Dagblaðið Vísir - DV - 09.04.1991, Blaðsíða 6

6
ÞRIÐJUDAGUR 9. APRÍL 1991.
Stjómmál
Þetta verða buddukosningar
- sagði Jón Baldvin Hannibalsson á beinni línu DV í gærkvöldi
Jón Baldvin Hannibalsson sagði
að umfram allt yrði kosiö um lífs-
kjör í komandi alþingiskosningum,
þetta yrðu buddukosningar. Meiri-
hluti spuminga frá lesendum fjall-
aði um skattamál, skattleysismörk,
persónuafslátt og fleiri skyld atriði aði ekki viðreisnarstjórn eftir bandi en í lokin varö því miður að
er snerta hag heimilanna beint. Jón kosníngar. vísa um tug manna frá.
Baldvin sagði ísland ekki vera á Mjög mikil þátttaka var á beinní Við beinu linuna unnu blaöa-
leið inn í Evrópubandalagíð. Hann línu DV í gærkvöldi þar sem les- mennirnir Nanna Sigurdórsdóttir,
sagðist hafa verið duglegur að endur hringdu viðstöðulaust í Jón Ingibjörg Ó. Óðinsdóttir, Elín Al-
moka framsóknarflórinn og útilok- Baldvin. Yíir 40 manns náðu sam- bertsdóttir, Jóhanna Margrét Ein-
arsdóttir, Jóhanna Jóhannsdóttir,
Páll Ásgeirsson, Haukur Lárus
Hauksson og Gunnar V. Andrésson
ljósmyndarí.
-hlh
Hægtaðbæta
lífskjörin
Hjalti Skaftason, Reykjavík:
Telur þú að bæta megi lífskjör
þeirra lægst launuðu?
- Svariðerafdráttarlaustjá. Við
höfum raunverulega bætt lífskj örin
með þvi að lækka verðbólgu og vexti.
Viðhöfumbættafkomufyrirtækja -
sem búa núna viö stöðugleika. Sjáv-
arútvegurinn er meira að segja rek-
inn með hagnaði og iðnaðurinn hefur
ekki staöið betur í 20 ár. Þarna eigum
við inneign til að bæta kjörin. í ann-
an staö bætum við kjörin ef stóru
framfaramálin, eins og aö nýta orku-
lindirnar, komast í framkvæmd því
það mun mala okkur gull. Ef við
náum hagstæðum samningum um
Evrópska efnahagssvæðið, fáum toll-
frjálsan aðgang fyrir okkar fiskút-
flutning á Evrópumarkaði, mun það
gerbreyta vaxtarskilyrðum fisk-
vinnslunnar. Verðmætasköpunin fer
ekki fram í kosningaloforðum, hún
fer fram vettvangi atvinnulífsins. Ef
atvinnulífið býr við stöðugleika og
lága verðbólgu skilar það okkur
bættum lífskjörum.
Meðaltekjur
fjölskyldu eru
200þúsund
Hjalti Skaftason, Reykjavík:
Hver telur þú að séu hæfileg laun
fyrir meðaljón?
- Þaðerekkertalgiltsvartilviö
þvi. Opinberar tölur segja að meöal-
tekjur Qölskyldu á íslandi séu 200
þúsund krónur á mánuði, miðað við
tvær fyrirvinnur. Ef við erum að tala
um barnaflölskyldu þá myndi ég ekki
treysta mér til að standa undir út-
gjöldum sex manna flölskyldu fyrir
lægri upphæð en það. Tek þó tillit til
þess að hjón með fjögur börn njóta
tekjujöfnunar í gegnum skattakerfið.
Fjölskyldan fær barnabætur, barna-
bótaauka og vaxtabætur að því er
varðar húsnæðisöflunina. Ef við
vinnum kosningasigur og förum aft-
ur í ríkisstjórn mun þessi fjölskylda,
það er ef hún á ekki sparnað fyrir
eigin húsnæði, njóta húsaleigubóta.
Smáflokkarkomi
sjónarmiðum að
Ragnar Þóroddsson, Garðabæ:
Ert þú sammála Davíð Oddssyni
um aö smáflokkarnir fái minni tíma
í opinberum fjölmiðlum en stóru
flokkarnir?
