Dagblaðið Vísir - DV - 13.03.1989, Qupperneq 14

14
MÁNUDAGUR 13. MARS 1989.
Frjálst.óháÖ dagblaö
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður Og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 900 kr.
Verð í lausasölu virka daga 85 kr. - Helgarblað 100 kr.
Varðveizla kaupmáttar
Félög launþega íhuga verkfallsboöun. Jafnvel eru
dæmi þess, aö einhver hafi boðað verkfall. Hitt er lík-
legra, að almennir kjarasamningar dragist fram eftir
árinu. En margt er að athuga. Launþegar telja sig eðli-
lega eiga um sárt að binda. Kaupmáttur hefur lækkað
mikið. Á sama tíma hafa verðhækkanir gengið fram,
einkum á vegum hins opinbera. Nú síðustu daga gengur
enn ein verðhækkanaskriðan yfir. Þegar verðstöðvun
er nú lokið, hækkar verð mikið. Þetta böl fylgir öllum
verðstöðvunum, sem hið opinbera fyrirskipar. Undir-
aldan magnast. Síðan dynja verðhækkanir yfir. Líklegt
er, að umþóttunartímabil ríkisstjómarinnar stoði lítið.
Sízt af öllu, þegar opinberir aðilar eru fyrstir með verð-
hækkanir. En spurningin er: Hvernig geta launþegar
brugðizt við? Geta þeir náð miklu til baka af því, sem
tapazt hefur síðustu mánuði? Ríkisstjórnin virðist hafa
aðra stefnu. Hún vill keyra niður kaupmáttinn frá því,
sem hann var til dæmis seinni hluta síðasta árs. En
engum blöðum er um að fletta, að ríkisstjórnin verður
að vera með í nokkurri hækkun launa. Kjaraskerðingin
hefur einfaldlega gengið of langt. Spurningin er aðeins
sú, hversu langt skuh gengið. Við verðum að sam-
þykkja, að það er böl ríkistjórnarinnar að hleypa verð-
hækkunum svo mjög úr böndum. En samtímis verðum
við að huga að stöðu þjóðarbúsins og athuga, hve mikl-
ar launahækkanir þjóðarbúið getur þolað.
Verðbólgan hefur að undanfórnu gengið á um 35 pró-
sent hraða. Laun hafa varla hreyfzt. Ríkisstjórninni
kann að þykja það bölvað. En hún ber sökina og verður
að samþykkja launahækkanir, þótt þær dragi dilk á eft-
ir sér. ^
Nú hefur verið nokkuð um gengisfelhngar. Staða út-
flutningsatvinnuvega hefur heldur skánað við gengis-
breytingar síðustu mánaða. Gengi hefur fahið um meira
en tíu prósent síðan í janúar. Kostnaðarhækkanir út-
flutningsatvinnuveganna hafa verið miklu minni. En
fiskverð hefur hækkað. Fiskvinnslan greiðir meira. Þeg-
ar htið er á stöðu fiskvinnslunnar, kemur í ljós, að þar
býr hallarekstur að baki, sem að nokkru dylst vegna
greiðslna úr verðjöfnunarsjóðum. Ef við lítum á stöðu
þessara grundvahargreina, sjáum við ekki mikla mögu-
leika til launahækkana. En á móti þeirri staöhæfingu
verðum við að hta á, að grisja verður í fiskvinnslunni,
láta hin verst reknu hús faha. Við getum htið á ffekari
heildarstöður í efnahagsmálum. Framleiðsla í landinu
dróst saman um hálft annað prósent í fyrra, og búizt
er við, að hún minnki um hálft annað prósent í ár.
Menn eru ekki á einu máh um þessar tölur. En líklega
geta flestir samsinnt, að framleiðsla í landinu muni
dragast saman um 3 prósent ahs þessi tvö ár. Annað
eins hefur ekki gerzt síðan hahærisárin 1967 og 1968.
Við horfum enn í ár ffam á um 10 mihjarða haha í
viðskiptum við útlönd.
Við sjáum af þessu, að eðhlegt er, að kaupmáttur
verði minni en í fyrra. Kauphækkanir umfram það, sem
mögulegt er, mundu aðeins þýða aukinn haha á við-
skiptum við útlönd, tíðar gengislækkanir og aukna verð-
bólgu. Kaupmáttur dróst saman í fyrra um 2-3 prósent,
þegar borin eru saman meðaltöl áranna 1987 og 1988.
