Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.1990, Page 14

14
FÖSTUDAGUR 28. DESEMBER 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SÍMI (91 )27022 - FAX: (91)27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1100 kr.
Verð í lausasölu virka daga 105 kr. - Helgarblað 130 kr.
Ríkisskuldabréfin
Það er ástæða til að óska fjármálaráðherra til ham-
ingju með sölu ríkisskuldabréfa. Spariskírteinin hafa
selst fyrir sjö milljarða króna á þessu ári og samtals
hafa skírteinin selst fyrir 37 milljarða króna. Auk þess
hefur sala ríkisvíxla gengið vel og mun hún samtals
nema um 10 milljörðum. Þannig hefur þjóðin ávaxtað
fé sitt með kaupum á ríkistryggðum verðbréfum fyrir
tæpa 50 milljarða króna og geri aðrir betur.
Fjármálaráðherra má vera ánægður með þessa þró-
un, enda hefur hann lagt alla áherslu á lántökur ríkis-
sjóðs hér innanlands 1 stað erlendis og hefur sú stefna
vissulega borið árangur. Skuldir ríkissjóðs við erlenda
lánardrottna eru að vísu gífurlegar og hlutfall þeirra
hefur hækkað á undanförnum tveim árum í 52% af
landsframleiðslu og hefur það aldrei verið hærra. En
stefna fjármálaráðherra um auknar lántökur innan-
lands hefur fest rætur og er það vel.
Þessar tölur segja hins vegar ekki alla söguna. Það
er önnur hhð á þessari lánastarfsemi ríkissjóðs og hún
er ekki fógur. Ríkissjóður hefur slegið lán á lán ofan,
vegna þess að ijárlög eru afgreidd með halla ár eftir ár
og bihð er brúað með með aukinni skuldsetningu. Með
öðrum orðum: rekstur ríkissjóðs hefur ekki lagast nema
síður sé. Lántökur fjármálaráðherra á innlendum vett-
vangi stafa einfaldlega af því að fjárþörf ríkissjóðs
eykst, skuldirnar vaxa, gjöldin eru meiri en tekjurnar.
Samt hafa skattar aukist jafnt og þétt. Skattar til ríkis-
sjóðs hafa verið hækkaðir um 15 milljarða króna á tveim
árum. Og nýjum sköttum var einasta slegið á frest,
vegna þess að ekki náðist samkomulag um auknar
skattaálögur á kosningaári. Bæði forsætisráðherra og
Úármálaráðherra hafa lýst yfir þeim vilja sínum að
skattar þurfi að hækka til að standa undir ríkisrekstrin-
um.
Þegar ríkissjóður tekur lán hjá þjóðinni með útgáfu
spariskírteina, gerist ekki annað en það eitt að lands-
menn auka sjmldabyrði sína. Peningarnir fara úr hægri
vasanum í þann vinstri. Ríkissjóður lætur landsmenn
slá lán hjá sjálfum sér. Þessa skuld þarf að borga og
hana borga þeir einir sem eiga ríkissjóð, þ.e. landsmenn
sjálfir. Þjóðin verður skuldugri og skuldugri og fjár-
málaráðherra huggar sig við það að í stað þess að skulda
öðrum, þá skuldar þjóðin sjálfri sér. Það er skammgóð-
ur vermir.
Skuldasöfnun ríkissjóðs hefur meira í fór með sér.
Ríkissjóður keppir um fjármagnið á lánamarkaðnum
og enginn vafi er á því að vaxandi útgáfa spariskírteina
heldur vöxtunum háum. Þegar forsætisráðherra gagn-
rýnir bankana fyrir vaxtahækkanir hengir hann bakara
fyrir smið. Enginn á eins stóran þátt í vaxtahækkunum
og ríkissjóður sjálfur. Hann yfirbýður önnur lánsform.
Hann yfirbýður verðbréfamarkaðinn. Hann yfirbýður
vextina.
Orsök vandans hggur í getuleysi stjórnvalda og ráð-
herra til að hafa taumhald á útgjöldum ríkissjóðs. Al-
þingi og framkvæmdavaldið hafa gefist upp við að reka
ríkissjóð af ábyrgð. Gjöldin eru meiri en tekjurnar.
