Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.1988, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR 8. DESEMBER 1988.
Fréttir______________________________________
Skýrslur um rekstur Ríkisútvarpsins:
Yfirstjórn fjármála
harðlega gagnrýnd
- bókhald fært eftir óstaðfestum gögnum í veigamiklum atriðum
Hörð gagnrýni kemur fram í skýrslu Ríkisendurskoðunar á ýmsar deildir Ríkisútvarpsins, þar á meðal á vinnubrögð
í tónlistardeild sem eru sögð ómarkviss og ekki Ijóst hvaða tilgangi þau þjóni.
I skýrslu Ríkisendurskoðunar um
úttekt á rekstri Ríkisútvarpsins kem-
ur fram harðorðari gagnrýni en
veiyulegt er að sjá í slíkum skýrslum.
Þar er þaö gagnrýnt að aðeins einn
maður sinnir starfsmannahaldi Rík-
isútvarpsins en hjá stofnuninni
vinna 370 manns. Bent er á að nauð-
syn beri til að styrkja starfsmanna-
haldiö.
Yfirstjóm Qármála Ríkisútvarps-
ins er harðlega gagnrýnd í skýrsl-
únni. Segir þar að efla beri yfirstjórn
fjármála frá því sem nú er. Segir að
hagdeild Ríkisútvarpsins, sem á að
vera mikilvægur þáttur í yfirstjórn
fjármála, sé' nánast óvirk. Inn-
heimtudeildin er sögð sinna hlut-
verki sínu illa, sem leiði til tekju-
missis hjá stofnuninni. Bókhald sé
fært eftir óstaðfestum gögnum í
veigamiklum atriöum og sinni bók-
haldsdeild ekki sjálfsögðum eftirlits-
þáttum.
Þá segir að starfslýsingar og skráð-
ar reglur um framkvæmd einstakra
starfa séu yfirleitt ekki fyrir hendi
hjá stofnuninni. Afleiðingin sé sú að
boðmiðlun sé veik og berist seint og
illa innan stofnunarinnar. í sumum
tilfellum viti starfsmenn ekki hver
þeirra næsti yfirmaður sé.
Fjármálin
Skýrslan er gerð í byijun þessa árs
og samkvæmt henni voru skuldir
Ríkisútvarpsins þá 400 milljónir
króna. Síðan hefur bæst við skuld-
imar og eru þær um þessar mundir
um 500 milljónir króna. Meginástæð-
una fyrir bágri rekstrarstöðu Ríkis-
útvarpsins segir Rikisendurskoðun
að rekja megi til þess þegar útvarps-
rekstur var gefinn frjáls 1986. Það
leiddi til auglýsingatekjutaps hjá
Ríkisútvarpinu upp á 326 milljónir
króna á tveimur árum, reiknað á
verðlagi ársins 1988. Eins er bent á
að afnotagjöld voru ekki hækkuð á
tímabilinu 1. janúar 1986 til 1. júlí
1987 en á þeim tíma var verðlags-
hækkun hér á landi 30 prósent. Á
þessum sama tíma var ákveðið að
auka dagskrá hljóðvarps og sjón-
varps um helming. Þá er og talið að
sú ákvörðun að taka eitt útvarpsgjald
af hverri Qölskyldu hafi leitt til tekju-
taps hjá Ríkisútvarpinu.
Ríkisendurskoðun segir að ekki
hafi tekist að halda rekstrargjöldum
innan fjárhagsáætlunar og/eða grípa
til aðhaldsaðgerða til að mæta þeim
samdrætti í tekjum sem stofnunin
hafi orðiö fyrir síðasthðin tvö ár.
Vegna erfiðrar fjárhagsstöðu greip
Ríkisútvarpið til þess ráðs að gera
fjármögnunar- og kaupleigusamn-
inga á árunum 1985 til 1987 að fjár-
hæð 188 milljónir króna á verðlagi
1988. Þetta var gert með samþykki
menntamálaráðuneytisins. Ríkis-
endurskoðun telur aö stofnanir rík-
isins hafi ekki leyfi til að leysa fjár-
hagsvanda sinn á þennan hátt. Bent
er á að lausaskuldir Ríkisútvarpsins
séu 350 milljónir króna, þar af sé yfir-
dráttur á hlaupareikningi 130 millj-
ónir króna.