- Ég er ekki sammála því. Það er
partur af hinni lýðræðislegu kröfu
að þeir fái sama tíma og aðrir til að
koma sínum sjónarmiðum á fram-
færi í ríkisfjölmiðlunum. Ég er hins
vegar þeirrar skoðunar að þaö sé
óæskilegt að fólk dreifi svo mjög
kröftum sínum í stjómmálabaráttu
eins og nú virðist vera að gerast. Ég
minni á örlög Borgaraflokksins, það
er nýlegasta dæmið. Hann var stofn-
aöur vegna samúðar almennings
vegna brottreksturs Alberts Guð-
mundssonar úr Sjálfstæðisflokknum
og hann fékk 10 prósent fylgi í kosn-
ingunum og 7 á þing. Hvað er nú
orðiö eftir af þessum flokki sem nú
heitir eitthvað annað? Einnota sam-
tök, sem verða til við skyndikynni
fólks sem kemur hvað úr sinni átt-
inni, gufa venjulega fljótlega upp eft-
ir kjördag. Það er hins vegar ekki
hægt aö segja neitt fyrirfram um
hverjir lifa eftir kosningar og hveijir
ekki....... ''■■•ftr.ei y -'í ■
Myndu hvíla
rólegir
Þórólfur Antonsson, Reykjavík:
Ertu ekki hræddur um aö frum-
kvöðlar Alþýðuflokksins myndu
snúa sér viö í gröfum sínum ef þeir
fréttu að flokkurinn, sem barist hef-
ur fyrir réttindum launafólks, stæði
fyrir því að brjóta eigin kjarasamn-
inga eins og gerðist í BHMR-deil-
unni?
- Égþykistvitaaðforsvarsmenn
Alþýðuflokksins fyrr á tíð myndu
hvíla rólegir í gröfum sínum þrátt
fyrir þetta mál. Ef víxlhækkunar-
verðbólgan heföi farið á stað aftur,
ef við hefðum misst verðbólguna úr
5 prósentum, eins og hún er nú, upp
í 35 til 40 prósent hefðu engir farið
verr út úr því en þeir launþegar sem
starfa á föstum launum hjá ríkinu.
Það heföi ekki bætt raunveruleg kjör
manna. Þess vegna er það stundum
svo að ríkisvaldið verður að láta al-
mannaheill sitja fyrir og það var ekki
hægt við þessar aðstæður að fram-
kvæma þennan samning.
Tækifæriað
hækka
skattleysismörk
Gunnar Gunnarsson, Reykjavík:
Ef allir flokkar eru sammála um
að hækka eigi skattleysismörk, hvers
vegna var það ekki gert fyrr?
- Það var hægt árið 1988 þegar ég
beitti mér fyrir skattkerfisbylting-
unni sem var m.a. fólgin í að koma
á staðgreiðslukerfi tekjuskatts og
útsvars og breytingum söluskatts og
upptöku virðisaukaskatts. Okkar
hugmyndir eru að stilla þetta af eins
og við gerðum í upphafi þegar stað-
greiðslukerfinu var komið á og þá
væru þau í dag 65 þúsund krónur.
Þetta er breyting í tekjujöfnunarátt
í skattakerfmu og menn hafa deilt
um tvo hluti: Sumir sögðu: Við skul-
um koma á hátekjuskattþrepi í tekju-
skattinum. Fjármálaráðherra reifaði
slíkar hugmyndir á sl. hausti. Þá
kom á daginn að sá hópur, sem er
meö tekjur samkvæmt framtölum
yfir 300 þúsund krónur á mánuði, er
innan við 1 '/2 % allra framteljenda í
landinu. Þetta hefði ekki skilað ríkis-
sjóði hærri tekjum í staðgreiðslu á
þessu ári en 180 milljónum króna.
