Dagblaðið Vísir - DV - 26.09.1990, Blaðsíða 24

24
MIÐVIKUDAGUR 26. SEPTEMBER 1990.
Skólagjöld, árás á
menntakerfi íslendinga
„ ... það er einmitt mikilvægt á timum samdráttar í þjóðarbúskapnum
að mennta þjóðina og blása til sóknar," segir greinarhöfundur m.a.
Nýlega hafa komið til umræðu
hugmyndir íjármálaráðherra þess
efnis að taka gjöld af nemendum
Háskólans til að greiða fyrir ein-
stök verkefni Háskólans sem ekki
fengjust framlög fyrir á fjárlögum.
Með öðrum orðum lækka framlög
ríkisins til HÍ og velta byrðinni yfir
á stúdenta og fjölskyldur þeirra
með skólagjöldum .
Stúdentar, rektor Háskólans og
menntamálaráðherra hafa þegar
bent á að þessar hugmyndir væru
andstæðar hagsmunum Háskólans
og menntastefnu þjóöarinnar.
Ekki lengur jafnrétti
til náms
Hingað til hefur það þótt sýna
styrk íslenska velferðarkerfisins
að allir eiga kost á skólagöngu óháð
efnahag og búsetu. Alhr hafa átt
kost á því að ganga menntaveginn
óháð fjárhag foreldra. Þetta hefur
þótt svo sjálfsagt að flestir velta
ekki einu sinni hinum möguleikan-
um fyrir sér, þ.e. að greiða þurfi
fyrir menntun.
Hugmyndir um skólagjöld á alla
æðri menntun í landinu eru aðför
að þessum grundvallarmannrétt-
indum íslendinga og hefði uggvæn-
legar afleiðingar. Ljóst er að böm
efnaminni fjölskyldna hefðu ekki
efni á háskólanámi.
KjaUariim
Sigurjón Þ. Árnason
formaður Stúdentaráðs
Ekki kæmi lánasjóðurinn til
hjálpar ef ætlunin er að spara rík-
inu peninga þar sem endurgreiðsl-
ur skólagjaldalána hæfust ekki fyrr
en að loknu námi.
Þekkist ekki í
öðrum löndum Evrópu
í þeim löndum, sem íslendingar
bera sig gjarnan saman við, eins
og t.d. Norðurlöndin þekkjast
skólagjöld ekki og reyndar hvergi
í Evrópu. Það er helst í Bandaríkj-
unum að skólagjöld tíðkist enda
eru þar mun lægri skattar.
Færi svo að tekin væru upp
skólagjöldvið Háskóla íslands væri
verið að gera slíka grundvallar-
breytingu á menntakerfi þjóðar-
innar að hugsa þyrfti allt velferðar-
kerfið upp á nýtt og þá skattheimt-
una líka. Menn ættu að varast að
kollvarpa menntakerfi landsins í
baráttu sinni við fjárlagahalla. Það
er ekki rétta lausnin á efnahags-
vandanum að halda efnaminna
fólki frá langskólanámi.
Kosningar í nánd
Það er furðulegt að svona hug-
myndir skuli koma upp þegar
kosningar eru á næsta leiti og próf-
kjör að hefjast. Ef einhverjir hafa
hug á því að koma hugmyndum
sem þessum í framkvæmd væri
réttast að þeir hinir sömu settu þær
formlega fram fyrir kosningar og
gæfu fólki kost á að kjósa um þær.
Afstaða menntamála-
ráðherra
Stúdentar eru sérlega ánægðir
með afstöðu menntamálaráðherra
sem setti sig strax upp á móti hug-
myndunum og kæfir þær vonandi
í fæðingu. Mikilvægt er að vinna
bug á hugmyndum sem þessum,
næg eru rökin.
Bókvitið verður í askana látið og
það er einmitt mikilvægt á tímum
samdráttar í þjóðarbúskapnum að
mennta þjóðina og blása til sóknar.
Ekkert er einni þjóð eins dýrmætt
og menntun þegnanna.
Sigurjón Þ. Árnason
„Menn ættu aö varast að kollvarpa
menntakerfi landsins 1 baráttu sinni
við Qárlagahalla. Það er ekki rétta
lausnin á efnahagsvandánum að halda
efnaminna fólki frá langskólanámi.“
Er Svavar samkvæm-
ur sjálf um sér?
Á baksíðu Morgunblaðsins þann
20. september sl. var frétt um að
hugsanlega yrðu tekin upp skóla-
gjöld í Háskóla íslands. I fréttinni
vísaði Svavar Gestsson mennta-
málaráðherra hins vegar öllu slíku
á bug og lét þau orð falla að um
slíkt yrði ekki aö ræða meðan hann
væri menntamálaráðherra.
Þessi skoðun ráðherrans kom
mér vægast sagt nokkuð á óvart
þar sem ég hafði nokkrum mánuð-
um áður farið þess á leit við hann
að hann felldi niður innritunar-
gjöld í Háskólann, en þau renna að
stærstum hluta til Stúdentaráðs og
Félagssíofnunar stúdenta. Þessi
ósk mín var byggð á þeim rökum
að stúdentum ætti að vera í sjálfs-
vald sett hvort þeir gengju til liös
við Stúdentaráð og greiddu til þess
gjöld.