Ríkisendurskoðun bendir á að
nauðsynlegt sé að fram fari hjá Ríkis-
útvarpinu heildarúttekt á nytsemi
þess að skrá innri upplýsingar stofn-
unarinnar. Svo virðist sem sumt af
því verki, sem nú er verið að vinna,
hafi lítinn eða engan tilgang. í því
sambandi er nefnd skráning hjá tón-
listardeild og aðalskrifstofum.
Innheimtukerfið
Varðandi innheimtukerfi Ríkisút-
varpsins segir að eftirlitsþættir kerf-
isins séu ófullnægjandi og að hvorki
séu fyrir hendi kerfislýsingar né not-
endahandbók.
Þá segir að tölvuvæðing hjá Ríkis-
útvarpinu hafi í mörgum veigamikl-
um tilfellum mistekist, þrátt fyrir
mikinn tilkostnað. Segir að heildar-
stefnu hafi skort í þessum málaflokki
hjá Ríkisútvarpinu. Það hafi ekki
aflað sér nægilegrar þekkingar á
þessu sviði og hafi verið í of ríkum
mæh háð utanaðkomandi ráðgjöf.
Nefnt er að í auglýsingadeild sé í
notkun tölvuvætt auglýsingakerfi
sem meðal annars er ætlað að ná
yfir verðútreikning, birtingalista og
viðskiptamannabókhald. Ríkisend-
urskoðun gerir þær athugasemdir
að hvorki notendahandbækur né
kerfislýsingar séu fyrir hendi og geti
starfsmenn ekki gert breytingar á
auglýsingatöxtum nema til komi að-
keypt sérfræðiþjónusta.
Kerfið fullnægi ekki þeim kröfum
sem geröar voru til þess í upphafi.
Ekki sé hægt að sjá stöðu einstakra
viðskiptamanna og loka reikningum
þeirra þegar skuld er orðin hærri en
leyfilegt er.
Kerfið verki ekki sem viðskipta-
mannabókhald þar sem innborganir
séu ekki skráðar. Einungis sé hægt
að sjá stöðu viðskiptamanna um
mánaðamót þegar heildarsala aug-
lýsinga í mánuðinum er flutt úr kerf-
inu yfir í viðskiptamannabókhald.
Kvittanir vegna staðgreiðsluvið-
skipta séu ónúmeruð vélritunarblöð.
Ríkisendurskoðun bendir á að kvitt-
anir og reikningar skuli vera tölu-
sett, samanber lög um bókhald.
Afnotagjöldin
Varðandi innheimtu afnotagjalda
segir Ríkisendurskoðun að ekki hafi
gengið nógu vel að halda utan um
stofnskrá og annast viðhald hennar.
Eftirliti meö viðtækjum hafi verið
illa sinnt af hálfu deildarinnar. Und-
anfarin ár hafi aðeins tvisvar farið
fram tækjakannanir og náðust við
það 2.600 tæki sem þýði um 33,8 millj-
ónir króna í tekjuaukningu fyrir
stofnunina á ári. Þá segir orðrétt:
„Deildin sinnir hlutverki sínu illa.
Stofnskrá er ábótavant, vinnubrögð
ómarkviss og eftirlit lélegt. Viöurlög-
um, sem byggja á innsiglun viðtækja
og eignarhaldssviptingu, er yfirleitt
ekki beitt. Slæleg vinnubrögð á deild-
inni leiða til verulegs tekjumissis hjá
stofnuninni."
Þá segir að hagdeild, sem skipuð
er einum manni, hafi ekki sinnt hlut-
verki sínu og erfiðlega hafi gengið
að ráða hæft fólk til starfa. Þrír við-
skiptafræðingar hafi hafið störf þar
síðastliðna 8 mánuði en allir látið af
störfum.