Kaupmáttur er nú sennhega yfir 6 prósent undir því
meðaltah, sem var í fyrra. Þetta er þung skerðing fyrir
launþega. En við hfðum umfram getu.
Haukur Helgason
„Allir vita að lausaganga búfjár hefur stórskaðað gróður hér á landi og breytt gróðurreitum í örfoka mela,“
segir greinarhöf. m.a.
Til dýrðar
sauðkindinni
Á Indlandi er stjómmálaflokkur
sem hefur kú sem flokksmerki.
Þetta er Kongressflokkurinn en
hann er jafnframt stærsti og
áhrifamesti flokkur landsins. Kýr-
in er heilagt dýr á Indlandi. Helgi
hennar veldur því aö eymdin í
þessu stóra og fjölmenna landi er
enn meiri en hún þyrfti aö vera.
Hægt væri aö leysa mörg vandamál
í þessu stóra landi ef þessi skepna
væri meöhöndluö sem venjulegt
nytjadýr.
Hér á landi eru stjómmálaflokk-
ar sem rífast um aö gera sauökind-
ina að sínu aðalsmerki. Nú hefur
Sjálfstæðisflokknum tekist að
eigna sér dýr þetta í ríkara mæh
en áður.
Landnýting og rofabörð
í nóvember sl. varö Jóni Sigurðs-
syni ráðherra og þingmanni
Reykjavíkur það á að benda á þá
eyðileggingu, sem lausaganga búfj-
ár veldur á viðkvæmu gróðurlendi.
Jón sagði aö banna þyrfti þessa
lausagöngu. Allir vita að lausa-
ganga búfjár hefur stórskaðað
gróður hér á landi og iðulega breytt
gróðurreitum í örfoka mela. Meira
að segja í bamaskólum landsins er
bent á að helsta orsök þeirrar eyð-
ingar sem varð á skóglendi lands-
ins frá landnámsöld sé lausaganga
búflár, enda styðjast menn þar viö
fomar sögur sem hingað tíl hafa
verið taldar áreiðanlegar. í dag má
víða sjá vemdaða gróðurreití, sem
em iðjagrænir mitt í auðn ofbeitar-
innar, það segir líka sína sögu.
Þrátt fyrir það aö flestum séu
þessar staðreyndir ljósar er málum
samt þannig komið að þegar nefnd-
ur ráöherra lætur sér detta í hug
að fjalla um þennan ósóma rís upp
mikill fjöldi þingmanna og ræðst
að ráðherranum í utandagskrár-
umræðum á Alþingi. í þessum
umræðum skára sjáifstæðismenn
sig úr sem helstu málsvarar sauðk-
indarinnar.
Fyrrverandi landbúnaðarráð-
herra úr röðum Sjálfstæðisflokks-
ins hóf umræðuna og laust fyrir lok
hennar lagði formaður flokksins
lóð sín á vogarskál sauðkindarinn-
ar. Framsóknarflokkurinn sendi
líka fram sinn helsta spámann, Pál
Pétursson, en menn era orðnir því
vanir aö framsóknarmenn eigi
sauðkindina og allt sem henni við-
kemur með húð og hári.
Á hinu átti sjálfstæðismaður eins
og ég ekki von að helmingur þing-
flokks Sjálfstæðisflokksins með
formanninn í afturrúmi skyldi rísa
upp í heilagri vandlætingu til vam-
ar sauðkindinni. Mig furðaði ekki
síður á því að það skyldi enginn
þingmaður flokksins rísa upp til
vamar gróðri landsins. Hvað um
þessa umhverfisvemd sem alltaf
er verið að tala um á tyllidögum?
Er ekki vemdun gróðurlendis á
íslandi eitt mikilvægasta máiið í
sambandi við umhverfisvemd?
KjaHariim
Jón Magnússon
lögmaður
Sjálfstæðisflokkurinn og
sauðkindin
Margir vita að landsfundir Sjálf-
stæðisflokksins era venjulega
haldnir á vorin. Flokkurinn var
líka stofnaður um vor og flokkur-
inn á 60 ára afmæh á þessu vori.
Til stóð að landsfundur flokksins
yrði um það leyti sem afmæh
flokksins verður.
