Dagblaðið Vísir - DV - 08.12.1988, Blaðsíða 14

Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11. SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 800 kr.
Verð í lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr.
Skattur uppskrúfaður
Ríkisstjórnin stefnir að mikilli hækkun tekjuskatts.
Hækkunin mundi dynja á fólki, sem hefur um það bil
meðaltekjur. Skattahækkunin yrði ranglát.
Að vísu getur verið þægilegra fyrir hið opinbera að
innheimta með hækkun tekjuskatts fremur en hækkun
óbeinna skatta. Það er vegna vísitölunnar. En ríkis-
stjórnin hyggst gera hvort tveggja. Matarskattur var
sagður lagður á til að jafna skattheimtu. En með fyrir-
hugaðri hækkun vörugjalds er stefnt í öfuga átt. En rík-
ið sleppir engu. Þjóðin horfir á, að ráðherrar ætla að
ná hallalausum fjárlögum á næsta ári með því að auka
skattpíninguna. Markmiðið að fá fram hallalaus fjárlög
er virðingarvert. En almenningur sér bruðlið í ríkis-
rekstrinum. Niðurskurður ríkisútgjalda virðist aðeins
ætla að verða kák. Á sumum sviðum virðist ríkið bara
ætla að stækka sinn hlut af kökunni. Grundvallarkrafa
er, að rikið taki þátt í niðurskurðinum. Það skerði veru-
lega hjá sér, meðan landsmenn almennt þurfa mjög að
skerða sín útgjöld. Þarna bregzt núverandi stjórn eins
og þær, sem á undan fóru.
Því kemur stjórnin nú daglega með hugmyndir um
frekari skattheimtu. Þeim hugmyndum á að ná fram
með tilstyrk einhverra þingmanna stjórnandstöðunnar.
Styðja má hugmyndir um hallalaus Qárlög. En hug-
myndir um mikla hækkun tekjuskatts er ekki unnt að
styðja.
Þar er fyrst til að taka, hversu ranglátur tekjuskattur-
inn er.
Margir geta enn sem fyrr skotið sér undan tekjuskatt-
inum. Tekjuskattur er fyrst og fremst launamannaskatt-
ur, þar sem margir hinna betur stæðu komast undan.
Þetta gildir sem fyrr. Því hefur oft réttilega verið sagt,
að skattar á eyðslu gefi réttlátari niðurstöðu en skattar
á tekjur, sem upp eru gefnar. Við skulum hafa hugfast,
að þetta hafa margir stjórnmálamenn hér á landi viður-
kennt hina síðustu áratugi.
Ekki eru nema fá ár hðin, síðan ríkisstjórnir hér á
landi hugðust afnema tekjuskatt af almennum launa-
tekjum, sem kallað var. Það starf var lítillega hafið.
Ýmsir flokkar stóðu að yfirlýsingum í þessa átt.
Þetta átti að vera markmið ríkisstjórnar Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknarflokks. Einnig Alþýðuflokkurinn
hafði uppi hugmyndir um að afnema tekjuskatt af al-
mennum launatekjum. Menn vilja gleyma yfirlýsingum
stjórnmálamanna. En þessu skulum við ekki gleyma,
nú þegar skrúfa á upp tekjuskattinn.
Þar sem tekjuskatturinn er í grundvallaratriðum
ranglátur skattur, er siðlaust að þenja hann út.
Nú er ætlunin, að tekjuskattur hækki hjá einstakling-
um með 60 þúsund króna mánaðartekjur.
Við skulum einnig líta á, að nú kreppir að launþeg-
um. Kaupmáttur rýrnar mikið og mun halda áfram að
minnka á næsta ári. Því er sízt tilefni né rökstuðningur
fyrir ríkið að auka nú skattpíningu á því fólki, sem svo
illa er statt fyrir. Vöruverð er hátt, einkum matvörur,
í samanburði við önnur lönd. Enginn einstakhngur er
vel stæður af 60 þúsund króna mánaðarlaunum.
Því verður að leggjast gegn hækkun tekjuskatts.
Skatturinn er ranglátur. Ríkið bregzt, þegar það lætur
niðurskurðinn ekki koma á ríkisútgjöldin sjálf. Almenn-
ingur má loks sízt við tekjuskattshækkun eins og mál
standa.
Haukur Helgason
Umfangsmikið rannsókna- og tilraunastarf fer fram viö Garðyrkjuskóla rikisins, RALA og Bændaskólann á
Hvanneyri. - Frá Bændaskólanum á Hvanneyri.
Innflutningur og garðyrkja:
Hvort verður
ofan á?
Á undanfórnum árum hefur orö-
ið mikil aukning á framleiðslu
grænmetis og gróðurhúsaafurða
hér á landi. Samtals mun útirækt-
un vera á um 30 ha lands (kartöflu-
og rófuakrar ekki meðtaldir). Um
170.000 m2 eru undir gleri. Samtals
munu um 500 ársverk vera í þess-
ari búgrein- Samhliða aukinni
framleiðslu hefur fjölbreytni auk-
ist. Neysla grænmetis mun nú vera
um 28 kg á íbúa á ári og er áætlað
að innlend framleiðsla fullnægi um
40% neyslu.
Veruleg framþróun hefur því
orðið á sviði garðyrkju og ylræktar
á undanfömum árum sem m.a. er
árangur af umfangsmiklu rann-
sókna- og tilraunastarfi við Garð-
yrkjuskóla ríkisins, RALA og
Bændaskólann á Hvanneyri.
Þrátt fyrir þessa jákvæðu þróun
stendur þessi búgrein frammi fyrir
miklum vanda vegna mjög aukinn-
ar samkeppni frá innfluttri vöru.