Starfsmannahald
Ríkisendurskoðun telur að efla
þurfi til muna starfsmannahald Rík-
isútvarpsins. Hjá Ríkisútvarpinu
starfi um 370 manns. Heimiluð stöðu-
gildi eru 265 en fastráðnir starfs-
menn séu 210. Hins vegar séu 120
lausráðnir starfsmenn, auk þess sem
tímavinnufólk sé í 44 stöðugildum á
ári. Þannig aö hjá Ríkisútvarpinu séu
65 stöðugildi án heimildar. Aftur á
móti hafi Ríkisútvarpið áætlað
launakostnað vegna allra starfs-
manna í fjárlagatillögum sínum og
þær síðan verið samþykktar af
stjómvöldum. Ríkisendurskoðun
telur brýna nauðsyn bera til að Rík-
isútvarpið hafi formlegar stöðuheim-
ildir fyrir því starfsfólki sem er í
þjónustu þess og gert er ráð fyrir í
útgjöldum stofnunarinnar.
Sem fyrr segir annast einn maður
allt starfsmannahald hjá Ríkisút-
varpinu og telur Ríkisendurskoðun
útilokað að einn maður geti annast
það svo vel sé og telur aö styrkja
þurfi þessa deild, enda starfa 370
manns hjá Ríkisútvarpinu.
Gagnrýni svarað
Hér hefur verið rakinn hluti af
gagnrýni Ríkisendurskoðunar á
stjómun og starfsemi Ríkisútvarps-
ins. Viðbrögð stjórnenda Ríkisút-
varpsins voru að taka saman skýrslu
sem svar við gagnrýninni. í inngangi
hennar segir Markús Öm Antonsson
útvarpsstjóri að ekki verði séð að
með stjórnsýsluendurskoðuninni
hafi verið lagt mat á rekstrarárangur
eða gæði og gildi þjónustunnar með
hhðsjón af ráðstöfunarfé Ríkisút-
varpsins en slíkar upplýsingar hefðu
getað reynst mjög gagnlegar í um-
ræðu um stööu stofnunarinnar.
Markús segir að ýmsar mikilsverðar
athugasemdir og ábendingar felist í
niðurstöðu Ríkisendurskoðunar.
Hann bendir jafnframt á að alllengi
hafi veriö unniö að endurskipulagn-
ingu á sumum þeim sviöum sem Rík-
isendurskoðun fjallar um. í öðmm
tilvikum verði gerð gangskör að því
aö gera leiöréttingar. og úrbætur
samkvæmt ábendingum Ríkisendur-
skoðunar.
Þá er tekið undir með Ríkisendur-
skoðun um nauösyn þess að efla
starfsmannahald stofnunarinnar en
fullyrt að lýsing Ríkisendurskoðunar
gefi ekki rétta mynd af raunveruleg-
um aðstæðum í starfsmannahaldinu.
Varðandi hagdeildina segir í skýrslu
Ríkisútvarpsins að þrátt fyrir ítrek-
aðar auglýsingar eftir manni með til-
skilda menntun hafi þaö ekki borið
ávöxt undanfarin misseri. Þá segir
að fullyrðing Ríkisendurskoðunar
um innheimtudeildina sé alvarlegs
eðlis og krefiist frekari umfiöllunar.
Bent er á að stöðugildum í inn-
heimtudeild hafi fækkað úr 15,5 við
upphaf áratugarins í 9. Þá er og vísað
á bug ýmissi gagnrýni á deildina og
bent á að hún hafi þegar gert ýmis-
legt af því sem Ríkisendurskoðun
benti á.
Varðandi bókhaldið segir að verið
sé að endurbæta afstemmingar inn-
heimtudeildar, auglýsingadeildar og
bókhalds. Frá því að skýrsla Ríkis-
endurskoðunar kom út í júni hafi
ýmislegt færst í betra horf hjá bók-
haldsdeild.
Varðandi festuleysi í yfirstjóm
Sjónvarpsins segir í svarinu aö ekki
sé ljóst við hvað sé átt. Bent er á að
í stórri stofnun sé alltaf hætta á
ágreiningi. Stjómkerfi Sjónvarpsins
hafi yfirleitt séð til þess að slíkur
ágreiningur hafi verið leystur. Varð-
andi gagnrýni á áætlunargerð segir
að hún sé á réttri braut og að frekari
endurbætur séu fyrirhugaðar. Um
innheimtukerfið segir að þaö hafi að
ýmsu leyti reynst vel og að stöðugild-
um hafi fækkað um 6,5 og yfirvinná
stórlega dregist saman. Ýmsar vænt-
ingar manna til kerfisins hafi þó ekki
verið uppfylltar. Um mistök í tölvu-
væðingu segir að þrátt fyrir vissa
annmarka á nýja kerfinu, sem verið
sé að gera endurbætur á, hafi það
bætt úr mörgum ágöllum sem verið
hafi á gamla kerfinu. Um fiármögn-
unar- og kaupleigusamninga segir aö
þeir hafi verið neyöarúræði sem
gripið var til við afar erfiðar og sér-
stæðar aðstæður hjá stofnuninni. Og
vegna leyfis frá menntamálaráðu-
neytinu hafi Ríkisútvarpið talið sig
vera í fullum rétti.
