Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.1992, Blaðsíða 5

FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1992.
5
Fréttir
Landspítalalæknar björguðu lífi stúlku með nýrri meðferð 1 hjarta- og lungnavél:
Var látin sofa í 8 vikur
aðferðin vekur athygli víða um heim og opnar lífsmöguleika í bráðatilfellum
„Það sýndu mjög margir á spítalan-
um mikla fómfýsi þegar þetta til-
felli kom upp. Hjúkrunarfólk frest-
aði sumarfríum, fólk var að fylgjast
með í frítíma og mjög margir ein-
staklingar komu við sögu með því
að gefa blóð í Blóðbankanum. Um-
fangið á þessari nýju meðferð var
gríðarlega mikið - alian sólar-
hringinn," sagði Bjarni Torfason,
hjartaskurðlæknir á Landspítal-
anum, við DV.
Læknar á Norðurlöndum og í
Bandaríkjunum hafa fylgst náið
með meðhöndlun lækna á Landsp-
ítalanum vegna björgunar þeirra á
lifi 16 ára stúlku, Gunnhildar Sig-
þórsdóttur, frá Þingeyri. Björgunin
hefur vakið mikla athygh. Hún
þýðir að nú er sýnt að ýmsir munu
eiga lífslíkur - sjúkhngar sem ekki
var tahð að hægt væri að bjarga
áður.
Hér er um að ræða eina tilfehið
í heiminum sem kunnugt er um þar
sem sjúkhngur er hafður í langan
tíma í hjarta- og lungnavél án þess
að svokölluð blóðþynning fari
fram. Ástæðan fyrir því að þetta
framfaraskref var stigið var ein-
fóld. Þetta var eini lífsmöguleiki
stúlkumiar. Áhættan var því tekin.
Hún stundaði íþróttir á Þingeyri
og var því í góðu líkamlegu formi.
Læknamir segja það ótvírætt hafa
hjálpað. Hún er nú í endurhæfingu
og á góðum batavegi. Sérstakur
aukatæknibúnaður var fenginn er-
lendis frá th meðferðarinnar.
DV ræddi í vikunni við þá Bjama
Torfason hjartaskurðlækni, Aðal-
bjöm Þorsteinsson, svæfinga- og
gjörgæslulækni, og Viktor Magn-
ússon tæknimann um nýja lífs-
möguleika sem ýmsir sjúklingar
munu hafa eftir framangreinda
meðferð.
Lenti undir bílnum
Stúlkan lenti í bhveltu skammt
frá flugvelhnum á Þingeyri þann
30. júní í sumar. Femt var í bhnum.
Gunnhhdur lenti undir bhnum.
Hún var flutt með flugvél til
Reykjavíkur og lögð inn á Borgar-
spítalann. Þaöan var hún flutt á
Landspítalann.
„Hún missti annað lungað. Af
afleiðingum slyssins varð hitt lung-
að alveg óstarfhæft í langan tíma,“
sagði Bjami. „Lungað sem eftir var
fylltist af vökva og bólgum. Engin
loftskipti áttu sér stað í því og það
samræmist auðvitað ekki lífi. Th
að viðhalda lífinu í einstaklingi
þarf gervilunga og gervihjarta sem
dæhr blóði í gegnum gervhungað.
Þarna þurftum við á sérstökum
einnota búnaði að halda auk hjarta-
og lungnavélarinnar. Fyrir svona
langa meðferð þurfti meira að segja
mörg gervhungu til að geta fleytt
lífi hennar áfram.
Við vissum að stúlkan myndi
ekki lifa þetta af nema með þessari
nýju aðferð. Við tókum áhættu. En
þær kröfur sem við gerðum til bún-
aðarins og sú þekking sem við höfð-
um stóðst. í öðmm thvikum sem
vitað er um að þetta hafi tekist var
um minna veika sjúkhnga að ræða
og þetta var fyrsta tilfelhð þar sem
blóðþynning var ekki fram-
kvæmd.“
„Danspallur“ smíðaður
við sjúkrabeðið
Stúlkan var í meðhöndlun í nýja
búnaðinum í rúmar 5 vikur og síð-
an í öndunarvél í um 3 vikur. Ahan
þann tíma var hún látin sofa: „Við
vonun í óvissu alveg fram í sept-
ember,“ sagði móðirin við DV í
gær.
Gunnhildur heldur öðra lung-
anu. Hún er enn í endurhæfingu
en læknamir segja hana geta lifað
eðhlegu lífi í framtíðinni. En ýmis
vandamál komu upp samfara með-
Gunnhildur Sigþórsdóttir, 16 ára, frá Þingeyri slasaðist mjög alvarlega þegar hún lenti undir bíl sem valt síðastiiðið sumar. Fjarlægja varð annað
lungað en hitt varð óstarfhæft. Til að bjarga lifi hennar varð hún að fara í meðhöndlun, sem aldrei hafði verið framkvæmd áður - í hjarta- og lungnavél
í margar vikur, án þess að svokölluð blóðþynning væri framkvæmd. Eftir margra vikna óvissu varð fyrst Ijóst að aðferðin heppnaðist. Myndin er tekin
í gær þegar Gunnhildur fór í stutta heimsókn með DV á inn á gjörgæsludeild Landspítalans. Hjarta- og lungnavélin, sem hún var í áður, er við
hlið hennar. DV-myndirGVA
höndluninni.
