toll sinn til kerfisins.
Það eru þeir menn þjóðfélagsins,
sem styrkja flokk sinn vel og dyggi-
lega, sem fá feitu embættin, sem fá
háu launin og hlunnindin og þaö
eru þeir sem munu hafa peningana
í þjóðfélaginu. Þökk sé „réttri"
stjórnun með ákveðinni valddreif-
ingu í anda einræöis.
„Það er þjóðin sjálf, við og börnin okkar, sem þarf að borga fyrir rang-
ar fjárfestingar og erlendar lántökur," segir í greininni.
Það eru efnishyggjumenn með
gróðann og valdið að leiðarljósi
sem stjórna stjórnmálaflokkunum
en ekki hinar gömlu hugsjónir
stofnenda þeirra.
Við næstu kosningar mun þjóðin
hafa úr sömu sþilum að spila þar
sem ekkert nýtt hefur komið frá
þeim stjórnmálamönnum sem hafa
setið að völdum undanfarin 10
ár. ,
Greinilega má lesa þetta úr göml-
um málsgögnum þeirra eða \dð-
tölum þar sem sífellt er fengist við
sömu vandamálin og það án sýni-
legs árangurs.
Slæmt er til þess að vita að sömu
menn munu sitja áfram og vera
áfram við stjórnvölinn, kosnir af
því fólki sem þeir telja oft á tíðum
óhæft í æðstu embættin innan
sinnar starfsgreinar.
Kolbrún S. Ingólfsdóttir