Svar Ríkisútvarpsins er í mjög
löngu máli og hefur hér að framan
veriö reynt að draga það markverð-
asta saman í sem stystu máli en öll-
um athugasemdum Ríkisendurskoð-
unarersvarað. -S.dór
Sandkom dv
Ábúðarfuflur
starfsmaður
ÁTVR
Fræg Ijós-
mynd.sem
birtistíDVaf •
vínmagnl því
semMagnús
Thoroddsen,
fvrrverfmdi
forseti Hæsta-
réttar, kcypti á
c kpstnaðarverðf
áþessuári,
vaktímiklaat-
. hygli. Við vín-
stasðunastóð
einn starfsmanna ATVR, Ólafur
Runólfsson. Óiafur er hagmæltur og
setti saman eftirfarandi vísu:
Athygli næga upp ég skar
ekki er sagan talin ný.
„Ábúðarfullur" er ég þar,
ódýrt er svona fyllirí.
Hrafn, Sveinn
og Sjónvarpið
HrafhGunn-
Iaugssonmun
ekkileysa
SveinEinars-
sonafísex
manuðiá
næsta ári.
Ástæðaþessw
súaðSveinner
ekkiáleiðífrí.
Þósvoværiþá
ætti Hraínerf-
ittmeðaðkoma
ístaðSveins-
þar sem Hrafn hefur í nógu að snú-
ast. Auk fjölda af samnorrænum
verkefnum ætlar Hrafn aö nota fiög-
urra ára ieyfi sitt til að fiúka tveimur
skáldsögum, nýrri ljóðabók, bama-
myndogfleira.
Makalaus
óheppni
kjötkaupmanna
Þaueru
kostuleg.við-
brögöþeirra
kjötkaup-
mannasem
upþvísirhafa:
orðiðaðþvi uð
blandanauta-
hakkiðmeð
kindakjöti og
svínakjöti. Þeir
beraflestirþví
viðaðfyrirein-
skæraóheppni
hafi sýnin, sem tekin voru, verið af
nautahakki sem hakkaö var strax
eftir að þeir höfðu notað hakkavél-
arnar við hökkun á öðrum kjötteg-
undum. Þó slær Kostakaup í Hafhar-
firöi öllmet Þar var óheppnin algjör.
Sýnin voru tekin af nautahakki sem
hakkað var strax að lokinn hökkun
á svínakjöti og kindakjöti. Enda
fannst bæöi kindakjöt og svínakjöt í
nautahakki þeirra Gaflara.
Kostulegt hjá
Kostakaupum
Tíminnátti
skemmtilegt
viötal við kjöt-
iðhaðarmanh-:
inníKosta-
kaupum.Við-
brögökjöt-
mannsins voru
stórkostleg. En
þarsem :
Tíminnkemur
fyrirfárraaugu
ætlarSand-
kornaðbirta
valda kafla úr viðtalinu. „Það á ekki
að vera svona, en það má vel vera
að einn og einn biti af öðru kjöti flæk-
ist raeð I hakkavélina." Þá sagði kjö-
tiönaöannaðurinn að sýnin hefðu
verið tekin úr nautahakki sem lent
hefðu í hakkavélinni strax á eftír
kiiidakjötshökkun og svínakjöts-
hökkim. Hann sagði einnig aö hann
vissi ekki til þess að nokkur maður
stæði í þvi að skola hakkavél á mílli
tegunda. „Maðurværiþábaraíþví
að þrifa allan dagjnn.“ Svo mörg voru
þauorö.
Umsjón: Siflurjón Egilsson