Þegar Gunnhhdur slasaðist var
hún flutt á Borgarspítalann. Þar
var vinstra lungað fjarlægt. Þaðan
þurfti að flytja hana á gjörgæslu-
dehd Landspítalans. Hún var tengd
mörgum tækjum. Aðeins var hægt
að koma því nauðsynlegasta fyrir
í lyftum spítalanna. Lögreglan
skipulagði síðan flutninginn.
Á gjörgæsludehd Landspítalans
varð að leysa önnur vandamál. Th
dæmis var eins konar „danspall-
ur“ smíðaður undir rúmið þannig
að hjúkranarfólkið gæti annast
sjúklhiginn með eðhlegum hætti.
Það var einnig gert með það fyrir
augum að fahþungi væri fyrir
hendi vegna blóðs sem rann frá
sjúklingnum í hjarta- og lungnavél-
ina sem síðan dældi súrefnisríku
hlóði tíl baka.
Þetta var á
síðasta snúningi
„Þetta var aht á síðasta snún-
ingi,“ segir Aðalbjöm. „Eftir að
hún kom hér inn var hún strax
tengd í þetta tæki. Það stóð á end-
um. Um leið og búið var að tengja
það lagði hitt lungað af. En hún
fékk ahtaf súrefni. Eftir 20 daga fór
fyrst að griha í lungað aftur og ár-
angurinn farinn að sjást. Á þessum
biðtíma komum viö okkur upp tvö-
földu kerfi. Það varð mikið öryggi
gagnvart öðrum aðgerðum."
„Við fengum lánaðan viðbótar-
búnað frá Þýskalandi," segir Vikt-
or. „En th að fara í þessa meðferð
fengum við einnig annars konar
einnota hluti og plastslöngubúnað
en notaður er við venjulegar
hjartaskurðaðgerðir. Þann búnað
Gunnhildur með Aðalbirni Þorsteinssyni, svæfinga- og gjörgæslulækni,
Önnu Díu Brynjólfsdóttur hjúkrunardeildarstjóra og Viktori Magnússyni,
tæknimanni á gjörgæsludeildinni, í gær. Mikill fjöldi lækna, hjúkrunar-
fólks, blóðgjafa og fjölmargir aðrir komu við sögu þegar lífi stúlkunnar
var bjargað.
fengum við frá Svíþjóð - gervh-
ungu og sérstaka slöngu með efni
sem veldur ekki storknun í blóði.
Þannig þurfti ekki að gefa auka
blóðþynningarefni og hægt var að
meðhöndla sjúkhnginn án þess að
um lífshættulegar blæöingar væri
að ræða, sem annars heföu orðið á
svona löngum tíma,“ sagði Viktor.
„í framhaldi af þessu getum við
og munum bjóða upp á endurlífgun
eða viðhald Úfs af þessu tagi, þó svo
að viðkomandi hafi ekki hjarta- eða
lungnastarfsemi í lengri tíma - það
er þegar von er um bata,“ segir
Bjami. „Það er th önnur gerð af
dælum en við notum í stuttar að-
gerðir. Þegar um er að ræða
margra daga eða vikna aðgerð er
mikhvægt að skadda blóðið sem
ahra minnst. Það er búið að safna
fyrir slíkri dælu - hún byggir á
miðflóttaafli.
Landssamtök híartasjúklinga og
íþróttafélagið Höfrangur á Þing-
eyri söfnuðu fyrir dælunni og gáfu
okkur sitt hvom helminginn í
henni - hún kostaði samtals 1,5
mihjónir króna. Fyrir þetta erum
við mjög þakklát. Þessa nýju dælu
höfum við hugsað okkur að nota
við þau tilfehi þar sem um er að
ræða langvarandi viðhald lífs hjá
þeim sem ekki hafa lungnastarf-
semi eða stöðvun á hjartastarf-
semi. Þessi tilfehi geta verið vegna
ofkæhngar, eitrunartilfeha eða að
hjartað starfar ekki í lengri tíma
vegna sjúkdóma sem við vitum að
ganga yfir,“ segir Bjami.
„Það má segja að þetta sé auka-
geta á hjartaaðgerðir sem hægt
hefur verið að framkvæma hér,“
segir Viktor. „Með henni er hægt
að kæla blóðiö niður og hita upp
eftir þörfum. Þess vegna er hún
hentug við ofkælingartilfehi."
„Við hjartaaðgerðir eru sjúkhng-
ar kældir verulega niður til að
hægja á efnaskiptum líkamans og
takmarka þörf á súrefnisflutningi
th að líkaminn skaðist ekki á meö-
an aðgerð stendur," segir Bjarni.
„Þegar aðgerð lýkur er líkaminn
hitaður upp aftur og starfsemin
færist yfir á hjarta og lungu sjúkl-
ingsins á ný.
Við þurfum þyrlupall
Bjami og Aðalbjöm telja nauð-
synlegt að koma upp þyrlupahi við
Landspítalann - vegna bráðatilfeha
af þessu tagi - samanber phtinn
sem ofkældist í desember uppi á
Esjunni. Fjahgöngumaðurinn gekk
einnig í gegnum meðferð í hjarta-
og lungnavélinni. Líkur eru á að
hann nái sér að fuhu. Með hann
var í fyrsta skipti reynt hér á landi
að endurlífga sjúkling með hjarta-
og lungnavél. „Ég hef grun um að
við höfum fækkað dánartilfehum í
slysum um tvo á síðasta ári. Þessi
tvö tilfehi," segir Aðalbjörn „En
það væri æskhegt að þyrlan gæti
komið beint hingaö." -OTT