Dagblaðið Vísir - DV - 07.12.1991, Blaðsíða 30

30
LAUGARDAGUR'7. DESEMBER1991.’
Fjögurra manna írönsk fjölskylda slapp naumlega úr borgarastríðinu í Saír:
Kúlnaregnið dundi á
okkur á flóttanum
„Viö vorum nýkomin heim eftir aö
hafa ekið börnunum í skólann fyrr
um morguninn. Menn aö vinnu
rétt hjá komu til okkar og sögðu
að bardagar væru byrjaðir inni í
borginni. Það fyrsta sem kom upp
í huga mér var að bjarga strákun-
um okkar. Því ókum við í hend-
ingskasti í átt til skólans. Á leiðinni
voru harðir skotbardagar upp-
reisnarmanna og þjóðvarðhða sem
studdu Seko forseta. Til að komast
að skólanum þurftum við að fara
yíir brú yfir Kisiangani-fljótiö og
tókst það. Hinum megin brúarinn-
ar var hins vegar hópur vopnaðrp
uppreisnarmanna sem veifuðu til
okkar að stansa. í stað þess að
hlýða gaf ég í botn og þaut framhjá
þeim. Kúlnaregnið þaut um höfuð
okkar svo við afréðum að stansa.
Þegar þeir þustu að okkur héldum
við aö það væri okkar síðasta. Þeir
spurðu hvert við værum að fara
og við sögðum eins og var að við
ætluðum að bjarga börnunum okk-
ar. Þá sagði yfirmaðurinn: Skjótið -
hann! Kúlnaregnið dundi kring um
okkur. Þeir voru æfareiðir og skip-
uðu okkur síðan út úr bílnum. Þeir
leituðu að vopnum á okkur og hirtu
allt verðmætt, þar á meðal 850 doll-
ara úr tösku konu minnar. Þeir
heimtuðu lyklana að bílnum en ég
þráaðist við. Við hjónin stóðum
stutt hvort frá öðru og nú þutu
byssukúlur á milli okkar. Við
slepptum lyklunum og hlupum í
átt til skólans sem var um 30 metra
frá,“ sagði Ataollah-Ansari, íransk-
ur prófessor í geislunarlækningum
við háskóla Saír í Kisangani, í við-
tali við DV.
Ataollah flúði Saír ásamt konu
sinni og tveimur sonum þegar
borgarastyijöld braust þar út
seinnihluta september. Þau urðu
að skilja allar eigur sínar eftir og
sjá á bak bestu vinum sínum. Eftir
tæpa tvo mánuði hjá vinum og
kunningjum lentu þau í bandvit-
lausu vetrarveðri á Keflavíkurflug-
velli. Þau búa nú hjá systur kon-
unnar í Keflavík og eru með land-
vistarleyfi hér til áramóta. Unnið
er að því að framlengja það.
Frá íran til Saír
Ataollah er frá íran. Hann flutti
þaðan til Saír fyrir 16 árum. Tveim-
ur árum síðar giftist hann konu
sinni, Monireh, einnig frá íran.
Hún kom á undan honum til Saír
og haföi auk þess verið flögur ár á
Fílabeinsströndinni. Þau hjón sett-
ust að í Kisangani, borg við sam-
nefnt fljót í Saír. Þar fékk Ataollah
stöðu sem aðstoðarprófessor við
háskólann og síðar prófessors-
stöðu. Konan rak hins vegar lyfia-
heildverslun. Synir þeirra tveir,
Neissan 12 ára og Shamim 9 ára,
gengu í belgískan skóla og allt lék
í lyndi þegar óeirðirnar, sem áttu
eftir að slíta fiölskylduna upp með
rótum, brutust út að morgni 24.
september.
Bömin farin
Ataollah heldur frásögn sinni
áfram:
„Þegar við komum inn í skólann
var okkur sagt að maður hefði tek-
ið strákana okkar. Við urðum
skelfingu lostin. Kennarinn var
taugaóstyrkur og gat ekki sagt okk-
ur hver hefði tekið bömin. Eftir
fyrirspumir kom loks í ljós að
kunningi okkar hafði orðið á und-
- býr nú hjá venslafólki í Keflavík
Þessi íranska fjölskylda slapp naumlega undan kúlnaregni í borgarastriðinu I Saír I haust. Þá óraði hana ekki fyrir að hún ætti eftir að dvelja á
íslandi en sem stendur býr fjölskyldan hjá venslafólki sínu í Keflavík. Til vinstri er faðirinn, Ataollah-Ansari, prófessor í geislunarlækningum við
háskólann í'Saír, þá Shamim-Ansari, 9 ára, Neissan-Ansari, 12 ára, og móðirin, Monireh-Ansari lyfjaheildsali. DV-myndir Brynjar Gauti
var á flugvellinum og sló skjald-
borg um okkur meðan við fómm
um borð í flugvélina. Við fengum
ekki að vita hvert ferðinni væri
heitið fyrr en við vorum komin í
loftið. Nokkru síðar lentum við í
Mið-Afríkulýðveldinu Burundi."
Höfðu aldrei séð snjó
Ataollah og fiölskylda hans eru
Baháí-trúar. í Burundi gistu þau
hjá kanadískri Baháí-fiölskyldu.
Þar voru þau í 50 daga. Systir Mon-
ireh, eiginkonunnar, býr í Kefla-
vík. Eiginmaður hennar, John
Spencer, hafði millgöngu um að
þau komu hingað til lands og því
fór svo að þau lentu hér í kólvit-
lausu veðri.
