Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.1991, Qupperneq 5

RifS
LAU.GARDAOUR 19- JANÚAR 1991.
Fréttir
Gos í Heklu er venjulega blandgos
Siguröur heitinn Þórarinsson jarð-
fræðingur þekkti Heklu og gos henn-
ar ákaflega vel. Árið 1970 gaf AB út
bók eftir Sigurð sem hann kallaði
einfaldlega Heklu. í bókinni er rakið
allt sem varðar þetta heimsfræga
eldfjall, munnmælasögur, skráðar
heimildir, gosannáll og auðvitað
jarðfræði. Um eðli gosa í Heklu segir
eftirfarandi:
Með gjóskulagarannsóknum,
rannsókn á Hekluhraunum og gagn-
rýnni könnun skráðra heimilda hef-
ur tekist að rekja gossögu Heklu síð-
an ísland byggðist og einnig eldri
sögu hennar að nokkru, en Hekla
hefur síðan ísöld leið verið stórvirk-
ari gjóskuframleiðandi en nokkurt
annað íslenskt eldfjall. Þessar rann-
sóknir hafa m.a. leitt í ljós að breyt-
ingar verða á gosefnum meðan á
Heklugosi stendur, svo að bæði
hraun og gjóska verða því basískari
sem lengra hður á gosið, en mestar
verða breytingamar þegar á fyrstu
klukkutímum gossins. Einnig hefur
komið í ljós að kísilsýruinnihald
bergkvikunnar í upphafi goss er upp
að vissu marki (um 65% SiO) i nær
beinu hlutfalli við lengd undangeng-
ins goshlés. Verði hléið lengra en
tvær aldir eða svo verður gjóskan
nánast líparísk.
Gos Heklu verða því aðallega með
tvennum hætti. Eftir mjög löng gos-
hlé verða þau hrein sprengigos, svip-
uð Öskjugosinu 1875, og mynda lípa-
rítgjósku. En venjulega eru gos
Heklu blandgos, þ.e. hún gýs bæði
gjósku og hrauni. Fer þá eftir lengd
goshlésins hvort fyrsta gosmöhn og
hraunin verða basísk eða andesísk.
Venjulega er þó megnið af hrauninu
andesískt og myndar dæmigert apal-
hraun en í lok langra gosa fer það
að nálgast samsetningu alkahbasalts
og myndar þá stundum smá hellu-
hraunsfláka. Fyrsti þáttur blandgosa
Heklu er venjulega kröftugt sprengi-
gos, svo kröftugt að kaha mætti það
pliníanskt. Varir það frá einni upp í
nokkrar klukkustimdir en myndar
frá 60 og upp í meir en 90 hundraðs,-
hluta af þeirri gjósku sem myndast
í gosinu heiid. Gjóskugeirinn í þess-
íbúum
Selfoss
fjölgar
Regina Thorarensen, DV, Selfossi
íbúum fer alltaf fjölgandi á Sel-
fossi og samkvæmt upplýsingum
Hagstofunnar bjuggu 3.914
manns í bænum þann 1. desemb-
er síðasthðinn.
Ejölgimin var 1,7 prósent eöa
66 manns á milli ára.
Selfossbúar hafa alltaf átt ágæt-
is hreppsnefndir og bæjarstjóm-
ir. Bæjarstjóri nú er Karl Bjöms-
son, mikilhæfur maður. Þetta er
annað kjörtímabh hans og er
mikh ánægja með hann hjá öhum
Selfossbúum.
Bæjarstjómin segir hann vera
samvinnuþýðan, framsýnan og
lausan við einræði. Samkomulag
er gott innan bæjarsijómarinnar
en hana skipa 9 manns, þar af eru
þrjár konur. Fyrsta skal fræga
telja Bryndísi Brynjólfsdóttur,
mikha kjamorkukonu, og er hún
formaður bæjarráðs. Hún er úti-
vinnandi með stórt heimih og á
auk þess marga hesta. Aðra skal
telja Sigríði Jensdóttur, forseta
bæjarstjómar, en hún er sömu-
leiðis mikh kjamakona. Þetta er
annað kjörtímabh beggja. í vor
komst svo Ingunn Guðmunds-
dóttir í bæjarstjóm og er hún for-
maður skólanefndar.
um þætti gossins er því næsta reglu-
legur, þar eð vindátt breytist htið
meðan á honum stendur.
Nokkrar jarðhræringar eru sam-
fara byrjun Heklugoss og hefjast þær
ekki að ráði fyrr en einni tíl tveim
klukkustundum áðutíen sýnhegt gos
hefst og ná hámarki rétt eftír gos-
byijun. Áður en hinni hröðu gjósku-
myndun lýkur er hraunrennshð haf-
ið og gosið þar með orðið blandgos,
sem þó hefur framan af meiri svip
af sprengigosi en venja er um íslensk
sprungugos. Hraunflóöið er mjög
mikið fyrstu klukkustundirnar, en
það dregur tíltölulega hratt úr því,
svo það kemst í lágmark eftír nokkra
daga, en eykst þá oft verulega að
nýju. Blandgosið endar stundum í
hreinu flæðigosi.
Heimild:
Hekla eftir Sigurð Þórarinsson.
-JJ

ásamt Bíbí o<g Lóló í 5 stjömu
KABARETT Á SÖGU
FYRSTA SÝNING 2. FEBRÚAR
næturvaktinni njótiö gleöi,
.nýjung sem er að allra geöi.
Halli við dyrnar og hleypir þeim inn,
sem hungrar og þyrstir í gleöi um sinn.
i
Bessi hann þjónar og þýtur um salinn,
í þjóökunnum hlutverkum Laddi er falinn.
Lóló og Bíbí hér liðast um sviö,
lokkandi dansa á baki og kvið.
Ástina forðum við upplifum keik,
til ársins ’30 bregðum á leik.
Kabarett, borðhald og blíð er syndin,
Berlín og París er fyrirmyndin.
Þrírétta veislukvöldveröur
(val á réttum)
Leikstjóri: Björn G. Björnsson
Hljómsveitarstjóri: Árni Scheving
OPINN DANSLEIKUR
FRÁ KL. 23.30 TIL 3.
Hljómsveitin Einsdæmi leikur.
Tilboðsverð á gistmgu.
Pöntunarsími 91-29900.
Miðaverð: 4.400 kr.
Húsið opnað kl. 19.