Tollalækkanir og söluskattur
Á undanfömum árum hafa tollar
á innfluttu grænmeti verið lækkað-
ir úr 70% í 30%. í gildandi tolfalög-
um eru ákvæði um enn frekari
lækkanir á næstu tveimur árum.
Þessari breytingu, ef tU fram-
kvæmda kemur, mun fylgja stór-
aukinn þrýstingur á innflutning
garðyrkjuafurða og er vonlítið að
íslensk framleiðsla geti staðist þá
samkeppni eins og nú er að henni
búið. Þess er einnig að geta að um
síðustu áramót var lagður 25%
söluskattur á allt grænmeti og hef-
ur hann ekki fengist endurgreidd-
ur líkt og gert er með kjöt, fisk,
mjólk og fleiri matvörur.
Svipuöu máh gegnir um potta-
plöntur og afskorin blóm. Þar er
tollur nú 30% en var til skamms
tíma 80%. Þá er og þess að geta aö
oft er hægt að fá afganga á mörkuð-
um erlendis fyrir brot af gangverði
og við slíkt er auðvitaö ekki hægt
að keppa.
Erfið samkeppnisstaða
Fjármagnskostnaður flestra
þeirra landa, sem við okkur keppa,
er ekki nema brot af því sem hér
er. Má t.d. geta þess að útlánsvext-
ir í Hollandi eru um 6,5% og verð-
bólga nánast engin. Bankaþjónusta
fyrir garðyrkjubændur er mjög góð
sökum þess hve þessi atvinnugrein
er þýöingarmikil fyrir þjóðarbúið.
Gasverð er greitt verulega niður til
gróðrarstöðva eða um 20%. Ráðu-
nauta- og tilraunastarfsemi er afar
öflug. Einnig er rétt aö geta þess
KjaHariim
Unnur Stefánsdóttir
varaþingmaður framsóknar-
manna á Suðurlandi
að víðast eru þessar greinar ríkis-
styrktar á einn eða annan hátt.
Hár byggingarkostnaður
Víðast í grannlöndum okkar geta
garðyrkjubændur fengið hagstæð
lán til lengri tíma á viðráðanlegum
vöxtum (föstum) fyrir allt að 80%
af byggingarkostnaði. Ef bygging-
arkostnaður hér á landi er borinn
saman við byggingarkostnað í
grannlöndum okkar er hann okkur
mjög óhagstæður. Samkvæmt mati
Stofnlánadeildar landbúnaðarins
er byggingarkostnaður á fermetra
í gróðurhúsi nú í kringum 8000 kr.
Til samanburðar má geta þess aö
byggingarkostnaður í Hollandi og
Bretlandi er talinn vera u.þ.b.
2000-2500 kr. á fermetra. í Dan-
mörku er kostnaðurinn talinn um
3000-4000 kr. á fermetra eftir bygg-
ingum.
Ef leitað er skýringa er m.a. þess
að geta að hér á landi eru gerðar
miklu meiri kröfur varðandi
vindálag en víðast annars staðar
sem þýðir mun meiri notkun á stáh
í buröargrindur og þéttara milli
glerpósta.
Þá er og 25% söluskattur á stáh
til gróðurhúsabygginga en slíku er
ekki til að dreifa í grannlöndum
okkar. Þegar við bætist svo miklu
hærri fjármagns- og flutnings-
kostnaður er ekki furða þótt þess
sjái stað einhvers staðar. Þá eru
allar rekstrarvörur miklu dýrari
hér en í löndum í kringum okkur
og er ekki óalgengt að þar muni
50-100%.
Eitraðar gráfíkjur
Varðandi innflutning hér á landi
er rétt að geta þess aö aðstaöa til
skoðunar á heilbrigði plantna er
nánast engin og þess eru dæmi að
einstakir ræktendur hafa beðið
tjón sem nemur hundruðum þús-
unda króna því að heilbrigðisvott-
orð frá ýmsum löndum eru oft
næsta lítils virði. Sama giidir einn-
ig varðandi efnainnihald í innfluttu
grænmeti; þar má heita að ekkert
eftirht sé með magni varnarefna.
Sjálfsagt er að sett sé upp aðstaða
tíl að kanna þessa hluti og eðhlegt
að innflytjendur greiði kostnað
sem því fylgir.
Fyrir skömmu birtist í ríkissjón-
varpinu frétt um að stöövuð hefði
verið sala á gráfíkjum frá Tyrk-
landi vegna gruns um aö þær inni-
héldu krabbameinsvaldandi efni.
Ennfremur kom fram að ekki er
aðstaða til aö ljúka rannsókn máls-
ins hér á landi vegna þess að tækja-
búnaður er ekki fyrir hendi og
verður að senda sýni til útlanda.
Þessi frétt er talandi dæmi um hvað
illa við stöndum að þessum málum.
Aðgerða er þörf
Eins og að framan greinir er ljóst
að íslensk garðyrkja er mjög illa
stödd. Því þarf hið fyrsta að kanna
á hvern hátt hægt er að styrkja
stöðu þessarar búgreinar. Það er
hægt með lækkun gjalda af að-
föngum og fjárfestingarvörum,
lækkun orkuverðs, hóflegum fjár-
magnskostnaði, endurgreiðslu á
söluskatti en ekki hvað síst með
því að hafður sé hemill á innflutn-
ingi grænmetis.
Unnur Stefánsdóttir
„Neysla grænmetis mun nú vera um
28 kg á íbúa á ári og er áætlað að inn-
lend framleiðsla fullnægi um 40%
neyslu.“