Dagblaðið Vísir - DV - 27.03.1990, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 27. MARS 1990.
15
Smjaðrað fyrir Mandela
Nelson Mandela. „Mun væntanlega fagna fordæmingu hins sovéska
forseta á sjálfstæðisyfirlýsingu Litháa," segir greinarhöf. m.a.
Svíþjóðarferð Nelsons Mandela
og fundur hans með utanríkisráð-
herrum Norðurlanda hefur verið í
fréttum fjölmiðla að undanförnu.
Eftir þeim að dæma óskaði Mand-
ela eftir þessum fundi fyrst og
fremst til að krefjast þess að Norð-
urlönd slökuðu í engu á viðskipta-
banni á Suður-Afríku. Ennfremur
vildi Mandela aö Norðurlönd shtu
stjórnmálasambandi við Suður-
Afríku og hann sagðist ekkert vilja
með Norðurland hafa ef þau sendu
nefnd til landsins sem aflaði upp-
lýsinga með þeim hætti að ræða
við sem flesta aðila. Norðurlöndum
ber sem sagt að lúta vilja Afríska
þjóðarráðsins (ANC).
Ætla mætti að maður eins og
Mandela, sem leitar stuðnings ríkja
við frelsisbaráttu blökumanna í
Suður-Afríku, gripi hvert tækifæri
til að lýsa stuðningi við frelsis-
baráttu annarra þjóða eða þjóðar-
brota. En á fundi með fréttamönn-
um í Stokkhólmi neitaði Mandela
að tjá sig um breytingarnar í Aust-
ur-Evrópu.
Hins vegar hrósaði hann Gor-
batsjov í hástert og taldi engan leið-
toga á Vesturlöndum komast í hálf-
kvisti við Gorbatsjov. Nelson
Mandela mun því væntanlega
fagna fordæmingu hins sovéska
forseta á sjálfstæðisyfirlýsingu Lit-
háa.
Hvers vegna Suður-Afríka?
Við íslendingar fylgdum fordæmi
margra annarra þjóða og settum
viðskiptabann á Suður-Afríku áriö
1988 vegna skilnaðarstefnu stjórn-
valda þar. Raunar var ekki um
mikil viðskipti að ræða og svona í
leiðinni settum við líka viðskipta-
bann á Namibíu þótt við heföum
engin viðskipti við það land.
Kjallarmn
Sæmundur
Guðvinsson
blaðamaður
Auðvitað er það eðlilegt að lýð-
ræðisríki styðji kröfur um mann-
réttindi í þeim löndum þar sem
þegnum er stórlega mismunað og
einræði ríkir. En það væri þá heið-
arlegast að láta eitt yfir alla ganga
í þeim efnum.
Ég minnist þess ekki að krafa
hafi komið fram um viðskiptabann
á Sovétríkin og leppríki þeirra alla
þá áratugi sem ógnarstjórnir hafa
haldið þjóðum í helgreipum og fót-
um troðið flest almenn mannrétt-
indi. - Þvert á móti höfum við sóst
eftir sem mestum viðskiptum við
þessi lönd.
Síðan hvenær höfum við meiri
skyldur gagnvart baráttu Afríska
þjóðarráðsins fyrir lýðréttindum
en íbúum Rúmeníu og Eystrasalts-
ríkja, svo að dæmi sé tekið?
Ekki allt sem sýnist
Þaö hefur lítið farið fyrir hlut-
lausum upplýsingum um ástandið
í Suður-Afríku hér á landi. Fjöldi
fólks stendur því í þeirri trú að
blökkumenn suður þar séu af
stjórnvöldum meðhöndlaðir eins
og skynlausar skepnur. Vissulega
ber að fordæma skilnað kynþátta
og önnur mannréttindabrot.