Fögnuður flármálaráðherra með sölu spariskírteina rík-
issjóðs er þórðargleði. Einhvern tímann kemur að
skuldadögunum og það er ekki stórmannlegt að slá um
sig á annarra kostnað.
Hér hefur ekkert annað gerst en það eitt að þjóðin
er látin pissa í skóinn sinn.
Ehert B. Schram
Trompið á hendi
Saddams Hussein
Dómsdagur er í nánd, nánar til-
tekið 15. janúar. Fyrir þann tíma
eiga írakar að vera farnir frá Kú-
væt samkvæmt úrslitakostum
Sameinuðu þjóðanna, eftir þann
tíma er valdbeiting heimil. Flest
virðist á þessari stundu benda til
þess að til stríðs komi, þær tilslak-
anir, sem gætu komið í veg fyrir
það, láta á sér standa. Samt er ekki
óumflýjanlegt að til styrjaldar
komi. - Enn er talsveröur tími til
stefnu, því að Bandaríkjamenn
segja nú að landherinn verði ekki
fullbúinn til innrásar fyrr en í febr-
úar.
Það er eitt til vitnis um tauga-
stríðið sem nú geisar, aö ekki hefur
tekist að finna dagsetningar fyrir
fundi Bush forseta með utanríkis-
ráðherra íraks né fund Saddams
með utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna. Ef vilji er fyrir hendi, verða
þeir fundir haldnir, og ótrúlegt er
annaö en að lokum verði af þeim.
Fyrr er ekki fullreynt um frið, og
Bush að minnsta kosti er ekki stætt
á öðru en reyna allt sem afstýrt
gæti styijöld. Það er ekki heldur
auðséð nú hvað í málflutningi
deiluaðila er málskrúð og blekk-
ingar og hvað ekki. - Þó er það víst,
að Bandaríkjamenn standa fast á
því, að írakar fari frá Kúvæt skil-
yrðislaust. Það er ekki jafnvíst
þrátt fyrir stórkarlalegar yfirlýs-
ingar, hvort Saddam Hussein
meinar það sem hann segir, um að
innlimun Kúvæts sé óafturkallan-
leg. Hann hefur tromp á hendi sem
gæti gjörbreytt stöðunni og jafnvel
gert honum mögulegt að lýsa yfir
sigri - að minnsta kosti myndu
Bandaríkjamenn hta á það úrræði
sem ósigur.
AlitCIA
Bandaríska leyniþjónustan CIA
ásamt fleirum, þeirra á meðal ísra-
elsku leyniþjónustunni að sögn, er
þeirrar skoðunar að á síðustu
stundu, annaðhvortfyrir 15. janúar
eða þá rétt áður en innrás virðist
óumflýjanleg síðar, muni Saddam
Hussein lýsa því yfir að hann kalli
her sinn frá mestöllu Kúvæt, en
hann haldi eftir eyjunum Warba
og Babijan, sem eru írökum nauð-
synlegar til að tryggja innsiglingu
að höfn sem þeir eru aö gera við
landamæri Kúvæts. Svo og sneið
af noröurhluta landsins, þar sem
Rumaila olíusvæðið í írak teygir
sig inn 1 Kúvæt.
Þessi svæði verði innlimuð í írak,
hinn hlutinn verði látinn af hendi,
og Saddam muni jafnframt krefjast
alþjóðlegrar ráðstefnu um málefni
Palestínumanna. Jafnframt muni
Saddam skora á bandalagsríki
Bandaríkjanna meðal araba að
reka hina vestrænu trúvillinga af
höndum sér og hætta að vanhelga
helgustu vé íslams í Saudi-Arabíu
með návist þeirra.
Geri Saddam þetta, dettur botn-
inn úr öllum vígbúnaði gegn írak,
samstaðan gegn honum mun gufa
upp. Það er þegar vitað, að útlaga-
stjómin í Kúvæt er reiðubúin að
afhenda írökum þau svæði sem
hann mundi innhma samkvæmt
þessu. Eina skilyrði Kúvæta er að
Saddam fari burt frá Kúvæt, síöan
megi semja. Verði þetta niðurstað-
an, gæti Saddam með réttu sagst
hafa staðið einn gegn öllum heim-
inum og ahri vígvél Bandaríkjanna
og ekki verið sigraður.
