Dagblaðið Vísir - DV - 07.04.1989, Blaðsíða 24

32
FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1989.
T .ffggfíll
Lágspennt ljós vinsæl í heimahúsum:
Ótaúlegir möguleikar
Lágspennt ljós eru aö verða æ vin-
sælli í heimahúsum hér á landi. Þessi
ljós eru 12 volt og fylgir þeim sérstak-
ur spennubreytir til að spenna niður
hin hefðbundnu 220 volt. Þau veita
mikla möguleika bæði í innrétting-
um og lýsingu íbúða og íjölbreytni
þeirra eykst stöðugt.
Að sögn Helga Eiríkssonar lýsing-
arhönnuðar eru lágspenntu ljósin
enn sem komið er mest notuð í ný-
byggingum og þá einna helst í bað-
herbergjum, eldhúsum og stofum.
Oft er gert ráð fyrir 12 volta lýsingu
í nýjum eldhús- og baðinnréttingum
og í stofum er komið fyrir stæðum
fyrir þessi ljós í loft í stað gömlu loft-
dósanna.
Halógenlýsing
„Lýsing 12 volta ljósa er halógen-
lýsing en hún gefur hvítari og skýr-
ari lýsingu en glóðarperur. Perumar
og lampamir sjálfir eru mun minni
en hin hefðbundu ljós en gefa jafn-
mikla birtu,“ sagði Helgi.
„Rafmagnsnotkun 12 volta ljósa er
ívið minni en hefðbundinna Ijósa
miðað við ljósmagn. Lýsing þeirra
er aftur á móti afmarkaðri og ekki
eins dreifð og glóðarperulýsing.
Geislasvið þeirra er þar með þrengra
og þarf fleiri slík ljós en ella.
Halógenperur hafa aftur á móti
þrisvar sinnum lengri endingartíma
en glóðarperur og gefa jafnframt
mun meira ljósmagn frá sér. Með því
að nota ljósdeyfi og minnka ljós-
magnið um 13 prósent tvöfaldast
endingartími pemnnar. Þá hafa þessi
12 volta ljós það umfram glóðarpera-
lýsingu að betra er að ráða ljósdreif-
ingunni. Hægt er að fá allt frá 8-40
gráða ljósdreifingu frá sama lampa
með því að nota mismunandi perar.“
Innfelld ljós
„í eldhúsum og baðherbergjum er
nú vinsælt að nota innfelld 12 volta
ljós í stað flúrljósa. Ljósin era þá felld
inn í innréttinguna, tíl að mynda
undir hillur eða í loft. í 12 volta lýs-
ingu er ýmist hafður einn spennu-
breytir fýrir mörg ljós eða hvert ljós
hefur eigin breyti," sagði Helgi.
„Staðsetning ljósanna er mikið ná-
kvæmisatriði og gera verður ráð fyr-
ir spennubreytum í hönnun. Einnig
verður að hafa í huga að bæði per-
umar og spennubreytamir hita mik-
ið frá sér og hætta er á íkveikju. Því
verður að huga vel að loftræstingu
umhverfis ljós og spenni."
Kastarar í stofuna
í stofum veita þessi ljós marga og
skemmtilega möguleika. í nýbygg-
ingum er oft gert ráð fyrir 12 volta
innfelldum kösfuram í loft. Þessir
nýju kastarar era mjög ólíkir þeim
sem hingað til hafa verið notaðir,
Leslampnr hafa tekið miklum breyt-
ingum. Þessi lampi hefur 12 volta
lýsingu og innbyggöan spennu-
breyti. Eins og sést á myndinni er
hægt aö breyta stöðunni á lýsing-
unni eftir þörfum.
DV-myndir Brynjar Gauti
Heimilið
bæði era þeir minni og einnig er vin-
sælt að fella þá alveg inn í loftið
þannig að þeir sjást ekki.
Kastarar sem sjást eru einnig að
ná töluverðum vinsælum. Lampa-
stæði þeirra eru mjög lítil, að sögn
Helga, innan við fjóra sentímetra í
þvermál og er kösturanum smellt í
stæðin. Auðvelt er að setja mörg slík
stæði í loftið og færa kastarana til
eftir þörfum.
Kastarar era vinsæhr til að lýsa
upp ákveðinn hluta stofunnar, til að
mynda málverk á veggjum eða ein-
staka húsgagn. Þeir era stillanlegir
og hægt að breyta ljósdreifingu
þeirra eftir óskum.
Ljósávír
Hangandi ljós hafa alltaf verið vin-
sæl í stofum bæði til skrauts og lýs-
ingar. Fyrir þá sem ekki vilja hafa
innbyggða eða hangandi kastara í
lofti er um margt annað að velja í 12
volta lýsingarkerfum. Það sem er að
Lampar með 12 volta halógenlýsingu eru flestir með innbyggðan spennubreyti. Þessir lampar veita hreinni lýs-
ingu en glóðarperulampar og því þægilegir við lestur.
ofhlaða vírinn en þó er hægt að vera
með allt að 14 ljós á hverjum vír en
fjöldinn fer eftir stærð ljósanna. Með
ná töluverðum vinsældum nú er aö
hengja mörg lítil ljós neðan á þar til
gerðan vír.