Staðreyndin er engu að síður sú
að blökkumenn í Suður-Afríku búa
við betri kjör en þeir sem búa í
nágrannalöndunum undir stjórn
svartra. Suður-Afríka er auðugt og
gjöfult land og stjórnvöld hafa á
margan hátt náð mjög góðum ár-
angri í efnahagsstjórnun sem hefur
ekki bara komið hvítum til góða
heldur blökkumönnum einnig.
De Klerk, forseti Suður-Afríku,
vinnur nú ötullega að breyttum
stjómarháttum í landinu með það
fyrir augum að tryggja jafnrétti
hvítra og svartra og frjálsar kosn-
ingar. Það væri því eðlilegt að þjóð-
ir heims styddu þá viðleitni með
því að aflétta viðskiptabanni á Suð-
ur-Afríku fyrr en seinna. - Þar á
heilbrigð skynsemi að ráða, en ekki
hávaði Afríska þjóðarráðsins.
Sporin hræða
Það er ljóst að innan örfárra ára
munu fara fram almennar kosn-
ingar í Suður-Afríku með þátttöku
svartra sem hvitra íbúa. Þær kosn-
ingar kunna hins vegar að verða
upphaf og endir lýðræðis í landinu.
Afríska þjóðarráðið er síður en
svo fulltrúi allra blökkumanna í
landinu. í þeirra hópi eru miklir
fiokkadrættir og togstreita þar sem
barist er um völd og áhrif af slikum
dugnaði að tugir manna liggja í
valnum í viku hverri. í nær öllum
ef ekki öllum Afríkuríkjum, sem
hafa öðlast sjálfstæði á liðnum
árum og áratugum, hafa svartir
einræðisherrar tekið völdin í sínar
h'mdur og afnumið lýðræði um leið
og það var sett á stofn.
Þeir hafa reynst meiri harðstjór-
ar en nýlenduherrarnir áður. Því
er barnalegt að ætla að lýðræði
verði tryggt í Suður-Afríku með því
einu að svartir setjist í þá valda-
stóla sem nú eru setnir af hvítum.
Þegar „frelsisöflin“ hafa tekið
völdin lýkur áhuga Vesturlanda og
heimspressunnar á mannréttind-
um í Suður-Afríku. Alveg eins og
áhuginn hvarf eftir sigur „frels-
isafla“ í Víetnam, íran og Rhódes-
íu, svo örfá dæmi séu nefnd. Harð-
stjórn einræðis kemur okkur ekki
við eftir að „réttir“ aðilar fá völdin
í sínar hendur.
Sæmundur Guðvinsson
„Ég minnist þess ekki að krafa hafi
komið fram um viðskiptabann á Sovét-
ríkin og leppríki þeirra alla þá áratugi
sem ógnarstjórnir hafa haldið þjóðum
í helgreipum og fótum troðið flest al-
menn mannréttindi.“
Alþingi styður friðaráætlun PLO
Þann 18. maí sl. gerðist tíroa-
mótaatburður á Alþingi íslendinga.
Þann dag samþykkti Alþingi sam-
hljóma ályktun um defiu Isráels-
og PaleStínumanna. Þar með skip-
aði ísland sér með þeim yfirgnæf-
andi meirihluta aöildarríkja Sam-
einuðu þjóðanna sem styður frið-
aráætlun Frelsissamtaka Palest-
ínumanna, PLO. Ályktunin er birt
hér á síðunni.
Öll efnisatriðin í ályktun Alþing-
is, sem lúta að réttindum palest-
ínsku þjóðarinnar, eru áréttuð ár-
lega af yfirgnæfandi meirihluta á
allsherjarþingi Sameinuðu þjóð-
anna. Flest ríki styðja friðaráætlun
PLO sem miðar við að haldin verði
alþjóðleg ráðstefna um Austurlönd
nær á vegum Sameinuðu þjóðanna.