Hann mundi styrkja stórlega
stöðu sína meðal araba og draumur
hans um að verða sameiningartákn
þeirra og leiðtogi gæti ræst. Miðað
við það hvílíkt hð hefur verið borið
saman gegn honum, mundi sú stað-
reynd, að hann yrði að fara frá
mestum hluta Kúvæts faha í skugg-
ann. Reyndar er allur þorri araba
á þeirri skoðun að Saddam eigi að
sleppa hendinni af Kúvæt, hann
mundi afla sér vinsælda með því
að gera þaö, frekar en það yrði
honum til álitshnekkis.
KjáUarinn
Gunnar Eyþórsson
fréttamaður
Kalda stríðið
Það er einmitt þetta sem Banda-
ríkjamenn óttast mest, CLA hefur
fengið skömm í hattinn vestanhafs
fyrir að gera áht sitt opinbert. Frá
sjónarmiði Bandaríkjanna yrði
þessi niðurstaöa sú versta hugsan-
lega, Saddam slyppi óskaddaður
með aha vígvél sína í heilu lagi.
Það yrði reiðarslag fyrir Bush för-
seta. Deilan um Kúvæt snýst nefni-
lega ekki eingöngu um Kúvæt leng-
ur - það er staða Bandaríkjanna
sjálfra í nýjum heimi án kalda
stríðsins sem er í húfi.
Bandaríkin eru nú forysturíki
alls heimsins, ekki aðeins hins svo-
kallaða frjálsa heims. Eftir að Sov-
étríkin hurfu af sjónarsviðinu sem
sá andstæðingur sem skipti heim-
inum í tvær fylkingar er aðeins
eitt risaveldi eftir. Bandaríkin stóð-
ust með mikilli prýði fyrstu próf-
raun sína í hlutverki forysturíkis
ahs heimsins. Það er með ólíkind-
um hversu fljótt og vel Bush for-
seta tókst að skipuleggja alþjóðlega
samstöðu gegn írak út af innrás-
inni í Kúvæt. Öh uppbyggingin
hingað til hefur miðað að því að
refsa Saddam, kenna honum lexíu
í eitt skipti fyrir öh, sem mundi
stöðva yfirgang íraka á þessum
slóðum.
Síðasta orðið
Ef nú Saddam slægi vopnin úr
höndum Bandaríkjamanna, með
því aö fara næstum, en ekki alveg,
eftir fyrirmælum Sameinuðu þjóð-
anna væri Bush forseta vandi á
höndum. Öh hemaðaruppbygging-
in og fylgi annarra arabaríkja við
hana hefur byggst á þeirri full-
vissu, að Bandaríkjamenn væru
reiðubúnir til að leggja út í stríð.
Arabaríkin hafa sínar eigin ástæð-
ur fyrir því að vilja klekkja á Sadd-
am.
Ef í ljós kemur, eða Saddam sýn-
ir fram á, að Bandaríkin em ekki
reiðubúin th að fylgja þessu eftir
th fulls og koma Saddam á kné,
verður þess ekki langt að bíða að
núverandi bandamenn Bandaríkj-
anna fari að friðmælast við Saddam
Hussein. Slíkt mundi óhjákvæmi-
lega verða túlkað sem ósigur
Bandaríkjanná.
Ósigur, raunverulegur eða
ímyndaður mundi stórskaða áht
og áhrif Bandaríkjanna, ekki að-
eins í þessum heimshluta, heldur
alls staðar í veröldinni. Allt annað
en fullur og endanlegur sigur yfir
Saddam er ósigur. Það er ekki nóg
fyrir Bandaríkin að sigra í deilunni
um Kúvæt, það er þeim lífsnauðsyn
að Saddam bíði ósigur.
Síðasta orðið er nú hjá Saddam
Hussein, það er á hans valdi hvað
gerist næst, og hann hefur góð sph
á hendi. Gunnar Eyþórsson
„Eina skilyrði Kúvæta er að Saddam
fari burt frá Kúvæt, síðan megi semja.
Verðiþettaniðurstaðan, gæti Saddam
með réttu sagst hafa staðið einn gegn
öllum heiminum..