Það svarar ekki kostnaði því að
hækkun á skattleysismörkum myndi
þýðatekjutapuppá4'/2 milljarð. Við
höfum frá 1987-90 verið í djúpri efna-
hagslegri lægð. Það var mikill sam-
dráttur í þjóðarframleiðslu, minnk-
andi afli, lækkun á erlendum mörk-
uðum og þetta þýddi að þjóðarfram-
leiðslan dróst saman í tæp 3 ár sem
svarar 25 milljörðum króna. Það
rýrði skatttekjur ríkissjóðs. Nú erum
við hins vegar aö rétta úr kútnum,
höfum náð miklum árangri í efna-
hagsmálum, kveðið niður veröbólg-
una, komið á stöðugleika, lækkað
fjármagnskostnað ogfyrirtækin eru
farin að skila hagnaði. Það er vax-
andi hagvöxtur og nú er tækifærið
til aö koma þessu aftur í fyrra horf.
Kosið um álver
Guðný Ragnarsdóttir, Reykjavík:
Er Álþýðuflokkurinn búinn að
klúðraálmálinu?
- Nei.þaðerekkisvo.Þaðhafa
reyndar aðrir reynt að gera. Þá
minni ég á að haldið var uppi miklu
málþófi á næturfundum á Alþingi
síðustu vikurnar til að koma fyrir
kattarnef einfaldri ályktunartillögú
11 ) uí
sem staðfesti vilja Alþingis í þessu
máli. Það tókst því miöur en við
björguðum því fyrir horn að fá sam-
þykktar í lánsfjárlögum fjárveitingar
til að halda áfram undirbúningi
málsins og þar með ákvörðun um
staðsetningu álvers á Keilisnesi.
Þetta er helsta framfaramál á ís-
landi. Iðnaðarráðherra hefur rofið
15 ára kyrrstöðu sem var ekki bara
Hjörleifi Guttormssyni að kenna
heldur fyrri ríkisstjómum í þessu
máli. Það sem í húfi er er hvorki
meira né minna en 70 milljarða
króna fjárfestingar í álverinu og
orkuverinu. Þetta mun skapa 5000
ný störf, auka hagvöxt á íslandi um
4% í lok by ggingartímans frá því sem
ella hefði veriö og gjaldeyristekjur
stóraukast. Það dregur úr hættu á
að fleiri íslendingar flytji af landi
brott vegna skorts á atvinnu. Ég
minni á að 12 þúsund íslendingar eru
búsettir annars staðar á Norðurlönd-
um. Þeir menn, sem beita sér gegn
þessu máli, vita ekki hvaðþeir eru
að gera. Ég tek undir með Guðmundi
J. Guðmundssyni sem sagði: „Ætla
þessir menn að bera ábyrgðina á því
atvinnuleysi sem af hlýst ef þetta
mál nær ekki fram að ganga?“ Við
munum kj ósa um þetta mál.
FramtíðSkipaút-
gerðarríkisins
Ingólfur Árni Jónsson, Reykjavík:
Hver verður framtíð Skipaútgerðar
ríkisins ef Alþýðuflokkurinn fær þar
einhverju ráðið? A) Óbreytt rekstr-
arfyrirkomulag. B) Almennings-
hlutafélag með þátttöku ríkisvalds-
ins. C) Að fyrirtækið verði selt og
eigi á hættu að stóri risinn gleypi það
á kostnað þjónustu við landsbyggð-
ina?
- Égheldaðviðgetumútilokaðkost
A óbreytt og ^ost C. Mér líst best á
kostB.
Tekjuskattur
ekkiafnuminn
Baldur Ragnarsson, Sandgerði:
Fyrir nokkrum árum var á stefnu-
skrá Alþýðuflokksins að afnema
tekjuskatt af almennum launatekj-
um. Hvers vegna hefur Alþýðuflokk-
urinn ekki fylgt því máli eftir?
- Þaö hefur nokkuð áunnist í þessa
átt. Þá vísa ég til skattkerfisbreyting-
anna sem við béittum okkur fyrir um
áramótin 87-88 þegar tekin var upp
staðgreiösla á tekjuskatti og útsvari.
Hún var tiltölulega lág, var 35%, hef-
ur því miður hækkað síðan um 13%.
Tekjur ríkissjóðs af tekjuskatti eru
allverulegar, milli 20 og 30 milljarðar
brúttó, en þar af eru dregin frá skatt-
leysismörkin hjá stórum hópi fram-
teljenda, útsvarið, sem er tekjustofn
sveitarfélaganna, og þar af eru
dregnar frá aðrar bótagreiðslur,
barnabætur og barnabótaauki.