í áætluninni er m.a. gert ráð fyrir
að ísrael dragi herlið sitt frá her-
teknu svæðunum og aö sjálfsá-
kvörðunarréttur palestínsku þjóð-
arinnar verði virtur. Viðurkennd-
ur er tilveruréttur ísraelsríkis inn-
an viðurkenndra og öruggra landa-
mæra.
PLO á uppleið
Það er einsdæmi í nútímasögu að
samtök, sem hafa umdeilda forsögu
og ráða ekki yfir kjarnavopnum,
auðlindum eða voldugum herjum,
skuli njóta jafnvíðtækrar viður-
kenningar og PLO. Þetta er að
verulegu leyti Jassir Arafat, for-
seta Palestinuríkisins, að þakka.
Með góðan málstað í veganesi,
óvenjulega stjórnmálahæfileika og
óbifandi trú á þjóð sinni hefur hon-
um tekist að sannfæra tvístraða
landsmenn sína um að þeir geti
sameinaðir undir forystu PLO náð
árangri í baráttu fyrir réttindum
sínum.
Með því að byggja málflutning
samtakanna á alþjóðarétti og sam-
þykktum Sameinuðu þjóðanna
tókst honum að sannfæra flestallar
ríkisstjórnir um að palestínska
KjaUaiirm
Elías Davíðsson
skólastjóri
Israelsríki gætir ekki
hagsmuna gyðinga
Samúð íslendinga með Ísraelsríki
er að renna sitt skeið á enda.
Stjórnir ísraels hafa með framferði
sínu fyrirgert þessari samúð. Jafn-
framt sjá æ fleiri að stuðningur við
réttmætar kröfur Palestínumanna
er leiðin að friði og öryggi í Austur-
löndum nær.
Það er misskilningur margra
Vesturlandabúa að Palestínumenn
berjist gegn gyðingum. Barátta
þeirra er ekki gegn gyðingum held-
ur gegn ranglætinu. Þess vegna
styðja margir gyðingar, bæði í ísra-
el og utan, réttlætisbaráttu Palest-
ínumanna. Þetta gera þeir ekki
aðeins Palestinumannanna vegna
heldur einnig sjálfra sín vegna.
Þeir vita að hvorki byssur ísra-
„Meö því að telja að „ísland eigi að
hafa vinsamleg samskipti við PLO“
viðurkennir Alþingi í reynd forystu-
hlutverk samtakanna sem málsvara
palestínsku þjóðarinnar.“
þjóðin væri verðugur meðlimur í
•fjölskyldu þjóðanna. Nú sitja full-
trúar Palestínuríkis í öllum stofn-
unum Sameinuðu þjóðanna. Pa-
lestínuríki er fullgildur aðili að
ýrnsum' fjölþjóða samtökum, s.s.
Samtökum óháðra ríkja og Araba-
bandalaginu.
Hvern hefði órað fyrir því fyrir
20 árum að Frelsissamtök Palest-
ínumanna myndu njóta meiri al-
þjóðlegs stuðnings en nokkur önn-
ur þjóðfrelsishreyfing fyrr eða síð-
ar? Eða að fleiri ríki hefðu stjórn-
málasamband við Frelsissamtök
Palestínumanna (og nú við Palest-
ínuríki) en við Ísraelsríki?
Þingsályktun
um deilur ísraels og Palestínumanna.
Alþingi ályktar aö lýsa áhyggjum sínum yfir því ástandi sem ríkir fyrir botni Miöjarðar-
hafs og telur það stöðuga ógnun við heimsfriðinn.
Alþingi skorar á fsraelsk stjórnvöld að koma í veg fyrir manndráp á varnarlausum
borgurum og leggur áherslu á að þau virði maonréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna og 4.
Genfarsáttmálann um vernd óbreyttra borgara á stríðstfmum. Nauðsynlegt er að báðir aðilar
forðist ofbcldisvcrk.