„í slíkum Ijósakerfum er sérstakur
rafmagnsvír strengdur yfir loftið og
á hann hengd mörg ljós með klemm-
um,“ sagði Helgi. „Varast verður að
Hangandi Ijós þurfa ekki lengur að
vera í formi Ijósakróna. Þessir litlu
kastarar eru hengdir neðan á sér-
stakan rafmagnsvír sem strengdur
er í loftið. Á innfelldu myndinni sést
hversu litil þessi Ijós eru. Takið eftir
klemmunum á þeim. Mjög auðvelt
er að færa þessi Ijós til á vírnum.
Ljóskastarar eru vinsælir i stofu. Á þessari mynd er innfelldur kastari ásamt
spennubreyti. Kastarinn sjálfur sést ekki þar sem hann er innfelldur. Einn-
ig er hægt að fá kastara sem hanga neðan úr loftum og er þeim einfald-
lega smellt I þar til gerð stæðl.
þessu kerfi er hafður einn spennu-
breytir, ýmist festur í loft eða á gólf.
Auðvelt er að færa ljósin til á vímum
því 12 volt hafa það umfram 220 volt
að engin hætta er á að fólk fái í sig
straum af vírnum."
Lampar hafa tekið stökkbreyting-
um síðustu ár bæði í hönnun og lýs-
ingu. Vegg- og borðlampar era nú
mun minni og nettari en áður fyrr
en veita þó sömu lýsingu. Að sögn
Helga era alhr borðlampar á mark-
aðnum í dag með halógenlýsingu og
yfirleitt með innbyggðurn spennu-
breyti. Þessir lampar era vinsælir
bæði í stofu og sem leslampar.
Öryggið í fyrirrúmi
Þessi nýja 12 volta lýsing er mjög
fjölbreytt og hagkvæm að mörgu
leyti. Þó verður að hafa ýmislegt í
huga þegar henni er komið fyrir í
íbúðarhúsnæði. Gera verður ráð fyr-
ir spennubreytum í hönnun innrétt-
inga og íbúðar og einnig að lofti nægj-
anlega um ljósin. Þá verður að nota
hitaþolnar snúrur og nægjanlega
sverar. Þess ber að geta að í spennu-
breytum þessara ljósa eru öryggi
sem valda straumrofi komi eitthvað
fyrir.
Halógenlýsing er enn sem komið
er mun dýrari en glóðarperulýsing.
Munurinn getur numið aht að helm-
ingi á ljóskerfum. Því er betra að
flana ekíti að neinu og leita ráða áður
en ráðist er í kaup á slíkum ljósum.
-StB
Láesnennt liós:
Nokkurví Lágspenntir lampar, sem ætlaðir era th festingar beint í loft eða á arúðarorð Sérstaða
vegg, ínnfelldir lampar og þeir sem hafa ínnbyggðan spennubreytí, era prófunarskyldir hjá Rafmagnseft- irhti ríkisins. Ástæöan er hita- myndun í lömpunum sjálfttm og lögnum að þeim. Rafmagnseftirhtiö lágspenntra lampa Rafmagnseftirhtið sendi frá sér greinargerð um lágspennta lampa nýveriö. Þar er bent á sérstöðu lampanna hvaö varðar lagningu
vih koma á framfæri nokkrum var- úöarorðum sem hafa ber í huga áður en ráöist er í kaup og uppsetn- ingu slíkra lampa. lagna að þeim. I greinargerðinni segir að jafhvel rafvirkjar hafi flaskað á því hvem- ig leggja eigi lagnir að lágspenntum lfimpnm Margir telja aft hsefilegt
Mismunandi hitastíg Hitastig lágspenntra lampa getur farið upp í 400 stig á Celsíus en það er fjórum sinnum hærra en gerist sé að nota grannar lagnir, jafnvel algengar snúrulagnir eða eitthvað enn grennra. Þetta er reginmis- skilningur og kemur upp vun van- kunnáttu á grundvallaratriði raf- magnsfræðinnar, Ohmslögmáhnii
meö venjulega glóðarperalampa. Hitinn getur oröiö jafhmikih þó peran sé ekki nema 10 vött. Samkvæmt því þarf ghdleiki lagn- arinnar að vera í öfugu hlutfalli við spennuna; því lægri sem spennan
mismunandi eftir þvi hvaða hlut- verki þeim er ætlað aö gegna. Sum- er pvi gnaari togn part tit.
flötinn sem þær eiga að lýsa. Þar af leiðandi veröur fjarlægö lamp- ans aö vera nægheg frá brennan- legu efni svo ekki kvikni í. Aörir lampar era þannig gerðir aö hitageislarnir fara í öfuga hátt Látið íagmann timverkið Rafmagnseftirlitið varar fólk við að fást við uppsetningu lág- spenntra lampa upp á eigin spýtur
viö Ijósiö, þ.e. upp eða aftur úr lampaskerminum. Viö uppsetn- irnni hpirra harf hvi aft umta hf»K<* og ráðleggur öhum að fá góðan fag- mann til að hanna og framkvæma
að hæfhegt rými sé á bak viö þá til aö kæhng geti átt sér staö. VvIKIOi Svlll Og (UuiáO tJÍ VIOKOtUUI rafmagni. -StB