Nú mátti hins vegar lesa það í
Morgunblaðinu fyrir viku að frá
því ráði hefði verið horfið. Skv. því
sem haft er eftir varaformanni
flokksins, sem jafnframt er fyrsti
þingmaður Reykvíkinga, þá er ekki
hægt að halda landsfund í maí eins
og fyrirhugað hafði verið vegna
þess að þá er sauðburður!
Ætla mætti að það væri nýmæh
hjá þessum besta vini íslensku
þjóðarinnar að bera að vori. En
sauðburð verður að taka fram yfir
afmæh. Mér varð á að velta því
fyrir mér hvers konar íjandmenn
sauðkindarinnar það hefðu verið
sem á sínum tíma stofnuðu þennan
flokk, að þeir skyldu gera það mitt
í sjálfum sauðburðinum. Ef til vih
er ástæðan fyrir frestun lands-
fundar talandi tákn um aukið vægi
sauðkindarinnar á stefnumótun
Sjálfstæðisflokksins.
Landsfundi frestað
Nú er þaö ekki í fyrsta skipti sem
landsfundi er frestað tíl hausts, en
venjuiega hafa þá aðrar raunir en
sauðburður hijáð einhveija. Nú er
sauðburðurinnaðalmáhð. Sjálfsagt
er það eðlilegt ef mið er tekið af því
að á síðustu árum hefur Sjálfstæð-
isflokkurinn stöðugt verið að fjar-
lægast sjónarmið neytenda, en hef-
ur þess í stað gerst einn helsti mál-
svari sérhagsmuna og einokunar í
landbúnaði.
Sjónarmið sem byggja á einstakl-
ingsfrelsi og athafnafrelsi sem og
frjálsri samkeppni eiga ekki upp á
pahborðið þegar hagsmunir fram-
leiðenda búvara era annars vegar.
Þannig kokgleypir þessi flokkur
stórkostlegar álögur á neytendur
tíl að halda yið úreltu kerfi í fram-
leiðslu og sölu búvara.
Th eru þeir sem telja að frelsi í
atvinnumálum sé slæmt. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur hins vegar
byggt stefnu sína á að atvinnufrelsi
sé gott og th þess fahið að stuðla
að nýsköpun og auknum hagvexi.
En sé frelsið gott hlýtur maður að
spyija forastumenn Sjálfstæöis-
flokksins hvort það sé aðeins gott
stundum? Sé svo þarfnast það skh-
greiningar hvenær frelsið er gott
og hvenær það er ekki gott.
Heilaga kýrin og sauðkindin
í upphafi greinarinnar er á það
bent að flokksmerki Kongress-
flokksins á Indlandi sé kýrin sem
í hugum þeirra, sem hta með skyn-
semi á vandamál þessarar stóru
þjóðar, er tákn vandamálanna, for-
dómanna og stöðnunarinnar í því
þjóðfélagi.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur fálk-
ann sem sitt flokksmerki. Djarft
merki sem ber í sér kraft, baráttu
og vhja th breytinga. Merki og hug-
sjónir því tengdar sem ég hef um
langa hríð starfað fyrir og ætla mér
ekki að hætta þó að Sjálfstæðis-
flokkurinn hverfi frá þeim.
Upp á síðkastíð hef ég hins vegar
velt því fyrir mér hvort kyrrstöðu-
fylkingin í Sjálfstæðisflokknum
eigi ekki að fá það samþykkt á 60
ára afmæh flokksins, þar sem hún
er hvort eð er í meirhhuta, að taka
upp sauðkindina sem flokksmerki
th samræmis við þá breytingu á
stefnu flokksins sem þeir hafa þeg-
ar náð fram. Mér finnst eðhlegt aö
þeir sem bera ábyrgð á kvótum,
jöfnunargjöldum, haharekstri rík-
issjóös og því að telja Reykvíkinga
og Reyknesinga annars flokks
borgara, noti þá sauökindina sína
og komi þannig fram undir réttum
gunnfána.
Fijáislynt fólk í Sjálfstæðis-
flokknum gætí þá tekið upp gamla
merkið, fálkann, og hafiö raun-
veralega baráttu fyrir einstakl-
ingsfrelsi og frjálsum markaðs-
búskap, fyrir jöfnum atkvæðisrétti,
samdrætti ríkisútgjalda og lægri
sköttum. Jón Magnússon
„Ef til vill er ástæðan fyrir frestun
landsfundar talandi tákn um aukið
vægi sauðkindarinnar á stefnumótun
Sj álfstæðisflokksins. ‘ ‘