Tekjuskattur einstaklinga sem hlut-
ur í tekjum ríkissjóðs hefur minnkað
og myndi minnka enn ef hugmyndir
okkar um skattleysismörk næðu
fram aö ganga. Viö erum ekki búin
að ná því marki að einstaklingar
greiði engan tekjuskatt til ríkissjóðs
en ef skattleysismörkin eru réttlát
hefur það náðst aö ekki er lagður
tekjuskattur á lágmarkslaun eða
framfærslulaun fjölskyldunnar. Ég
er ekki tilbúinn að lýsa því yfir fyrir
hönd Alþýðuflokksins að við séum
tilbúin til aö þurrka út tekjuskattinn
meðan viö búum við halla í ríkis-
fjármálum. Við erum ekki ævintýra-
menn ög bendum á að á næsta vaxta-
i (í;! i: • í i. i i uraxi'iK
og þensluskeiði er lífsnauðsynlegt að
hafa jöfnuð í ríkisfjármálum.
Alvöru
lýðræðisríki
Magnús Matthíasson, Kópavogi:
Finnst þér ísland vera alvöru lýö-
ræðisríki? Mér finnst ríkið ráöa of
miklu í okkar málefnum. Er ekki
rétt að ráðherrar berjist fyrst fyrir
að koma alvöru lýðræði á á íslandi
áður en þeir hjálpa fólki í framandi
löndum?
- Mérfinnstíslandveraalvörulýö-
ræðisríki en það er ekki fullkomið.
Engu að síður er þaö svo að grund-
vallaratriði lýðræðis, t.d. réttur
manna til að kjósa, réttur samtaka
fólks til málfrelsis, tjáningarfrelsis
og alls þess, eru virt. Allar umbætur
byija heima. Ég er ekki sammála
sjónarmiði þínu. Churchill sagði:
„Lýðræði er meingallað fyrirkomu-
lag, það er bara það skásta sem fund-
ið hefur verið upp. “ Ef við berum
okkur saman við aðrar þjóðir, sem
búa við lögregluríki og harðstjórn,
skulum við minnast þess að viö höf-
um siðferðilegum skyldum að gegna
við bræður og systur meðal þeirra
þjóða. Við eigum að ástunda hér
sjálfstæða utanríkisstefnu sem ekki
tekur bara mið af okkar eigin hags-
munum heldur á einnig að einkenn-
ast af samhygð með öörum smáþjóð-
um sem búa við hraksmánarlegan
kost.
Loforðsem
ekki stóðst
Jón Björnsson, Reykjavík:
Á vinnustaöafundi fyrir nokkrum
árum sagðist þú ætla að fækka lífeyr-
issjóðum verulega, helst niður í einn.
Hvað varð um þetta baráttumál?
- ÞettaerþaöeinaafloforðumAl-
þýðuflokksins frá 1987 sem ekki hef-
ur staðist. Þá íjórtán mánuði, sem
ég var fjármálaráðherra, einbeitti ég
mér að skattkerfisbreytingunni. Það
tók allan minn tíma í því embætti.
Ég lagði fram frumvarp á þingi um
fækkun lífeyrissjóða og samræm-
ingu í þeim efnum. Það dagaði upp
vegna stjórnarslita. Þetta hefur ítar-
lega veriö rætt í núverandi ríkis-
stjórn en ekki komist í framkvæmd.
Við viljum gjarnan beita okkur fyrir
þessu þarfa máli á næsta kjörtíma-
bili.
Hverjir
eigaísland?
Garðar Jensson:
Hverjir eiga ísland núna?
- Viðjafnaðarmennkomumþvíinn
í fyrstu grein kvótalaganna á sínum
tíma að fiskistofnarnir væru sam-
eign þjóðarinnar. í vor náðum við"
því inn að kvótakerfið myndi aldrei
skapa handhöfum eignarrétt. Þetta
er allt í áttina. Framkvæmd kvóta-
kerfisins er samt brot á þessari
fyrstu grein. Kvótahafar seldu öðr-
um kvóta á síöasta ári fyrir 5 millj-
aröa króna.
Það er grundvallaratriði að tengja
ekki kvóta við skipsskrokk. Við boð-
umaðgrundvallarreglukvótalag-'
anna verði komið á í áföngum og
veiðileyfasölu komið á í stigum.