Alþingi styður kröfuna um að tafarlaust vcrði haldin alþjóðleg friðarráðstefna á vegum
Sameinuðu þjóðanna með þátttöku allra deiluaðila. Nauðsynlcgt er að báðir aðilar sýni
raunvcrulcgan samkomulagsvilja og viðurkenni rétt hvor annars í samrxmi við ályktun
Sameinuðu þjóðanna nr. 181 frá 29. nóvember 1947 sem ásamt ályktunum öryggisráðsins nr.
242 frá 1967 og nr. 338 frá 1973 eru sá grundvöllur er skapað getur varanlcgan frið og öryggi í
Austurlöndum nær.
Alþingi leggur áherslu á að viðurkenna beri sjálfsákvörðunarrétt palestfnsku þjóðarinnar
og tilverurétt Israelsríkis. Einnig ber að viðurkenna rétt palestfnskra flóttamanna til að snúa L
aftur til fyrri heimkynna sinna í samra-mi við margftrckaðar ályktanir Samcinuðu þjóðanna.|
Alþingi telur að ísland eigi að hafa vinsamleg samskipti við Frelsissamtök Palestínul
PLO.
Samþykkt á Alþingi 18. maí 1989.
Hinn 18. mai sl. samþykkti Alþingi samhljóma ályktun um deilu ísraels
og Palestínumanna, segir greinarhöfundur.
elskra hermanna né samningar
sem sniðganga réttmætar kröfur
palestínsku þjóðarinnar, né svo-
nefnd örugg landamæri, geta tryggt
til frambúðar frið og öryggi.
Aðeins varanlegar sættir milli
Palestínumanna og ísraela geta
tryggt öryggi beggja aðila. Þessar
sættir verða að byggjast á því að
ísraelsmenn bæti palestínsku þjóð-
inni upp margra áratuga ranglæti
sem þeir hafa beitt hana. Mikilvæg
og ófrávíkjanleg krafa Palestinu-
manna, sem ísraelsmenn verða að
mæta af skilningi, er að palest-
ínskir flóttamenn geti snúið aftur
til síns heimalands í samræmi við
ályktanir Sameinuðu þjóðanna.
Verðugt framlag Alþingis
í þágu friðar
Alþingi íslands hefur tekiö af
skarið og lýst eindregnum stuðn-
ingi við þjóðarréttindi Palestínu-
manna. Með því að vísa sérstaklega
til ályktunar Sameinuðu þjóðanna
nr. 181 um stofnun tveggja ríkja í
Palestínu undirstrikar Alþingi að
Palestínumenn eigi rétt á að eign-
ast sitt ríki, eins og þeim var lofað
alla tíð frá byrjun þessarar aldar.
Fram að þessum degi hafa 92 rík-
isstjórnir, þar á meðal Austurríki,
sem aðild á að EFTA, þegar viður-
kennt Palestínuríki. Sendiráð Pal-
estínu eru komin upp í mörgum
löndum. Með því að telja að „ísland
eigi að hafa vinsamleg samskipti
við PLO“ viðurkennir Alþingi í
reynd forystuhlutverk samtak-
anna sem málsvara palestínsku
þjóðarinnar.
Utanríkisráðherra hefur hingað
til neitað að framfylgja ósk Al-
þingis um vinsamleg samskipti við
PLO og neitað að fylgja eftir áskor-
un allsherjarþings Sameinuðu
þjóðanna, sem ísland hefur þó
stutt, t.d. um aukinn stuðning við
palestínsku þjóðina. Það er að
þessu leyti misræmi milli þess sem
hann lætur greiða atkvæði með á
erlendri grund og athafna hans á
heimavelli.
Undirritaður vonar að Alþingi
hafi vilja ‘il að krefjast af stjóm-
völdum au þau framfylgi marg-
nefndri ályktun svo ekki verði sagt
um íslendinga að þeir hafi verið
síðasta þjóð í heiminum til að
styðja réttlæti og friö í Palestínu.
Elías Davíðsson