Þessu hafnaði ráðherra eftir tíu
vikna umhugsun eins og sjá má í
meðfylgjandi bréfi sem Stefán Stef-
Islands eins og aðrar sambærilegar
innlendar og erlendar mennta-
stofnanir hefur fulla heimild til að
innheimta skrásetningargjöld af
stúdentum... “ eins og segir orð-
rétt í bréfínu. Háskólinn hefur því
heimild til að taka gjöld af nemend-
um og hefur gert það með sam-
þykki Svavars Gestssonar. En sam-
kvæmt 38. gr. reglugerðar um Há-
skóla íslands ber ráðherra að stað-
festa ákvörðun háskólaráðs um
upphæð gjaldsins eftir að háskóla-
ráð hefur fengið tillögur um upp-
hæðina frá Stúdentaráði og Félags-
stofnun.
Hvað meinar ráðherrann?
í ljósi þessara orða ráöherrans í
bréfi hans þar sem hann leggur
þunga áherslu á að stúdentum beri
að greiða gjöld til félagslífs í há-
ftAlternatorar
<&> Sfartarar
Ótal gerðir og tilheyrandi varahlutir.
P* Hagstætt verð. 12 mán.ábyrgð.
G ”
SKEIFUNNI 5A, SÍMI: 91 - 8 47 88
KjaUariim
Glúmur Jón Björnsson
efnafræðinemi í HÍ
ánsson og Þorsteinn Gunnarsson
sendu mér fyrir hans hönd.
Óeðlileg málsmeðferð
í samtölum viö undirmenn
menntamálaráðherra á meðan
hann hugsaöi málið kom fram að
þeir mundu leita lögræðilegs álits
á ósk minni. Þetta álit hef ég aldrei
séð en í stað þess var mér sent áht
háskólaritara sem varla getur talist
hlutlaus vegna stöðu hans. Hvað
varð um lögfræðilega áhtið eða
hvort það varð nokkurn tímann til
veit ég ekki.
Eftir þetta veit ég hins vegar, að
Svavar Gestsson er því svo hlynnt-
ur að skylda stúdenta til að greiða
félagsgjöld í Stúdentaráð að hann
sér ekki ástæðu til að draga álit
annarra en jábræðra sinna fram í
dagsljósið.
Ótvíræð heimild HÍ
til gjaldtöku
í svarbréfi ráðherra við ósk
minni kemur einnig fram sú af-
staða ráðuneytisins „... að Háskóli
Svavar Gestsson menntamálaráðherra. - Sér ekki ástæðu til að draga
álit annarra en jábræðra fram í dagsljósið, segir m.a. í greininni.
„Satt best að segja fyndist mér eðlilegra
að greiða 100.000 kr. árlega (eins og
talað var um 1 frétt Mbl.) fyrir menntun
mína en þessi tæpu tíu þúsund til ann-
arra hluta.“
skólanum fannst mér broslegt að
lesa um þá skoðun hans að fyrr
lægi hann dauður (sem ráðherra)
en stúdentar greiddu gjöld fyrir þá
menntun sem þeir hlytu í háskól-
anum.
í fyrsta lagi virðist mér ráðherr-
ann vera almennt á móti því að
gjöld séu innheimt af stúdentum
ef marka má orð hans í Mbl. En
hvers vegna tók hann þá ósk minni
um að fella gjöld á stúdentum niður
með slíkri þvermóðsku? Og hvers
vegna staðfestir hann tillögur há-
skólaráðs um gjöld á stúdenta?
í öðru lagi getur vel verið að ráð-
herra sé á þeirri skoðun að mennt-
unin í háskólanum sé einskis virði
og fyrir hana sé enginn tilbúinn að
greiða. En fyrir félagsstarf stúd-
enta séu menn tilbúnir að láta dá-
góða upphæð af hendi.
Ef þetta er skoðun ráðherra verð-
ur einhver góður maður að taka
hann á kné sér og útskýra fyrir
honum á einfaldan hátt að háskól-
inn sé menntastofnun en ekki fé-
lagsheimili og þangað komi flestir
í leit að menntun en fáir í leit að
félagsskap.
Tíu- eða hundrað þúsund
í haust greiddi ég 9900 kr. í svo-
nefnd innritunargjöld (staðfest af
ráðherra) í háskólann. Satt best aö
segja fyndist mér eðlilegra að
greiða 100.000 kr. árlega (eins og
talað var um í frétt Mbl.) fyrir
menntun mína en þessi tæpu tíu
þúsund til annarra hluta.
Ég get ekki séð neitt óeðlilegt við
það að menn greiði fyrir þau verð-
mæti sem menntun óneitanlega er.
Hinu hafna ég algjörlega að menn
séu skyldugir til að greiða gjöld til
félagasamtaka vilji þeir mennta sig
og er ég þar á annarri skoðun en
ráðherra.
Bumbusláttur ósanninda
Svavar Gestsson ætti ekki að hafa
stór orð um að hann væri einhver
verndari stúdenta fyrir skólagjöld-
um. Hann hefur hafnað því að fella
þau niöur og allur bumbusláttur
af hans hálfu um hiö gagnstæða er
aðeins til þess að sverta enn frekar
kámugan ráðherraferil hans.
Glúmur Jón Björnsson