Umframkvóti yrði seldur á uppboðs-
markaði og arðurinn rynni til þjóð-
arinnar. Þjóöin á að eiga sameigin-
lega fallvötnin, jarðvarmann og önn-
ur hlunnindi, ekki síður en kvótann.
Þess eru dæmi aðbyggðarlög hafi
r xiö.1 (i/ti (ai . • aCí au ;íl
þurft að greiða örfáum stórar upp-
hæðir fyrir nýtingu jarðvarma. Þetta
nær ekki nokkurri átt og um þetta
verður kosið í næstu kosningum."
Viðreisnarstjórn?
Ragnheiður Gunnarsdóttir, Reykja-
vík:
Stefnir Alþýðuflokkurinn að við-
reisnarstjórn með Sjálfstæðisflokkn-
um og ef svo er má þá ekki kjósa
Sjálfstæðisflokkinn milliliðalaust?
- ÚtáhvaðáaðkjósaSjálfstæðis-
flokkinn. Er það út á frammistöðuna
í síðustu ríkisstjórn 1988 þar sem
flokkurinn gafst upp frammi fyrir
vandamálunum. Aðrir, þar á meðal
við, tóku við og leystu málin. Á að
verðlauna flokkinn fyrir frammi-
stöðu í stjórnarandstöðu þar sem
flokkurinn hefur aðallega verið í
málþófi?
Nú gengur maður undir manns
hönd og spyr um stefnu Sjálfstæðis-
flokksins. Við myndum ekki stjórn
fyrr en eftir kosningar og göngum til
þeirra viðræðna á grundvelli okkar
skýru og afdráttarlausu stefnu en ég
lýsi eftir stefnu Sjálfstæðisflokksins.
Hann segist ætla að lækka skatta,
draga úr ríkisútgjöldum, breyta
landbúnaðarstefnunni, breyta sjáv-
arútvegsstefnunni en segir aldrei
hvernig. Pólitík er ekki um að vilja,
hún er um að svara því hvernig
menn vilja breyta. Meðan stefnan er
týnd get ég ekki svarað betur en
þetta.
Útilokaekkert
stjórnarmynstur
Haukur Hauksson, Reykjavík:
Hvaða flokkur passar inn í þitt
óskastj órnarmy nstur?
„Hvaða flokkur vill rjúfa kyrrstöð-
una í virkjunarmálum og koma á fót
álveri? Hvaða flokkur vill innleiða í
áföngum veiðileyfakerfi? Hverjir eru
tilbúnir til að koma því á að allur
fiskur, sem kemur á land, fari á
markaö til þess að jafna muninn
milli landsbyggðar og þéttbýlis og
draga úr deilum um kvótann? Hverj-
ir vilja breyta landbúnaðarstefnunni
og koma á samkeppni í vinnslu og
dreifingu afurða? Það er ekki hægt
að lækka skatta nema draga verulega
úr ríkisútgjöldum. Hvaða flokkur
vill taka þátt í því? Við höfum flutt
100 tillögur um lækkun þessara út-
gjalda en ekki fengið undirtektir
meðal annarra flokka. Þetta eru allt
mál sem verða rædd við stjómar-
myndunarborðið en þó því aðeins aö
Alþýðuflokkurinn fái nægilegt fylgi
til að koma fram þessum málum. Eg
er ekki að útiloka Sjálfstæðisflokk-
inn frá samstarfi frekar en aðra
flokka. En ég vil fá ríkisstjórn um
þessi mál.
Á að taka tillit til
eignaogað-
stæðna foreldra?
Guðrún Sveinsdóttir, Kópavogi:
Hvað myndi Alþýðuflokkurinn
gera í námslánum ef hann fengi
menntamálaráðherra?
- Okkarnámslánakerfiereitthið
hagstæðasta sem þekkist. Það sem
er að er að við tökum erlend lán til
að fjármagna sjóðinn og lánum síðan
út til námsmanna vaxtalaust til 40
ára. Endurgreiðslur, sem koma inn
af eldri lánum, era sárahtlar. Eigin-
fjárfetaöa er dð Vérðd engin. Vegna
l ltoij I.í/östc .1.5 ! i . I ,