„Okkur hjónunum brá ekki sér-
lega mikið þar sem við höfðum séö
snjó í íran. Strákarnir höfðu aldrei
séð snjó bg þekktu varla annað en
30 stiga hita. Því fannst þeim af-
skaplega spennandi að sjá snjó-
komu og koma út í fiögurra stiga
frost. Það var mikil upplifun fyrir
þá.“
Eins og áður sagði hefur fiöl-
skyldan landvistarleyfi hér til ára-
móta en gerir sér vonir um að fá
leyfið framlengt til vorsins þegar
hún hefur áttað sig betur á stöðu
sinni. Eins og er vita þau ekki hvað
nánasta framtíð ber í skauti sér.
Þau langar aftur til Saír ef ástandið
þar breytist til batnaðar, annars til
einhvers frönskumælandi lands.
„Allir bestu vinir okkar eru enn
í Saír en vegna lélegs símasam-
bands höfum við ekkert frétt af
þeim. Okkur þykir afskaplega vænt
um Saír og fólkið sem þar býr. Þar
var heimili okkar, vinna og fram-
tíð. Þó við höfum skyndilega misst
allt sem við áttum, nánast týnt til-
verunni, berum við engan kala til
Sair, það er ekki hægt.“
Ataollah segist kunna ágætlega
við sig á íslandi. Eins og fram kom
hér á undan eru þau Baháíar og
einmitt þess vegna fannst þeim þau
ekki vera alveg ókunnug hér.
Líkar vel við ísland
„Viö höfðum lesið okkur til um
landið í bókum og bæklingum og
séð mynd um það í menningarmið-
stöð Frakka í Kisangani. Þá höfð-
um við hitt íslenskan ferðamann í
Saír en honum buðum við á hátíð-
arfund Rotary þar sem ég er for-
seti. Þangað var einum fulltrúa frá
hverju þjóðlandi boðið og buðum
við honum með.
Ég haföi lesið mér til um Vigdísi
forseta. Eitt af grundvöllarlögmál-
um Baháí er að konur og karlar
skuli hafa jafna möguleika. Því
hreifst ég mjög af að lesa um Vig-
dísi. Mér þætti gaman að hitta
hana. Þið eruð með bestu almennu
menntun sem um getur í heiminum
en skyldunám er einnig ein af höf-
uðreglum Baháía. Þá hefur verið
friður hér í aldir og því er þetta
greinilega gott þjóðfélag sem við
erum komin í.“
Næg verkefni í Saír
Ataollah vildi ítreka að þó Bahá-
íar ættu erfitt uppdráttar í íran
heföu þau ekki flúið þaðan á sínum
tíma. Þau hjón eru bæði með írönsk
vegabréf. Hann sagði að Baháíar
færu um víða veröld til að láta gott
af sér leiða. Margir útlendingar
kæmu til Saír til að verða ríkir en
það væri þeim mjög fiarri. Ásamt
öðrum Baháíum hefðu þau komið
á fót skóla, heilsugæslu, fræðslu
fyrir vanfærar konur og fræðslu
um meðferð ungbarna, svo að eitt-
hvað sé nefnt.
„Það er mikil fátækt í Saír og því
af nógu að taka. Eyðni hefur sett
djúp spor í þjóðlíf í Saír en sam-
kvæmt UNICEF eru 20 prósent
íbúa í bæjum og þorpum smituð
og yfir 80 prósent vændiskvenna.
Við viljum snúa aftur til Saír, ef
ekki vegna vina okkar og þess lífs
sem við lifðum þar þá vegna þess
að okkur finnst við geta gert gagn.“
-hlh
Ataollah líkar vel á íslandi en langar að snúa aftur til Saír um leið og
aðstæður leyfa. Hann og fjölskylda hans hafa landvistarleyfi til áramóta
en þau vonast til að geta framlengt það til vorsins.
an okkur að ná í sín börn og tekið
syni okkar með. Það voru ekki
margir í skólanum og allt í kring
geisuðu bardagar. Skólastjórinn
hringdi í breska konsúlinn í Kisang-
ani. Sá sendi jeppa eftir okkur og
við tróðum okkur í hann ásamt
þremur kennurum og þremur börn-
um. Við létum bömin vera innst til
að verja þau fyrir hugsarúegri skot-
hríð. Við skiluðum þeim til síns
heima og náðum heim til vinar okk-
ar þar sem við gistum um nóttina.
bílnum okkar, Land Cruiser jeppa,
sem þeir notuðu undir þýfið. Þetta
var hörmulegt."
í fréttum af atburðunum kom
fram að það sama var á seyði í höf-
uðborg Saír, Kinsasa. Frakkar og
Belgar sendu þúsundir hermanna
til landsins til að bjarga útlending-
um þaðan í stóram herflutningavél-
um. Eftir að hafa hitt bömin sín og
gist aðra nótt hjá öðrum vinum sín-
um kom kallið um kvöld.
Rændu og rupluðu
Á leiðinni sáum við hvar her-
mennirnir létu greipar sópa í versl-
unum. Einnig bratust þeir inn í hús
útlendinga. Hermennimir lögðu
verslunarhverfi borgarinnar í rúst,
kveiktu í eftir að hafa stohð öllu
steini léttara úr búðunum. Við
sáum hermenn meira að segja á
Aðeins eina
handtösku með
„Við fengum skyndilega tilkynn-
ingu um að við ættum að vera kom-
in út á flugvöll eftir eina klukku-
stund. Við máttum aðeins hafa eina
handtösku með okkur og því urð-
um við að skilja nánast allar eigur
okkar eftir í Saír. Franski herinn